Afganistan'ın geleceğinin güvence altına alınması için 27 ülkenin katılımıyla İstanbul'da düzenlenen zirve, bölgesel dayanışma çağrıları ile açıldı.
Yirmiden fazla ülkenin temsilcileri, Afganistan'ın NATO askerlerinin çekilmesi sonrasındaki dönemde nasıl destekleneceğini tartışmak üzere İstanbul'da bir araya geldi.
Türkiye'nin evsahipliğindeki 'Afganistan İçin İstanbul Konferansı' sırasında 30 yılı aşkın zamandır tam anlamıyla barışa kavuşamamış olan Afganistan'a başta komşuları olmak üzere, dünya ülkeleri ve uluslararası kuruluşlardan sağlanabilecek destek masaya yatırılıyor.
Halihazırda bu desteğin en önemli ayağını oluşturan NATO askerleri, 2014 yılında tamamen çekilmiş olacak.
"Asya'nın kalbinde Güvenlik ve İşbirliği" alt başlığı ile düzenlenen zirvede ağırlık, bölgesel işbirliği mekanizmaları üzerinde.
Toplantı sonunda işbirliğinin güçlendirilmesine yönelik bir belge oluşturulması hedefleniyor.
Toplantıya katılan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT'in Genel Sekreteri Lamberto Zannier, Hürriyet gazetesine verdiği bir mülakatta, Afganistan çerçevesinde de AGİT gibi bir bölgesel mekanizma kurulabileceğini savunmuş, ancak bunun önünde zorluklar olduğundan söz etmişti.
Toplantının açılışında konuşan Türkiye Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ''Afganistan'ın kendi güvenlik, refah ve istikrarını üreten, uluslararası toplumla ekonomik ve siyasi bakımlardan entegre olmuş bir ülke haline gelmesi için samimi bir bölgesel dayanışma iradesiyle desteklenmesi elzemdir'' dedi.
Sınırların belirsizleştiğini, bir ülke veya bölgedeki sorunların diğer ülke ve bölgeleri de etkilediğini vurgulayan Gül, "bölgesel sahiplenme ve dayanışma" çağrısı yaptı.
Bu noktada dikkatler, öncelikle Afganistan'ın doğu ve güneyinde uzun bir sınırı paylaştığı komşusu Pakistan'a yöneliyor.
Toplantıya katılan Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai ve Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari dün Türkiye'nin girişimiyle düzenlenen üçlü zirvede, gerilen ilişkilerini yeniden rayına oturtmanın yollarını aradı.
Afganistan ülkedeki şiddetten sorumlu tuttuğu Taliban ve benzeri grupların Pakistan'da barınıp destek gördüğü gerekçesiyle İslamabad yönetimine sert suçlamalar yöneltiyordu.
Afganistan'ın eski lideri ve Taliban ile barış müzakerelerinin yöneticisi Burhaneddin Rabbani'nin öldürülmesi de ilişkileri iyice gerdi. Suikastten bu yana dün ilk kez bir araya gelen iki lider, saldırının ortaklaşa bir mekanizma ile soruşturulacağını duyurdu.
Kabil yönetimi, 20 Eylül'de düzenlenen saldırının Pakistan'da planlandığını ve Pakistanlı bir saldırgan tarafından düzenlendiğini kaydetmiş, Pakistan'ı suikastle ilgili soruşturmada işbirliği yapmamakla suçlamıştı.
Suçlamaları reddeden İslamabad yönetimi ise Pakistan Taliban Hareketi (TTP) adlı grubun Afganistan'ı üs olarak kullanıp Pakistan'da saldırılar düzenlediğini söylüyor.
ABD de özellikle istihbarat teşkilatının bağlantılarına yüklendiği Pakistan'ın daha fazla adım atmasını istiyor.
Annesinin vefatı dolayısıyla konferansa katılamayan ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın yerine ABD'yi, Afganistan ve Pakistan Özel Temsilcisi Marc Grossman temsil ediyor.
Halihazırda Afganistan'da görev yapan 140 bin yabancı askerin üçte ikisini ABD sağlıyor. 2014 sonuna dek muharip görevdeki tüm yabancı askerlerin aşamalı olarak ülkeden ayrılmış olması hedefleniyor.
Fakat Afgan kuvvetlerinin yetkinliği konusunda soru işaretleri var.
Geçtiğimiz günlerde Kabil'deki NATO kuvvetleri şimdiye kadarki en ciddi saldırıya hedef olmuş; Kandahar'da ise bir BM binasına intihar saldırı düzenlenmişti.
Afganistan Başkanı Hamid Karzai'nin yine de konferans sırasında güvenlik sorumluluğunun NATO kuvvetlerinden Afgan kuvvetlerine devredileceği yeni bölgelerin listesini açıklayabileceği belirtiliyor.
Karzai, Temmuz ayında geçişin başlatılacağı yedi bölge belirlediklerini duyurmuştu.
Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Afganistan Dışişleri Bakanı Zalmay Resul'un eşbaşkanlık ettiği bir günlük konferansa katılan diğer ülkeler şöyle:
Almanya, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin, Fransa, Hindistan, İngiltere, İran, İspanya, İsveç, İtalya, Japonya, Kanada, Kazakistan, Kırgızistan, Mısır, Norveç, Özbekistan, Polonya, Rusya, Suudi Arabistan, Tacikistan ve Türkmenistan
Toplantıda ayrıca BM, İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT), Asya’da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (AİGK), Avrupa Birliği, NATO, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gibi kuruluşların temsilcileri yer alıyor.