Bugün dünyada birçok insan, çalışmaları sırasında veya emeklilikteyken “intibak” kelimesiyle karşı karşıya kalır. Ancak, bu kelimenin tam olarak ne anlama geldiğini bilmeyen birçok insan vardır. Bu makalede, intibakın ne olduğu, nasıl hesaplandığı ve kimlerin intibak hakkına sahip olduğu gibi sorulara yanıt vereceğiz.
İntibak, emekli aylıklarının yükseltilmesi anlamına gelir. Çalışanlar, emeklilik aylığı hesaplanırken son ücretleri dikkate alınır. Ancak, bu aylık, çalışanın emeklilik yaşına gelinceye kadar geçen süre boyunca enflasyon nedeniyle düşebilir. İşte bu durumda intibak devreye girer. İntibak, emekli aylığının enflasyona karşı korunması ve emeklilik dönemindeki satın alma gücünün korunması amacıyla hesaplanır.
İntibak, emeklilik aylığı hesaplanırken kullanılan formülle hesaplanır. İntibak hesaplaması, emekli olan kişinin son ücreti ile emekli aylığı arasındaki farkın yüzde olarak hesaplanmasıyla yapılır. Bu fark, intibak oranını belirler. İntibak oranı, emekli aylığının enflasyon oranıyla artırılması anlamına gelir.
İntibak hakkı, Türkiye’de 2008 yılında çıkarılan bir kanunla tanımlanmıştır. Bu kanuna göre, 8 Eylül 1999 tarihinden önce emekli olan kamu görevlileri, intibak hakkına sahiptir. Özel sektör çalışanları da, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından belirlenen kriterlere uygun olarak intibak hakkından yararlanabilirler.
İntibak, emekli olan kişilerin emekli aylıklarının enflasyona karşı korunmasını sağlar. Bu da emeklilik dönemindeki yaşam standartlarını korumalarına yardımcı olur. Ayrıca, intibak sayesinde emekli aylığı düşen kişilerin maddi sıkıntı yaşama olasılığı da azalır.
İntibak süresi, emekli olan kişinin intibak hakkı kazandığı tarihten itibaren başlar. Emekli aylığı hesaplamalarında intibak oranı kullanıldıktan sonra, bu oran emekli aylığına eklenir. Bu sayede, emekli olan kişinin alacağı aylık tutarı artar.
İntibak talebi, emekli olan kişi tarafından yapılabilir. Talep işlemi, genellikle emeklilik işlemleri sırasında yapılır. Ancak, intibak hakkından yararlanmak için başvuru süresi sınırlıdır. Bu nedenle, intibak hakkından yararlanmak isteyen kişilerin başvurularını zamanında yapmaları önemlidir.
Aşağıda, intibak hesaplama örnekleri verilmiştir:
Örnek 1:
Emekli olan bir kamu görevlisi, son ücreti 5.000 TL olan bir memurdu. Emeklilik aylığı ise 3.000 TL olarak hesaplandı. Bu durumda, intibak oranı şu şekilde hesaplanır:
((5.000 – 3.000) / 5.000) x 100 = 40%
Bu hesaplamaya göre, intibak oranı %40 olarak belirlenir. Emekli aylığına intibak oranı eklenerek, yeni aylık tutarı şu şekilde hesaplanır:
3.000 TL x %40 = 1.200 TL
Yeni aylık tutarı ise 3.000 TL + 1.200 TL = 4.200 TL olarak belirlenir.
Örnek 2:
Emekli olan bir özel sektör çalışanı, son ücreti 8.000 TL olan bir işçiydi. Emekli aylığı ise 5.000 TL olarak hesaplandı. Bu durumda, intibak oranı şu şekilde hesaplanır:
((8.000 – 5.000) / 8.000) x 100 = 37,5%
Bu hesaplamaya göre, intibak oranı %37,5 olarak belirlenir. Emekli aylığına intibak oranı eklenerek, yeni aylık tutarı şu şekilde hesaplanır:
5.000 TL x %37,5 = 1.875 TL
Yeni aylık tutarı ise 5.000 TL + 1.875 TL = 6.875 TL olarak belirlenir.