Gökbilimciler, 30 yıldan fazla bir süre önce süpernova olarak patlayan ve Dünya’dan görülebilen bir yıldızın nötron yıldızına dönüştüğünü doğruladılar.
1987 yılında gökbilimciler yakındaki bir galakside bir süpernova olayına tanık oldular. Yıldızdan gelen yoğun ışık patlaması, onu birkaç ay boyunca çıplak gözle bile görünür hale getirdi. Uzun yıllar boyunca bilim adamları, yıldızın kalıntılarının neye dönüştüğünü yalnızca tahmin ettiler: bir kara delik veya bir nötron yıldızı – Evrendeki kara deliklerden sonra en yoğun nesne.
Ancak bunlar yalnızca varsayımlardan ibaret çünkü gökbilimciler, yıldızın bol miktarda toz nedeniyle gizlenen enkazının arkasını göremediler. Ancak James Webb Uzay Teleskobu sayesinde kızılötesi aralıkta veri toplamak mümkün oldu. Bilim adamları, bir nötron yıldızının varlığına işaret eden iki kimyasal elementin (argon ve kükürt) varlığını fark ettiler.
Parlama yakın zamanda gerçekleştiği ve iyi izlendiği için bu keşif, gökbilimcilerin bu tür olayları ve evreni karbon ve demir gibi önemli elementlerle dolduran bundan önceki adımları daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır.
Bir süpernova patlaması sonucu ortaya çıkan nötron yıldızı standart özelliklere sahiptir – boyutları 20 kilometredir ve kütlesi Güneş’in kütlesini bir buçuk kat aşmaktadır. Bilim insanları, galaksimizde yakınlarda ama daha yaşlı nötron yıldızları bulunmasına rağmen, Süpernova 1987A’nın ardından, modern astronominin bir nötron yıldızının doğuşuna ve ilk anlarına tanık olduğu muhtemelen tek zaman olduğunu söylüyor.
“Kara deliklerin yanı sıra nötron yıldızları da Evrendeki en egzotik nesnelerdir. Bunları 60’lı yıllardan beri biliyorduk, ancak daha önce nasıl oluştuklarını görmenin bir yolu yoktu” diyor çalışmanın baş yazarı, Stockholm’deki İsveç Üniversitesi’nden astrofizikçi Claes Fransson.
Elde edilen süpernova kalıntısı verilerinde, bir toz bulutunu çevreleyen “inci halka” dikkat çekiyor. Gökbilimcilere göre bu bulutun kalbinde bir nötron yıldızı bulunuyor.
Stanford Üniversitesi astrofizikçisi Roger Blandford, süpernovanın çok yeni ve çok yakın olması nedeniyle, “bize nötrinoları, yıldızların evrimini ve patlamadan sonra neler olduğunu anlatmaya devam eden bir hediye” diye yazdı.
James Webb’in gözlemleri, nötron yıldızlarının dünyasına dalma fırsatı sağladı; bu, yıldız patlamalarının fiziği, Evrendeki ağır elementlerin oluşum süreci ve yıldızların evrimi hakkındaki bilgilerin genişletilmesine yardımcı olacak. Bu araştırma astronomiye yeni ufuklar açıyor ve yıldızların ölümünden sonra meydana gelen süreçlere dair anlayışımızı genişletiyor.
genel-22