BBC Türkçe'ye konuşan eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı Dimitris Hristofyas, adanın yeniden birleştirilmesi için yürütülen görüşmelerde yakalanan ivmenin kaybedilmemesi gerektiğini söyledi. Hristofyas'a göre her iki tarafın liderleri de görüşmeleri tamamlayıp art
Stelyo Berberakis
Atina
Hristofyas, 2008 ile 2013 yılları arasında Kıbrıs Cumhurbaşkanıydı.
Eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı Dimitris Hristofyas, adanın yeniden birleştirilmesi için yürütülen görüşmelerde yakalanan ivmenin kaybedilmemesi ve her iki tarafın liderlerinin de görüşmeleri tamamlayıp artık bu sorunu çözmeleri gerektiğini söyledi.
Atina'da BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Hristofyas, Rum lider Nikos Anastasidis ile Türk lider Mustafa Akıncı'nın "birer Kıbrıslı" olduğunu anımsatarak, "Başlattıkları müzakereleri bitirmeleri, uzlaşmaları ve bu soruna bir son vermeleri gerekir. İç hukukla dış hukuku birbirine karıştırmamalılar. Aksi halde yine çıkmaza girerler" dedi.
Kıbrıs'ın yeniden birleştirilmesini amaçlayan müzakereler Ekim 2014'te kesilmişti.
Müzakereler, Akıncı'nın Türk tarafında seçimleri kazanmasıyla birlikte Nisan 2015'te yeniden başlamıştı.
Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda İsviçre'nin Mont Pelerin kentinde geçen ay yürütülen müzakereler kesintiye uğramış ancak iki taraf da bir haftalık aranın ardından görüşmelere devam etme kararı almıştı. Taraflara verilecek toprağın oranı, garantörlük ve mülkiyet meseleleri uzlaşma sağlaması en zor konular arasında gösteriliyor.
Hristofyas, İsviçre'deki müzakerelerin çıkmaza girmesine yol açan etkenlerden biri olan "garantörlük sistemi" konusunda Yunanistan'ın, çözüm olması halinde bu sistemden vazgeçmeye karar verdiğini anımsattı.
Hristofyas (sağda), kitabının tanıtımı için geldiği Atina'da Stelyo Berberakis'in (solda) sorularını yanıtladı.
'Garantörler üzerine düşeni yapmalı' Üç garantör ülke olan Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin kendi sorumluluklarını üstlenmeleri gerektiğini vurgulayan eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı, "Hem BM, AB (Avrupa Birliği) ve Avrupa Konseyi üyesi olacaksınız hem de yarım asır önce yaptığınız hataları tekrarlayacaksınız... Bu hataları Kıbrıslılar yapmaz artık. Kıbrıslılar kendi kendilerini yönetebilecek; kendi güvenliklerini kendileri sağlayabilecek olgunluğa sahiptirler" dedi.
2008 ile 2013 yılları arasında Kıbrıs Cumhurbaşkanı olan Hristofyas, ülkenin ilk ve şu ana kadarki tek komünist lideri olmuştu.
Hristofyas'ın çözüm yanlısı olması, seçimi kazanmasında önemli rol oynamış ancak o dönem Türk kesiminin lideri olan Derviş Eroğlu ile yapılan müzakereler çıkmaza girince yeniden aday olmamaya karar vermişti.
2004 yılında Bürgenstock'ta yapılan dörtlü müzakerelerin ardından Annan Barış Planı referanduma sunulmuştu.
'**Papadopulos bilinçli olarak görüşmeleri başarısızlığa uğrattı**'
2004 yılında Rum kesimi tarafından referandumda reddedilen barış görüşmelerine de katılan Hristofyas, Annan Planı kapsamında yürütülen bu görüşmelerin arka planını "Mecburiyet Tarih Olunca" adlı bir kitapta anlattı.
Rum yönetiminin eski lideri Tassos Papadopulos'un 2004 yılında yine İsviçre'de BM arabuluculuğunda Kıbrıslı Türklerin, Kıbrıslı Rumların, Türkiye ve Yunanistan'ın katılımıyla yapılan nihai müzakereleri "bilinçli olarak başarısızlığa uğrattığını" sonradan öğrendiğini aktaran Hristofyas, kitabında yaşananları aktardı:
"Sonradan öğrendiğim kadarıyla Papadopulos,Burgenstock'a gitmeden önce Rum TV kanal sahipleriyle bir araya gelmiş ve Bürgenstock'a çözüm müzakerelerini başarısızlığa uğratmaya gideceğini söyleyerek TV kanallarından kendisine destek vermelerini istemişti. Oysa kendisine eşlik eden bizlere Kıbrıs'ta çift kesimli, çift yönetimli bir federasyon istediğini söyleyip duruyordu."
Eski Kıbrıs Cumhurbaşkanı, o dönem görüşmeleri yürüten heyete takındıkları tutumdan dolayı tarihi bir hata işlediklerini söylediğini de kitabında ifade etti.