Beni bu değişken havalar mahvetti
Hava şartları insanların hem ruhsal hem bedensel sağlıklarını yakından etkiliyor.
Havanın kirlisi de, soğuğu da, sıcağı da, bulutlusu da, yağmurlusu da, fırtınalısı da pek çok hastalığa neden oluyor ya da hastalık belirtilerini tetikliyor. Hatta, kimini güzel havalar bile yataklara düşürebiliyor. Orhan Veli’ ye kulak verelim:
Beni bu güzel havalar mahvetti,
Böyle havada istifa ettim
Evkaftaki memuriyetimden.
Tütüne böyle havada alıştım,
Böyle havada aşık oldum.
Eve ekmekle tuz götürmeyi
Böyle havalarda unuttum.
Şiir yazma hastalığı
Hep böyle havalarda nüksetti.
Beni bu güzel havalar mahvetti.
ASTIMLALRIN TEHLİKELİ GÜNLERİ
Havaların dengesiz gittiği, aynı gün içinde bile önemli ısı farklarının yaşandığı, havaların değişken olduğu şu günlerden en çok etkilenenler ise astım hastaları. Bakınız bir astımlı şair, değişken havaları Orhan Veli’nin ağzından nasıl anlatıyor:
Beni bu değişken havalar mahvetti,
Böyle havada üşüttüm,
Nezle olup hırıldamaya başladım.
Nefesim böyle havalarda daraldı,
Böyle havalarda kortizona alıştım.
Şöyle doyasıya nefes almayı
Böyle havalarda unuttum.
Acile baş vurma hastalığı
Hep böyle havalarda nüksetti.
Beni bu değişken havalar mahvetti.
Dış atmosferle sürekli temas halinde olan bronşlarımız, soluduğumuz hava şartlarındaki değişikliklerden çok çabuk ve fazlaca etkilenir. Her soluk alışta akciğerlere giren havanın sıcaklığı, nemliliği ve içinde bulunan çeşitli maddeler astımlı hastalar için çok önemlidir. Astımlıların bronşları ani ısı değişikliklerine çok duyarlıdır. Özellikle havanın aniden soğuması bronşlarda spazma ve salgılarda artışa neden olur. Bugünlerde hastane polikliniklerinin astım krizindeki hastalarla dolup taşması bu yüzdendir.
BÜYÜK ŞEHİRLER VE YOĞUN TRAFİK
Tatilin bitmesi ve okulların açılmasıyla beraber yoğunlaşan trafiğin yol açtığı hava kirliliğinin de astım krizlerinin artmasında rolü vardır. Motorlu araçların egzos gazları bronşlar için çok zararlıdır. Egzos gazlarına güneş ışınlarının etkisiyle oluşan azot oksitleri ve ozon solunum yolları için son derecede toksik gazlardır.
ÜST SOLUNUM YOLLARI ENFEKSİYONLARI
Sonbahar, nezle, faranjit, sinüzit, tonsillit.. gibi üst solunum yolları enfeksiyonlarının çok sık görüldüğü bir mevsimdir. Virüslerin neden olduğu bu hastalıklar, özellikle küçük çocuklardaki astım krizlerinin en başta gelen nedenidir. Çocuk önce nezle olur ve hemen arkasından öksürük, hırıltı ve nefes darlığı ile astım krizleri ortaya çıkar.
EV TOZLARI VE KÜFLER
Havaların soğuması ile birlikte insanlar zamanların çoğunu artık kapalı ortamlarda geçirmeye başlarlar ve böylece de ev akarları, hayvan tüyleri ve küfler gibi alerjenlere daha fazla maruz kalırlar.
ASTIMLILAR NELERE DİKKAT ETMEMLİDİR -Havadaki ani değişikliklere karşı tedbirli olun. Ne çok kalın ne de ince giyinin.
-Şemsiyesiz ve yağmurluksuz dışarı çıkmayın.
-Soğuk havalarda burnunuzu bir maskeyle kapatın.
-Soğuk ve kirli havada efor yapmaktan kaçının.
-Terlememeye ve bu teri üzerinizde soğutmamaya dikkat edin.
-Daima burundan nefes alıp verin.
-Odanızı her gün havalandırın ve oda havasını temizleyen aletlerden yararlanın.
-Sigara içilen ortamlarda bulunmayın.
-Kapalı ve kalabalık alanlarda bulunmamaya özen gösterin.
-Grip aşısı olun.
-Koruyucu astım ilaçlarınızı ve aşınızı düzenli olarak kullanın.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi