Boyu 1 metreden fazlaya ulaşabilen, köklerinin derinliği 50 santimetreye kadar uzanabilen gülhatmi bitkisi, ülkemizde Akdeniz bölgesinde bolca yetiştirilir.
Boyu 1 metreden fazlaya ulaşabilen, köklerinin derinliği 50 santimetreye kadar uzanabilen gülhatmi bitkisi, ülkemizde Akdeniz bölgesinde bolca yetiştirilir. Sadece hatmi adıyla da bilinir. Mor, beyaz, sarı ve pembe çiçekleriyle güzel bir görünüme sahiptir. Kökleri, çiçekleri ve yaprakları şifa deposudur. Bahçelerde, yol kenarlarında görülebilir. Kendi tohumlarını salarak çevreye yayılabilir. Şifa verici özelliklerinden dolayı Mısır'da, Çin'de ve İran'da yoğun olarak kullanılır.
Oldukça lezzetli bir bitki olan gülhatmi; lezzetinin yanı sıra vücut için yararlı birçok besin değerine sahiptir. A, C, B vitaminleriyle birlikte demir, magnezyum, fosfor, potasyum, çinko gibi birçok bileşeni içeriğinde bulundurur.
Gülhatmi tohumu ne zaman ekilir: Gülhatmi tohumunun ekimi için en uygun zaman şubat-mart ayları ile eylül-kasım ayları arasındaki zaman dilimidir. Gülhatmi, genellikle fazla bakıma ihtiyaç duymadan kolaylıkla yetişen bir bitkidir. Yetişkin boya eriştikten sonra toprağa tohumlarını dökerek çoğalır. İlkbahar ve yaz mevsimlerinde çiçek açar. Toprak, güneş ve su açısından uygun koşullar sağlandığı durumda çok dallı ve çiçekli olarak büyür. Aksi takdirde tek bir dal ve bu dal üzerinde büyüyen çiçekler verir.
Gülhatmi, hazır olarak satın alınabileceği gibi, bitkinin çiçekleri kurutularak da elde edilebilir. Hazırlanan çay içilebilir veya boğaz ve ağız içi sorunlarına karşı gargara olarak kullanılabilir.
1. 1 tutam kurutulmuş gülhatmi çiçeği, 1 bardak sıcak suyun içine atılır.
2. Birkaç dakika demlendikten sonra içime hazır hale gelir.
Bitkinin ilkbahar ve yaz aylarında açan çiçekleri toplanır. Nem alan bitkinin küflenmiş olması ihtimalinden dolayı kullanılması zararlı etkilere yol açabilir. Bu sebepten ötürü hava ve nemden uzak bir yerde saklanmalıdır. Çiçekleri toplanan bitkinin yapraklarında sararma olmamasına dikkat edilmelidir. Sararmış yapraklı bitki hastalıklıdır. Toplanan çiçekler gölge ve havadar bir yerde kurutulduktan sonra çay yapılmak üzere muhafaza edilir. Eğer kökler de kurutulacak ise, kök toplamanın en uygun zamanı sonbaharın bitimidir. Kökü alınan bitki genellikle 2 yıllıktır. Kökün etrafı temizlendikten sonra 20 santimetreye kadar olan kısım çıkartılarak gölgede kurutulur.
Doğrudan bir yan etkisi bulunmamasına rağmen, bazı durumlarda dikkatli kullanılması önerilir. Söktürücü etkisi nedeniyle, gebeliğin başlangıcında tüketilmesi tavsiye edilmez. Gebeliğin devamı ve emziren anneler ile ilgili net sonuçlar olmadığı için, ölçülü içilmesinde fayda vardır.
Karaciğer ve böbrek hastaları için belirlenen araştırmalarla belirlenen güvenli bir dozu yoktur. Sürekli ilaç kullananlar, bu ilaçlar ile etkileşim yapma ihtimalini göz önünde bulundurup, doktordan fikir alarak gülhatmi çayını tüketebilir.
Gülhatmi çayı bazı bireylerin kan şekerini düşürebilir. Baş dönmesi, halsizlik, baş ağrısı gibi kan şekeri düşmesiyle ortaya çıkabilecek belirtilere rastlandığı takdirde bir hekime başvurulmalıdır.