James Webb Uzay Teleskobu’nu (JWST) kullanan uluslararası bir bilim insanı ekibi, 13 milyar yıldan fazla süredir var olan ve Büyük Patlama’dan sadece 400 milyon yıl sonra oluşan bir kara delik keşfetti. Nature dergisinde yayınlanan keşif şaşkınlık yarattı ve bilim camiası tarafından övgüyle karşılandı.
Bu kara delik, Güneşimizden milyonlarca kat daha büyük olup, kara deliklerin oluşumu ve evrimi hakkında kabul edilen fikirlere meydan okuyor. Şu anda baskın olan teori, Samanyolu dahil galaksilerin merkezlerinde bulunan süper kütleli kara deliklerin kütlelerine ulaşmasının milyarlarca yıl almasıdır. Ancak kara deliğin keşfi, büyük doğmak ya da yoğun madde tüketmek gibi alternatif mekanizmaların bunların oluşumunda önemli rol oynayabileceğini gösteriyor.
Araştırmanın baş yazarı Profesör Roberto Maiolino şunları söyledi: “Evrenin erken dönemlerinde bu devasa kara deliği keşfettik ve bu muhtemelen önceki teorileri yeniden düşünmeye zorlayacak. İlk galaksilerde bol miktarda gaz vardı ve bu gaz, bu kadar erken bir aşamada kara deliklere yiyecek sağlayabiliyordu.”
Keşfin en önemli detaylarından biri kara deliğin Dünya’dan 13,4 milyar ışıkyılı uzaklıktaki GN-z11 galaksisinde yer almasıdır. Bir kara deliğin böylesine geniş bir mesafede gözlemlenmesi, araştırmacıların Evrenin geçmişine bakmasına olanak tanıyor.
Bilim insanları ayrıca GN-z11’deki kara deliğin çevresinde, daha yeni kara deliklerle karşılaştırıldığında daha yüksek düzeyde meydana gelen aktif madde birikimine de dikkat çekiyor. Maiolino, “Evrenin geç dönemlerinde tipik olarak görülenden çok daha yoğun madde emilimini görüyoruz” diyor.
JWST teleskopu bu keşifte önemli bir rol oynadı. Aralık 2021’de fırlatılan bu teleskop, tarihteki en güçlü uzay teleskopudur ve kızılötesi astronomide benzersiz yeteneklere sahiptir. JWST, Evrenin incelenmesine yeni perspektifler açıyor ve daha eski kara deliklere ışık tutabilir. Bilim insanları, JWST kullanılarak yapılacak daha fazla gözlemin, başlangıç durumları ve büyüme oranları da dahil olmak üzere, kara delik oluşumunun çeşitli mekanizmalarının daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacağını umuyor.
Araştırmanın bulguları, evrenin ilk aşamalarındaki yapısının beklenenden çok daha karmaşık ve çeşitli olduğunu ortaya koyuyor. GN-z11 galaksisindeki bu kara deliğin keşfi, kara deliklerin oluşumuna ve evrimine yol açan süreçlerin anlaşılmasında çığır açan bir yolculuğun yalnızca başlangıcını temsil ediyor.