Irak savaşına giden dönemde Birleşmiş Milletler'in eski silah denetçisi Hans Blix, İngiltere'nin savaştaki rolü üzerine yürütülen resmi soruşturmada bugün ifade vermeye hazırlanıyor.
Irak savaşına giden dönemde Birleşmiş Milletler'in eski silah denetçisi Hans Blix, İngiltere'nin savaştaki rolü üzerine yürütülen resmi soruşturmada bugün ifade vermeye hazırlanıyor.
Blix o dönemde Saddam Hüseyin'in gerçekten de kitle imha silahlarına sahip olup olmadığını inceleyen bir heyetin başkanlığını yapmıştı.
Bu görüşü kanıtlayan herhangi bir bulguya rastlayamayan Blix, barışçı bir yol izlenebilmesi için kendilerine daha fazla zaman tanınmasını istemişti.
Blix'e Chilcot Komisyonu'na vereceği ifade sırasında, bu seçeneğin eğer kabul edilmiş olsaydı, savaşın önlenmesini sağlayabilecek bir nitelik taşıyıp taşımadığı sorulacak.
BBC muhabiri Peter Hunt, bugün Blix'in imkansız bir görev üstlenmiş olduğunun bilindiğini söylüyor.
Blix ve ona bağlı denetçiler, Irak'ta varolmayan bir şeyi, kitle imha silahlarını bulmaya çalışıyorlardı.
Ancak İsveçli diplomat, savaşın hemen öncesinde bu konuda net bir şey söyleyememişti.
2003 yılının Mart ayında ABD önderliğindeki uluslararası güçler, 2003 yılının Mart ayında Irak'ı işgal etti.
O zamandan beri Hans Blix, İngiltere ve ABD'yi Irak'ın oluşturduğu riskleri abartmakla ve savaşı meşru kılacak gerekçeleri güçlendirmek için istihbarat üzerinde oynamakla suçluyor.
Chilcot Komisyonu Irak Savaşı'nın öncesinde ve sırasında alınan kararları soruşturmak amacıyla kurulan Chilcot Komisyonu, geçen yıl Kasım ayında çalışmalarına başladı.
Sir John Chilcot başkanlığındaki beş kişilik komisyon, 2001-2009 yılları arasındaki olayları inceliyor.
Chilcot Soruşturması Irak savaşına girilimesi ve savaşın yönetimi konusunda açılan ilk soruşturma değil.
Ancak en kapsamlısı olması hedefleniyor.
Bununla birlikte soruşturma sonunda bir kişi ya da kurumun suçlanması ya da sorumlu tutulması beklenmiyor.
Soruşturmanın görev tanımına göre başlıca amaç 'ne gibi dersler çıkarıldığına, gerekli derslerin alınıp alınmadığına' bakmak.
Savaş kararının alınışının yanı sıra, askeri ve siyasi açıdan ne gibi kararlar verildiği, askerlerin yeterli hazırlık ya da teçhizata sahip olup olmadığı, işgal sonrası için yapılan planların yeterli olup olmadığı ve ne gibi dersler alındığı da komisyonun incelediği konular arasında.
Komisyona dönemin ve halen iktidardaki hükümetin en üst düzey yetkilileri bilgi veriyor.
Salona asker yakınları ve halktan izleyiciler de alınıyor.
Beşinci soruşturma Bu, Irak savaşıyla ilgili olarak ülkede düzenlenen ilk soruşturma değil.
Daha önce de Irak'ın işgalinin farklı boyutlarına odaklanan dört ayrı soruşturma daha yapılmıştı.
Ancak bu raporlarda özellikle istihbarat alanında yapılan hatalara dikkat çekilmekle birlikte, hiçbir hükümet yetkilisi doğrudan suçlanmamıştı.
Bunlardan en çok dikkat çekeni, Hutton Soruşturması'ydı.
Bu soruşturmayı tetikleyen olay, savunma bakanlığının Irak konusundaki danışmanı Doktor David Kelly'nin intiharı oldu.
BBC'nin bir araştırması hükümetin kitle imha silahları konusundaki bilgileri abarttığına işaret ediyordu.
Kelly haberin kaynağının kendisi olduğunun ortaya çıkması ardından intihar etmişti. Soruşturma da bu olayda yetkililerin bir ihmali olup olmadığı konusuna odaklanıyordu.
Bir diğeri doğrudan kitle imha silahları istihbaratının incelendiği Butler Raporu oldu.
Dışişleri ile Savunma ve İstihbarat Komisyonları da kendi soruşturmaları ardından raporlar yayınladı.