Koronavirüs salgını nedeniyle 10 Nisan geceyarısından 12 Nisan geceyarısına kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Yasak sürecinde nereler açık kalacak? Kimler yasaktan muaf tutulacak? Ayşe Sayın yazdı.
İçişleri Bakanlığı, koronavirüs salgını nedeniyle, 30 büyükşehir ve kömür işletmelerinde çalışan nüfusun yoğun olması nedeniyle riskli görülen Zonguldak'ta hafta sonu için sokağa çıkma yasağı ilan etti.
İçişleri Bakanlığı, uzun süredir tartışılan sokağa çıkma yasağını ilk kez, 4 Nisan itibariyle şehirlerarası seyahat sınırlaması getirdiği 30 büyükşehir ve Zonguldak'ta uygulama kararı aldı. Bakanlık'tan yapılan açıklamaya göre 10.04.200 tarihi, saat 24.00 ile 12.04.2020 tarihi saat 24.00 arasında (Cumartesi-Cazar) sokağa çıkma yasağı ilan edilen iller şöyle:
Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van ile Zonguldak.
Açıklamanın ardından, İçişleri Bakanlığı tarafından sokağa çıkma yasağının gönderildiği il valiliklerine gönderilen genelgede, sokağa çıkma yasağından kimlerin muaf olacağı ve zorunlu gereksinimlerin nasıl karşılanacağı da yer aldı.
Genelgede, "Koronavirüs salgınının görüldüğü andan itibaren, Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun önerileri, Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatları doğrultusunda; salgının/bulaşın toplum sağlığı ve kamu düzeni açısından oluşturduğu riski yönetme, sosyal izolasyonu temin, sosyal mesafeyi koruma ve yayılım hızını kontrol altında tutma adına birçok tedbir kararı alınarak hayata geçirilmiştir" denildi.
Genelgede İl İdaresi Yasası'nın 11/C, Umumi Hıfzısıhha Yasası'nın 27 ve 72. maddesi uyarınca sokağa çıkma yasağı tedbiri alındığı ifade edildi.
Genelgede, sokağa çıkma yasağı ile ilgili istisnalar ile uymayanlara yönelik yaptırımlar da düzenlendi.
Genelgede, yasak süresince açık kalacak işyeri/kurum, kuruluşlar şöyle:
Genelgede sokağa çıkma yasağı kapsamı dışında tutulanlar da şöyle sıralandı:
Genelgede belirtilen istisnalar dışındaki tüm yurttaşların evlerinde kalmalarının esas olduğu belirtilerek, daha önceki genelgeler kapsamında, (sağlık ve cenazeler için verilenler haric) seyahat belgeleri (yola çıkanlar dışında) pazartesi gününe kadar askıya alınacak.
Sokağa çıkma yasağı, infaz yasa teklifinin görüşüldüğü Meclis Genel Kurul çalışmalarını etkilemeyecek ve teklifin görüşmelerine de daha önce alınan karar gereği hafta sonu da devam edilecek.
Sokağa çıkma yasağı kararının açıklandığı saatlerde çalışan Genel Kurul'da birleşimi yöneten Süreyya Sadi Bilgiç, "Meclis çalışmalarına devam edecek. Meclis personeli de kimlik ve personel kartlarıyla girebilecek" dedi. Genel Kurul, bugün saat 13.00'den itibaren çalışmalarına devam edecek.
Genelgeye göre sokağa çıkma yasağına uymayanlara Umumi Hıfzısıhha Kanunu'nun 282. maddesi uyarınca 250 liradan 1000 liraya kadar para cezasının yanı sıra, aykırılığın durumuna Türk Ceza Yasası'nın 195. maddesine göre hapis cezasına kadar yaptırım uygulanabilecek. TCK'nin 195. maddesi "Bulaşıcı hastalıklardan birine yakalanmış veya bu hastalıklardan ölmüş kimsenin bulunduğu yerin karantina altına alınmasına dair yetkili makamlarca alınan tedbirlere uymayan kişinin 2 aydan 1 yıla kadar hapis cezası" ile cezalandırılacağını hükme bağlıyor.
İçişleri Bakanlığı 30 büyükşehir ile Zonguldak'ı kapsayan sokağa çıkma yasağını İl İdaresi Yasası'nın 11/C ve Umumi Hıfzı Sıhha Yasası'nın 27 ile 72. maddelerine dayanarak aldı. İl İdaresi Yasası'nın 11/C maddesi, valilere, "kamu düzeni veya güvenliğinin olağan hayatı durduracak veya kesintiye uğratacak şekilde bozulduğu ya da bozulacağına ilişkin ciddi belirtilerin bulunduğu hâllerde on beş günü geçmemek üzere ildeki belirli yerlere girişi ve çıkışı kamu düzeni ya da kamu güvenliğini bozabileceği şüphesi bulunan kişiler için sınırlama; belli yerlerde veya saatlerde kişilerin dolaşmalarını, toplanmalarını, araçların seyirlerini düzenleme veya kısıtlama" yetkisi veriyor.
Umumi Hıfzısıhha Yasası'nın 27. maddesi, salgın hastalık halinde şehir, kasaba ve köylerde gerekli izolasyon önlemlerinin alınmasını, 72. madde ise salgın hastalıkların ortaya çıkması halinde, hangi önlemlerin nasıl alınacağını düzenliyor.
Türkiye genelinde sokağa çıkma yasağı son olarak, 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında ilan edilen sıkıyönetim döneminde uygulandı. Darbe sonrasında başlayan sokağa çıkma yasağı 1 Ağustos 1982'den itibaren kaldırıldı.
Sokağa çıkma yasağının ikinci uygulandığı alan ise nüfus sayımları oldu. 1927'den bu yana 5 yılda bir yapılan nüfus sayımı, uzun yıllar tüm ülkede sokağa çıkma yasağı ile yapıldı. Ancak, nüfus kayıtlarının Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi'ne geçilmesi 2003'de son kez sokağa çıkma yasağı ile sayım yapıldı ve 2007'den itibaren yasak uygulaması kalktı.
Doğu ve Güneydoğu'da uzun süren "OHAL" dönemi ve sonrasında kısmi sokağa çıkma yasakları uygulandı. "Çözüm süreci"nin sona ermesinin ardından PKK'ye karşı başlatılan Hendek operasyonları kapsamında Kürt sorununun çözümüne dönük sürecin sona er 16 Ağustos 2015'ten 1 Ocak 2019'a kadar, 11 il ve 51 ilçede toplam 351 kez sokağa çıkma yasağı uygulandı.
PANDEMİ NEDİR? - Pandemi nedir, ülkeleri nasıl etkiler?