Kanser türleri arasında erken dönemde belirti vermemesi sebebiyle en sinsi olanı olarak bilinen pankreas kanserinin obezite ve aniden ortaya çıkan şeker hastalığıyla ilişkili olabileceği tespit edildi.
Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Ali Kağan Gökakın, pankreas kanseri hakkında önemli bilgiler verdi.
Gökakın, bu hastalığın Avrupa geneli ele alındığında en yaygın 10’uncu kanser türü olduğunu belirterek “Bu hastalık nedeniyle dünya genelinde yılda 250 bin ölüm yaşanmaktadır. Her iki cins arasında yüzde 3 oranında görünür. Hastalığın gidişatı genel olarak yapılan cerrahiye bağlıdır. Yapılan cerrahide eğer geride tümör bırakılmazsa ve tümörün biyolojik davranışı çok saldırgan değilse en iyi sonuçlar elde edilir” dedi.
Prof. Dr. Ali Kağan Gökakın, pankreasın vücuttaki görevini ve pankreas kanserinin nasıl ortaya çıktığını “Pankreas, midenin arka tarafında bulunan bir salgı organıdır. Hem sindirim için gerekli enzimleri üretir ve kanal yoluyla ince bağırsakların ilk bölümü olan duodenuma aktarır, hem de kan şekerinin düzenlenmesi için önemli hormonlar üretir. Pankreas kanseri, pankreası oluşturan hücrelerin normal sınırlar içindeki işlevlerini kaybederek kontrolsüz bir şekilde çoğalması ve bir tümör oluşturması durumudur.” sözleriyle anlattı.
BELİRTİ VERMEDİĞİ İÇİN GEÇ TESPİT EDİLİYOR
Prof. Dr. Ali Kağan Gökakın, pankreas kanserinin genellikle ilk evrede belirti vermediğini ve bu yüzden geç teşhis edildiğini ve hızlı ilerlediğini aktararak “Genetik faktörlerin yanı sıra yanlış alışkanlıklar ve çevresel etkenler, pankreas kanseri riskini artırabilir. Bu kanser, ilk evrelerinde genellikle belirti vermez. Ancak, mide şişkinliği, karın-sırt ağrısı veya ani kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıktığında, genellikle başka hastalıklarla karıştırıldığı için önemsenmez. Bu durumda kanser hızla yayılır ve genellikle geç evrede tespit edilir.” şeklinde konuştu.
Hastalığın ortaya çıkmasına sebep olabilecek etkenleri sıralayan Prof. Dr. Gökakın, “Sigara kullanımı pankreas kanseri için bir risk faktörü olarak bilinir. Ayrıca, aile öyküsü, genetik faktörler ve bazı mutasyonlar da hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştıran etkenler olarak tespit edilmiştir. Hastalık genellikle belirsiz belirtilerle başlar.
Karın üst bölgesinde mide dolgunluğu, rahatsızlık hissi ve iştahsızlık erken dönemde hastaların çoğunda ortak olarak görülen belirtilerdir. Ancak, bu belirtiler basit bir mide sorunu gibi algılanabilir, bu nedenle hastalığın erken teşhis edilme olasılığı düşmektedir” dedi.
Prof. Dr. Ali Kağan Gökakın, pankreas kanserinin belirtileri hakkında yapılan araştırmalara dikkat çekerek “Bazı durumlarda, aniden ortaya çıkan şeker hastalığı, pankreas kanserinin erken belirtisi ve uyarıcısı olabilir. Özellikle ailesinde şeker hastalığı öyküsü olmayan kişilerde böyle bir durum fark edildiğinde dikkat çekici olarak değerlendirilir. Safra taşı veya alkol kullanımı gibi belirgin bir etken olmaksızın gelişen pankreatit atakları da pankreas kanserinin erken bulgusu olabilir.
Hastalığın ilerleyen aşamalarında, şiddetli karın ve sırt ağrısı, sarılık, kilo kaybı, karında şişlik gibi belirtiler ortaya çıkar. Ne yazık ki, bu bulgular hastalığın tedavi edilebilir sınırlarını aştığının bir göstergesi olarak kabul edilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Gökakın ayrıca “Pankreas kanseri tanısı alan hastaların dörtte üçünde şeker metabolizması bozukluğu ya da tip 2 diyabet mevcuttur. Uzun süreli insülin yüksekliğine maruziyet ve kan şekeri yüksekliği, pankreas kanseri gelişiminde altta yatan asıl bozukluk olarak görülmektedir ve yeni tanı alan şeker hastalarının dörtte birinde pankreas kanseri saptanmaktadır.” dedi.
Pankreas kanserinin tedavisinde ilk olarak uygulanması gereken yöntemin tümörün cerrahi olarak çıkarılması olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Gökakın, “Ameliyat sonrası dönemde, neredeyse tüm hastalar için kemoterapi ve radyoterapi ihtiyaç haline gelir. Ancak, tümörün cerrahi olarak çıkarılması mümkün olmadığı durumlarda, lokal ileri evrede kemo-radyoterapi kullanılarak tümör boyutlarının küçülmesi sağlanır ve cerrahi şansı elde edilebilir. Pankreas, karın arka duvarında yerleşmiş bir organdır ve birçok kan ve lenf damarının geçiş yolu üzerinde bulunur. Bu nedenle, tedavi sonrasında hastalığın nüks etme olasılığı artar. Tedavi edilen hastaların, genellikle ortalama 3 yıl içinde tekrar pankreas kanseriyle karşılaşma ihtimali vardır. Uzun vadeli başarı oranlarının artması, daha etkili kemoterapi ajanlarının bulunması ve kullanılmasıyla mümkün olacağı düşünülmektedir.” şeklinde konuştu.
Genel Cerrahi Uzmanı Ali Kağan Gökakın, pankreas kanserinin genellikle kötü alışkanlıklardan ve çevresel faktörlerden kaynaklandığını belirterek hastalığa karşı alınabilecek önlemleri şu şekilde sıraladı:
"Tütün ve tütün mamullerinden uzak durun. Sigara içmeyin veya içiyorsanız bırakın. Dumansız sigara ve elektronik sigaradan da uzak durun. Pasif içicilik de riski artırabilir, bu nedenle sigara içilen ortamlardan uzak durun.
Diyabetinizi kontrol altında tutun. Düzenli olarak kan şekerinizi ölçtürün ve tedavi planınızı takip edin. Beslenme alışkanlıklarınıza dikkat edin. Sağlıklı ve dengeli bir diyet benimseyin. Şişmanlamaktan kaçının ve eğer kiloluysanız kilo vermeye çalışın. Spor yaparak aktif kalın ve kalori alımını azaltın. Günlük olarak taze mevsim sebzeleri ve meyvelerini tüketin. Basit şeker ve yağ alımınızı sınırlayın. İşlenmiş etlerden uzak durun, kırmızı eti azaltın ve beyaz eti tercih edin.
Günde bir fincan Türk kahvesi için. Kafeinli veya kafeinsiz olsun, kahve pankreas kanseri riskini azaltmada etkili olduğu düşünülen bir içecektir. Çevresel etkenlere dikkat edin ve kimyasal maddelere maruz kalmayı engelleyin. Ev ve iş yerinde temizlik ürünleri ve pestisitler gibi zararlı kimyasalların kullanımını sınırlayın.
Risk altında olan bir gruba ya da pankreasta olası bir lezyonunuz varsa, düzenli kontrollerinizi aksatmayın. Özellikle eski sigara kullanıcıları, diyabet hastaları, sebepsiz hızlı kilo verenler veya bilinen pankreas veya safra yolu patolojisi olanlar dikkatli olmalıdır."