U­z­a­y­d­a­ ­k­a­l­i­t­e­l­i­ ­u­y­k­u­

U­z­a­y­d­a­ ­k­a­l­i­t­e­l­i­ ­u­y­k­u­


Avrupa Uzay Ajansı (ESA) astronotu Andreas Mogensen, Huginn görevi sırasında uzayda uyumayla ilgili iki deney gerçekleştirecek: Sirkadiyen Işık ve Yörüngede Uyku.

Sirkadiyen ritim tüm vücudumuzda yaklaşık 24 saat içinde meydana gelen fiziksel, psikolojik ve davranışsal değişiklikleri belirler. İç saatimiz, gün boyunca değişen ve metabolizmada ve uyku döngüsünde değişikliklere neden olan vücut sıcaklığına bağlıdır. Aydınlatma sirkadiyen ritimleri etkileyen bariz bir faktördür.

Astronot Andreas Mogensen, Huginn görevi sırasında Sirkadiyen Işık deneyini yürütüyor. Kaynak: ESA

Sirkadiyen Işık deneyi, Danimarkalı SAGA Space Architects ekibi tarafından tasarlandı. Ekip, uzaydaki astronotların günlük ritmini etkileyebilecek bir lamba yarattı. Avrupa Uzay Ajansı astronotu Andreas Mogensen, uzaydaki üçüncü gününde kapalı kabinine bir lamba yerleştirdi. Lamba, Andreas’ın uyku programıyla senkronize oluyor ve gün boyunca aydınlatmayı değiştiriyor. Akşam Andreas yatağa gittiğinde ışık, dinlendirici gün batımı aydınlatmasını simüle etmek için kırmızı renkte yanacak. Sabah Andreas uyandığında ışık mavi olacak ve sabah gökyüzünün renklerini çağrıştıracak. Işığın renkleri, astronotların Uluslararası Uzay İstasyonunda göremediği doğal gün ışığını taklit edecek şekilde dikkatlice kalibre edildi.

Danimarka’daki Arhus Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, Andreas’ın ISS’de uyurken kulağına yerleştireceği küçük bir cihaz geliştirdi. Kulaklıklara benzer şekilde cihaz, Andreas’ın beyin EEG’sini ölçecek ve araştırmacıların uyku kalitesini anlamalarına yardımcı olmak için gece boyunca beyin aktivitesini analiz etmelerine olanak tanıyacak. Bir EEG’yi ölçmenin genel yolu, kaskı andıran bir cihazın kullanılmasını içerir; bu, boyutu ve çok sayıda tel nedeniyle bazen rahatsız edicidir. Aynı zamanda kulaklara yerleştirilen cihazlar daha az invaziftir ve yatmadan önce takılması daha kolaydır.

Her iki çalışma da pratik ve bilimsel faydalar sağlama potansiyeline sahiptir. Elde edilen sonuçlar, astronotların fiziksel ve psikolojik sağlıklarını iyileştirmek için uyku programlarının optimize edilmesinin yanı sıra uzun vadeli uzay görevleri sırasında uygun yaşam destek sistemlerinin geliştirilmesinde de faydalı olabilir. Bu tür araştırmalar, insan vücudunun uzay ortamında nasıl çalıştığına ve uzay uçuşunun zorlu koşullarında astronotların sağlığını ve performansını sağlamak için hangi adaptasyonların gerekli olduğuna dair anlayışımızı genişletmeye yardımcı oluyor.


Popular Articles

Latest Articles