Doğanın mucizesi olarak görülen ve bebek beslenmesinin en önemli parçası olan
, bir bebeğin ihtiyacı olan bütün besin öğelerini içinde taşır.
Anne sütünün bu kadar önemli olmasının bir başka nedeni ise, bebeğin gelişimine bağlı olarak sütün değişmesi ve her annenin sütünün kendi bebeğine göre oluşmasıdır. Anne sütünü sadece beslenmenin bir parçası olarak düşünmek de yanlış olur. Bu süt aynı zamanda bir ilaçtır. Bebeğin, dünyaya geldiği andan itibaren onu hastalıklardan korur ve bir çeşit aşı gibi çalışır. Dünya Sağlık Örgütü ve ülkemiz Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere birçok kuruluş, bebeklerin beslenmesinde ilk 6 ay sadece anne sütünü önerir. Bu aylar içerisinde bebeğe su dahil başka gıda verilmesi önerilmez. Anneler, anne sütünün içinde neler var tam olarak bilmeseler de, bebeğin bütün ihtiyaçlarını karşıladığının farkındadır.
Miktar : 100 gr
Kalori (kcal): 70
Yağ (g) : 4.1
Karbonhidrat (g) : 7
Protein (g) : 1.3
Anne sütü bebeğe sayısız fayda sağlarken bir yandan da emzirmenin kendisi de önemlidir. Bebek ile anne arasındaki bağ emzirme ile gelişir. Diğer sütlere oranla hazmı bebek için daha kolaydır. Süt en temelinde protein, yağ, su ve karbonhidrattan meydana gelir. Bunların yanında vitaminler, kalsiyum ve bebeğin bağışıklığını geliştiren enzimler içerir. Toplumsal yaşam içerisinde de anne sütünün önemi büyüktür. Anne sütü nelere iyi gelir, ebeveynler tarafından sıkça merak edilen konuların başında gelir.
Anne sütünün bilenen en önemli özelliği bebeği hastalıklara karşı korumasıdır. Bebekler, bağışıklık sistemleri tam olarak gelişmemiş bir halde doğarlar. Doğumdan hemen sonra gelen kolostrumun içerisinde antikorlar bulunur. Yani bebek doğar doğmaz ilk emdiği süt ile aşılanır. Kolostrum bittikten sonra gelen süt de bebeği koruyucu maddeler içerir. Anne sütü alan bebekler enfeksiyonlara, kulak hastalıklarına, sindirim sistemi rahatsızlıklarına kadar pek çok hastalığa daha az yakalanır. İlerleyen yaşlarda ise bağışıklık sistemleri daha iyi çalışır.
Emzirirken süt iki farklı şekilde gelir. Bebek ilk emmeye başladığı anda protein yönünden zengin olan kısım, emzirme devam ettikçe ise yağ yönünden yoğun olan kısım gelir. Bir memedeki süt bitmeden diğerine geçilirse bebek yeteri kadar beslenemez. Çok emzirmek anneye zarar verir mi sorusunun cevabı memenin biri tam boşaldıktan sonra diğerini vermektir. Böylece bebek doymasına rağmen, fazla kalori almaz. Süt bebeğin ihtiyacı olan ölçüde dengelidir. İnsülin miktarının düşük olmasının yanında yağ yakan ve iştah kapatan leptin hormonu daha fazladır.
Anne sütü bebeklerin fiziksel gelişimi kadar zekasını etkiler. Yapılan araştırmalar sonucu, anne sütü alan bebeklerin zekasının daha yüksek olduğu kanıtlanmıştır. Özellikle 2 yaşına kadar anne sütü alan bebeklerin zeka puanları diğerlerine oranla daha yüksektir. Bu nedenle anne sütünün zeka üzerinde olumlu bir etkisi olduğu bilinir.
Bebeklerin bağışıklık sistemleri kadar sindirim sistemleri de gelişmemiştir. Sindirim sistemleri dışarıdan gelen etkilere karşı daha hassastır. Anne sütü Ig A adı verilen bir antikor içerir. Bu madde sindirim sistemi üzerinde koruyucu bir tabaka oluşmasını sağlar. Böylece alerji riski olan maddelerin emilimi engellenir. Sindirim sistemi sorunu yaşamayan bebekler daha huzurlu olur.
