Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından üç yıl önce 15 Ekim ‘Dünya El Yıkama Günü’ olarak ilan edildi. El yıkamanın ne denli önemli olduğuna dikkat çekmek isteyen uzmanlar, herkese bol bol suya sabuna dokunmaları tavsiyesinde bulunuyor.
Uludağ Üniversitesi Veteriner Fakültesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Musafa Taşar, doğada bulunan her şeyde hastalık yapıcı mikro organizmaların var olduğunu belirtiyor.
Taşar, ellerin günlük hayat içinde çevreyle her türlü ilişkiyi sağlayan, bu nedenle de en çok bakteri barındıran organ olduğunu söylüyor. El yoluyla taşınan bakterilerin başta grip olmak üzere pek çok hastalığa yol açtığını belirten Taşar, şöyle konuşuyor:
“Eller sadece suyla yıkandığında, kir elden uzaklaşmakta ancak tam anlamıyla hijyen sağlanamamaktadır. Bu nedenle, el temizliğinde suyla birlikte sabunun da kullanılması gerekmektedir. Çocuklar herkesten önce yakın çevresini örnek alır. El yıkama alışkınlığı da ancak küçük yaşlarda kazandırılabilir. Evde ailelerin çocuklarına sık sık ellerini yıkama öğüdünde bulunması gerekir.
Ebeveynlerin çocuklarına el yıkamada model olmaları şarttır. Bu yüzden büyükler de çocukların görebileceği yer ve zamanlarda sık sık ellerini yıkamalıdır.” Unicef ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kaynakları, Türkiye’de el yıkama alışkanlığının yayılması halinde, beş yaş ve altında yaklaşık üç bin çocuğun hayatının kurtarılabileceğini gösteriyor.
Ayrıca örgüt, dünyada beşinci yaş gününden önce hayatını kaybeden 10 milyon çocuktan dört milyonunun 28 günlükten küçük bebekler olduğunu da bildiriyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, sabun ile el yıkama, yeni doğan bebekleri hastalık ve ölümden kurtarmada önemli bir rol oynuyor. Uzmanlar 7’den 70’e herkesi “Ellerinizi yıkayın. Çünkü elleri 20 saniye dikkatlice yıkamak, gripten kansere kadar pek çok hastalığa karşı koruyor” diyerek uyarıyor.
Elleri çok ovuşturmak bakteri olasılığını daha da artırıyor. Bu nedenle elleri yıkarken ve yıkadıktan sonra kurularken çok fazla ovuşturulması tavsiye edilmiyor. Elin nasıl sağlıklı yıkanabileceğinin bile reçetesi bulunuyor. Uzman doktor Murat Görgülü el yıkamanın formülünü şöyle veriyor:
OTOBÜSTE HİJYEN İÇİN NE YAPMALI?
Hasta olma ihtimali olan birisi ile el sıkıştıktan sonra, ellerinizi yıkayıncaya kadar; gözünüze, burnunuza veya ağzınıza sürmeyin.
Hayvanlara dokunduktan sonra mutlaka ellerinizi yıkayın.
Uygun bir el yıkama için önce elinizdeki bilezik ve yüzük gibi aksesuvarları çıkarın.
Sonra bilekleriniz, ellerinizin üstü ve iç yüzü, parmak araları, tırnak uçları ve kenarlarıyla birlikte bol sabunla, en az 20 saniye çok ovuşturmadan yıkayın.
Uzmanlar, 0-3 yaş arası çocuklarda tuvalet ve temizlik eğitiminin çok önemli olduğunu vurguluyor. Ebeveynlerin çocuğu giydirirken ya da banyo yaptırırken vücutlarındaki belli bölgeleri isimleriyle öğretmesi gerektiğini söylüyor.
Uzmanlar, şöyle konuşuyor: “Banyoda, çocuğun oyuncaklarından bazılarını küvete koyun. Onunla oyunlar oynayın. Mesela sabunu suya düşürün ve birlikte bulmaya çalışın.”