, 1915 olayları için "soykırım" ifadesini kullanan ABD Başkanı Joe Biden'a tepki gösterdi. Bakanlık tarafından paylaşılan açıklamada 1915 olayları konusunda tarihi olgularla ve uluslararası hukukla bağdaşmayan açıklamaların geçerliliği olmadığı belirtildi. Bu kapsamda Biden'ın 1915 mesajı da kınandı. Öte yandan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'da Biden'ı ikiyüzlülükle suçladı.
ABD Başkanı Joe Biden, geçen yıl olduğu gibi bu yıl da 1915 olaylarına ilişkin paylaştığı mesajda "soykırım" ifadesini kullandı. Dışişleri Bakanlığı, 1915 olayları hakkında bazı ülkelerin hükümet yetkililerince yapılan beyanlar hakkında açıklama paylaştı. Açıklamada 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendiren ABD Başkanı Joe Biden'a da tepki gösterildi. Siyasi saiklerle tarihi gerçekleri çarpıtan açıklamaların ve kararların reddedildiği belirtilen açıklamada "Bu yanlışta ısrar edenleri kınıyoruz" ifadesi kullanıldı. Biden'ın açıklamalarına tepkiler ardı ardına geldi.
Biden, 1915 olaylarına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Biden, açıklamasında, "Osmanlı yetkilileri Ermeni entelektüelleri ve toplum liderlerini İstanbul'da tutukladı. Böylece, 20. yüzyılın en kötü mezalimlerinden olan Ermeni soykırımı başlamış oldu. Bugün, sınır dışı edilen, katledilen ya da yok etme kampanyasında ölüme yürütülen 1,5 milyon Ermeni'yi anıyoruz." ifadesini kullandı.
Açıklamasında, Ermenice "büyük felaket" anlamına gelen "Meds Yeghern" kelimesini de kullanan Biden, "Ermeni soykırımı üzerine düşünürken her türlü nefretin yok edici sonuçlarına karşı kararlı duruşumuzu yineliyoruz. Dünyada uzun süre kapanmayan yaralar açan zalimce eylemlere karşı çıkmak ve bunları durdurmak için verdiğimiz taahhüdü yineliyoruz." mesajını verdi.
Biden, 1915 olaylarından etkilenen birçok kişinin ABD dahil dünyanın birçok yerinde yeni hayat kurduğunu vurgulayarak uzun yıllardır ABD'deki Ermenilerin ülkeye zenginlik kattığını vurguladı.
Ermenilerin atalarının hikayelerini Amerikan topraklarına getirdiğini vurgulayan Biden, "Ermenilerin tarihine saygı duyuyoruz. Bu acıyı görüyoruz. Tarihi tasdik ediyoruz. Bunu da suçu birilerine yüklemek için değil, bunun bir daha asla yaşanmaması için yapıyoruz." değerlendirmesini yaptı.
Biden, insan haklarına saygı duyulan, insanların onur ve emniyetleri ile yaşadığı bir dünya inşa etmek için çalıştıklarını belirterek "Amerikan halkı 107 yıl önce bugün başlayan soykırımın kurbanı olan Ermenileri saygıyla anıyor." görüşünü paylaştı.
Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
"1915 olayları konusunda tarihi olgularla ve uluslararası hukukla bağdaşmayan açıklamaların geçerliliği bulunmamaktadır. Buna ABD Başkanı Biden'ın 2021 yılında yaptığı hatanın tekrarı niteliğindeki bugünkü talihsiz beyanı da dahildir. Siyasi saiklerle tarihi gerçekleri çarpıtan, bu tür açıklamaları ve kararları reddediyor, bu yanlışta ısrar edenleri kınıyoruz.
Tarihten husumet çıkarmaktan başka amaca hizmet etmeyen tek taraflı ve seçici yaklaşımlar ahlaken sorunlu, siyaseten art niyetlidir. İnsani ve vicdani duruş, etnik ve dini ayrım gözetmeksizin o dönemde yaşanan tüm acıların anılmasını gerektirir. Türkiye, Ermeniler dahil tüm Osmanlı nüfusunun yaşadığı acıları saygıyla anmaktadır. Bu acıları siyasete malzeme yapma girişimlerini reddediyoruz.