Anne sütü denilince akla, memelerden çıkan süt ve bebek beslenmesi gelir. Aslında bu durum daha kapsamlı değerlendirilebilir. Emzirme eylemi, sadece bebeğin beslendiği bir an değildir. Laboratuvar ortamında anne sütünün içeriği ortaya konulabilir. Ancak fiziksel olarak ölçülememesine rağmen, daha gerçek ve önemli bir durum daha vardır. Emzirme esnasında anne ve bebek arasındaki bağ kuvvetlenir.
Anne sütünün kuşkusuz en büyük özelliklerinden biri de hazırlık gerektirmemesidir. Her daim bebeğin beslenmesi için hazırdır. Özellikle geceleri anneyi mama hazırlama derdinden kurtarır. Bebek ne zaman ihtiyaç duyarsa, anne bebeğini besleyebilir. Bütün diğer gıdalardan daha hijyenik ve pratiktir.
Anne sütünün cilde faydaları iki türlü etki gösterir. Anne sütü alan bebeklerde pişik sorunu daha az yaşanır. Bu bebeklere olan faydasıdır. Annelerde ise emzirmeden kaynaklı meme çatlaklarının oluşmaması için nemlendirici etki gösterir. Emzirme sonrası, meme ucu temizlenip kurutulduktan sonra bir parça anne sütüyle silinir. Burada dikkat edilmesi gereken tek nokta, meme ucunun tekrar kurutulmasıdır. Aksi halde çatlak sorunu oluşabileceği gibi mantar gibi sıkıntılar baş gösterebilir.
Emzirmek anneler için olağanüstü bir deneyimdir. Birlikte düşünüldüğü zaman anne sütünün anneye faydaları olduğundan da bahsedilebilir. Emziren annenin motivasyonu artar. Doğum sonrası kilolarını verme açısından emziren annelerin daha avantajlı olduğu bilinir. Emzirmek başta meme olmak üzere, yumurtalık ve rahim içi kanserine yakalanma olasılığını düşürür. Kemik erimesi riskinden korur. Memelerde süt birikmesi engelleneceği için mastit tehlikesi azalır.
Anne sütünün yetişkinlere faydaları net olarak bilinmez. Annenin vücudu sütü bebeğe uygun olan biçimde üretir. Ancak son zamanlarda bazı araştırmacılar, anne sütünün kansere faydası olduğunu belirtiyor. Her ne kadar bilimsel bir dayanağı olmasa da, anne sütü kanser hastalarının gözdesi haline geldi. Uzmanlar ise bu konuda net bir görüş belirtmemekle birlikte, kanser hastalarının sütü temin edecekleri annede bulaşıcı herhangi bir hastalık olmaması konusunda uyarıyor.
Emzirme süresi genellikle 2 yıl olarak önerilir. Uzun süre emzirmenin anneye zararları kadar bebeğe de olumsuz etkileri vardır. Anne açısından düşünüldüğünde, emzirmek zaman ayrılması gereken bir durumdur. Özellikle yaşını geçmesine rağmen gece emzirmelerine devam eden bebek, annenin kaliteli uyku almasını engeller. Bu da annede yorgunluk başta olmak üzere, ruhsal problemlere yol açabilir.
Bu soruyu merak eden anneler için uzmanlar, bebeğin sağlığı ve psikolojik gelişimi açısından problemler olabileceğini belirtiyor.
Anne sütü bebek için en ideal besin olsa da zaman zaman annenin yediği besinlerden dolayı bebek etkilenebilir. Böyle durumlarda bebeklerde birtakım istenmeyen etkiler görülebilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Bebekte görülen etkiler anne sütü zehirlenmesinin belirtileri olarak adlandırılabilir. Sorun yaratan anne sütü değil, annenin aldığı gıdalardan süte geçen maddelerdir.