İhmal, tedbirsizlik, kasıt ya da doğal sebepler… Nedenleri çeşitli olsa da her yıl Türkiye’de çıkan orman yangınlarında binlerce hektarlık alan zarar görüyor. Oksijen kaynağı ormanlar, içindeki canlılarla birlikte alevlere teslim oluyor. 2020’de de tablo değişmedi. Türkiye geçtiğimiz yıl orman yangınları ile mücadele etmek zorunda kaldı. Yıl boyunca toplam 3 bin 399 yangın çıktı ve 20 bin 971 hektar alan zarar gördü.
[Grafik: TRT Haber / M. Furkan Terzi]Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğünün verilerine göre bu yangınların başlıca sebebi insan… 2011-2020 yıllarını kapsayan istatistiklere bakıldığında yangınların sadece yüzde 11’inin doğal sebeplerden çıktığı anlaşılıyor. Geriye kalan yüzde 89’u ise insan kaynaklı. Bunların da yüzde 31’i ihmal ve tedbirsizlik yüzünden meydana gelen yangınlar. Yangınların yüzde 5’i elektrik hatları vb. şekilde gelişen kazalar sonucu başlarken yüzde 6’sı kasıtlı olarak çıkarıldı. Sebebi kesin olarak belirlenemeyen yangınlar ise yüzde 47’ydi.
[Grafik: TRT Haber / M. Furkan Terzi]7 gün 24 saat nöbet
Yangınlardan en fazla etkilenen yerler ise Ege, Marmara, Akdeniz, Batı ve Orta Karadeniz bölgeleri oldu. Neyse ki Türkiye, orman yangınlarına müdahale konusunda başarılı bir ülke. Hatta 2020’de yangın başına düşen orman alanına ve müdahale sürelerine bakıldığında, Avrupa Orman Yangını Bilgi Sistemi verilerine göre Türkiye en başarılı ülke oldu.
Orman yangınlarıyla mücadelede en önemli faktör erken tespit… Bunun için Orman Genel Müdürlüğünün ekipleri kesintisiz hizmet veriyor. Erken tespit için 7 gün 24 saat boyunca 36’sı insansız olmak üzere 776 gözetleme kulesinden izleme yapılıyor. Yine 2020’de ilk defa insansız hava araçları (İHA) da kullanılmaya başlanarak yüksek irtifada (23 bin feet) 3,5 milyon hektarlık alan (361 yangın kulesinin gözetlediği alana eş değer) gözlendi.
.jpg)
[Fotoğraf: AA]Havadan ve karadan etkin müdahale
Orman yangınlarına etkin müdahale en az erken tespit kadar önemli. Havadan ve karadan müdahale edilen orman yangınları için toplam 2 bin 597 araç seferber oldu. Alevlere 27 yangın söndürme helikopteri, 3 amfibik uçak, 6 idari helikopter, 1 yönetim uçağı ve 1 İHA ile havadan müdahale edildi.
Karadan mücadele ise bin 72 arazöz, 281 su ikmal aracı, 586 ilk müdahale aracı, 185 dozer ve 473 iş makinesiyle yürütüldü. Tüm bunların yanı sıra orman köylerindeki muhtarlıklara, yangına ilk müdahalede bulunmaları ve yangın esnasında ekiplere yardım sağlamaları için 4 bin 202 su tankı dağıtıldı.
.jpg)
[Fotoğraf: AA]Ormanlarda ateş yakılmamalı
İnsan gücü, orman yangınlarına müdahalede büyük önem taşıyor. Geçtiğimiz yıl bin 120 ekipte, 10 bin 545’i yangın işçisi olmak üzere yaklaşık 21 bin personel alevlerle mücadele için canla başla çalıştı. 2020’de bir ilke de imza atıldı. Orman yangınları gönüllü sistemiyle 12 bin 500 kişi müdahaleye destek verdi. Bir taraftan da yanan orman alanlarının tekrar ağaçlandırılması için çalışmalar yürütülüyor.
Orman yangınlarını önlemede insanlara büyük görev düşüyor. Özellikle nemin düşük, hava sıcaklığının yüksek olduğu dönemlerde ormanlarda ateş yakmaktan kaçınmak gerekiyor. Yine bu alanlara kesinlikle izmarit atılmamalı. Erken müdahale için orman yangınıyla karşılaşıldığında 117 veya 112’ye vakit kaybetmeden ihbarda bulunmaları büyük önem taşıyor.