Yer kabuğu içerisinde yer alan fay hatlarından kaynaklı birçok bölge
bölgesi olarak adlandırılır. Türkiye’de de çok fazla fay hattı bulunduğundan bu bölge de bir deprem ülkesi olarak karşımıza çıkar. Depremin ne zaman ve nerede olacağı hiçbir zaman bilinmez. Depremler de kendi içerisinde birçok farklı bölüme ayrılır ve farklı isimlerle anılır.
deprem de bu deprem çeşitleri arasında yer almaktadır. Peki, öncü deprem nedir ve nasıl anlaşılır?
Öncü deprem, isminden de belli olduğu üzere asıl depremin habercisi niteliğini taşımaktadır. Bu depremin meydana gelmesi ileri süreçte ana depremin olacağı manasını taşır. Ancak ana depremin ne zaman olacağı hususunda net bir bilgi vermemektedir. Asıl depremden önce ortaya çıkan öncü depremlerin şiddeti çoğunlukla daha az olmaktadır. Asıl deprem açısından haberci olmakla birlikte uyarı özelliğine de sahiptir.
Deprem bölgesinde yaşayan her insanın deprem bilincini kavraması ve ona göre tedbir alması son derece önemlidir. Ana deprem olarak bilinen ve genellikle şiddeti yüksek olan depremlerden önce bir veya birden fazla depremler meydana gelmektedir. Bu sarsıntılar ana depremden birkaç gün önce olabileceği gibi birkaç hafta önce de başlayabilir. Asıl depremin habercisi niteliğinde olan bu sarsıntılar, öncü deprem olarak tabir edilmektedir. Yer kabuğunun içerisinde bulunan katmanlarda belirli zamanlarda birtakım kırılmalar yaşanmaktadır. Bu kırılmalar neticesinde fay hatlarında gerilimler ortaya çıkmaya başlar. Fay hatlarında meydana gelen bu gerilim ve basınç sonucunda bloklarda hareketlilik gözlemlenir. Bu hareketlilik neticesinde de öncü denilen depremler meydana gelir. Depremin ne zaman olacağını önceden kestirmek mümkün olmamakla beraber bu öncü depremler sayesinde ana depremin geleceği netleşebilir.
Fay hatlarında belirli aralıklarla gerilimler meydana gelmekte ve bu gerilimler neticesinde bloklarda yer değişimi olmaktadır. Bu durum deprem olarak karşımıza çıktığından ciddi bir doğal afet konumundadır. Depremlerin nerede, saat kaçta olacağı hakkında net bir bilgi olmadığından bazı sarsıntılar ana depremin geleceği konusunda sinyal verebilir. Ana depremden önce olan sarsıntılar, öncü deprem olarak adlandırılır. Öncü depremler meydana geldiğinde asıl depremin yakın zamanda yaşanacağı anlaşılmaktadır. Bu depremler deprem tehlikesinin de yükseldiği bilgisini vermektedir.
Fakat her zaman öncü deprem sonrası asıl deprem olmayabilir. Bu yüzden bu tür sarsıntılar meydana geldiğinde izleme sistemlerinden yararlanılır. Ayrıca asıl deprem öncesinde oluşan öncü sarsıntıların asıl depremin olduğu fay üzerinde olması gerekir. Bu konu üzerinde deprem uzmanları farklı görüşlere sahiptir. Bir sarsıntının öncü olup olmadığını net bir şekilde doğrulamak söz konusu değildir. Küçük depremlerden sonra asıl deprem meydana gelirse, asıl depremden önceki olan sarsıntılar için öncü deprem denilebilmektedir.
Dünyanın pek çok yerinde yoğun bir şekilde depremler meydana gelmektedir. Kimi depremler küçük ölçekli olurken kimisi ise ne yazık ki ciddi yıkım ve ölümlerle sonuçlanmaktadır. Bir yer sarsıntısının ana depremin habercisi olup olmadığını öğrenmenin kesin bir yolu yoktur. Eğer büyük bir deprem meydana gelirse, ondan önceki depremlerin öncü olduğu anlaşılmaktadır. Öncü olarak isimlendirilen ve çoğunlukla düşük şiddete sahip olan sarsıntıların ne kadar süreceği hakkında net bir bilgi yoktur. Bazı öncü sarsıntılar asıl depremden birkaç saniye önce meydana gelirken, kimi öncü sarsıntılar ise daha erken meydana gelebilir. Öncü depremlerin kaç saniye süreceğini kestirmek mümkün değildir. Asıl depremin yaşandığı yerde veya yakınında meydana gelen depremler için öncü ifadesi kullanılır. Ancak her küçük sarsıntı bir büyük depremin uyarıcısı olmayabilir. Birçok bilim insanı depremler konusunda halen çalışmalarına devam etmektedir.