Türkiye, 1915 olayları gibi tarihin tartışmalı dönemlerinin önyargısız biçimde, bilimsel ve hukuki esaslar çerçevesinde araştırılması ve adil bir hafızaya ulaşılması gerektiği görüşündedir. Bu anlayışla Türkiye, Ortak Tarih Komisyonu kurulmasını önermiş, arşivlerini açmıştır.
Türkiye, bölgesinde ve dünyada barış ve istikrarın hakim olması, işbirliği ruhunun öne çıkması için çaba göstermektedir. Ermenistan’la başlatılan normalleşme girişimi bu anlayışın bir başka tezahürüdür."
Biden'ın mesajı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'ndan da tepki geldi. Çavuşoğlu, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, bazı batılı liderlerin son günlerde "soykırımın" ancak mahkeme kararıyla tespit edilebileceğini savunduğunu belirtti.
Bakan Çavuşoğlu, "Doğru. Aynı kişilerin, yetkili bir mahkeme kararı olmadan 1915 olayları için 'soykırım' kelimesini siyasi saiklerle kullanmaları ise ikiyüzlülüklerinin en bariz örneğidir." değerlendirmesinde bulundu.
AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik de Biden'ın ifadesine tepkisini dile getirdi. Sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "ABD Başkanı Biden'ın açıklaması tarihi ve hukuki dayanaklardan yoksundur. Soykırım iftirasını sektör haline getiren lobileri memnun etmeyi amaçlayan açıklamasının hiçbir temeli olmadığını ifade ediyoruz." ifadesini kullanan Çelik, Türkiye'nin adil bir yaklaşımın inşasından yana olduğunu kaydetti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 1915 olaylarının dar siyasi yaklaşımlara malzeme yapılmadan bilimsel olarak araştırılması için gereken yaklaşımı sergilediğini ifade eden Çelik, bu özgüvenli yaklaşımlara karşı, Ermeni lobisinin tezlerini esas alan açıklamada hiçbir iyi niyetin söz konusu olmadığını belirtti.
Çelik, paylaşımında şunları kaydetti:
"Üstelik Başkan Biden'ın açıklaması Ermenistan'la yürümekte olan normalleşme sürecini sabote eder niteliktedir. Dar ve ufuksuz siyasi yaklaşımlar sadece husumet lobisine hizmet eder. Barışa, diyaloğa ve tarihin doğru anlaşılmasına hizmet etmez. Tezine güvenenler tüm arşivlerin tarihçilere açıldığı bir çalışmaya destek verir. Tezine güvenmeyenler ise siyasi lobileri tatmin etmeye çalışır. Cumhurbaşkanımızın mesajları tezine güvenen bir yaklaşımın ürünüdür." (AA)
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ise Twitter hesabından yaptığı paylaşımla şu ifadelere yer verdi:
"Milyonları ölüme götüren, dünya savaşları çıkartan, kitlesel imha silahları yapan, atom bombası atan, köle ticareti yapan, insanları hayvanat bahçelerinde sergileyen modern barbarlar... Bizim tarihimizde soykırım, etnik temizlik, Holokost lekesi yok. Siz aynada kendinize bakın."
Biden’dan önceki iki ABD başkanı olan Donald Trump ve Barack Obama, göreve geldikten sonra konuya ilişkin yaptıkları tüm açıklamada Ermenice "Büyük Felaket" anlamına gelen, "Meds Yeghern" ifadesini kullanmıştı.
ABD başkanları, 1993 yılında Bill Clinton döneminden bu yana 1915 olaylarıyla ilgili düzenli olarak her yıl yazılı açıklama yapıyor. 1915 olayları genellikle "büyük felaket, tehcir ve katliam" gibi ifadelerle betimleniyordu.
Biden, geçen yılki açıklamasında 1915 olayları için "soykırım" ifadesini kullanmıştı. (AA)