Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremin ardından bölgede çalışmalar devam ediyor. Pandemi döneminde yapılan kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ödeneği depremzedeler için de geçerli olacak. Asgari ücretlilere 6.000 TL ödeme yapılırken kısa çalışma ödeneği için de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamaları bekleniyor.
Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremin ardından 11 şehir enkaz yığınına döndü. Depremin yaraları sarılmaya devam ederken çalışanlarla ilgili alınan kararlar da gündemdeki sıcaklığını koruyor. Bu süreç içerisinde işçilerin brüt maaşlarının %60'ı kadar aylık bağlanacağı belirtilirken asgari ücretlilere de 6.000 TL ödeme yapılacağı duyuruldu. Normal şartlarda 3 ay olarak belirlenen çalışma ödeneği için sürelerin de uzatılacağı söylenirken karar için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın devreye gireceği belirtildi. Depremzedeler için yeni kararlar alınmaya devam ederken kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin ile bu süreci kolay bir şekilde atlatmaları amaçlanıyor.
Pandemi sürecinde pek çok farklı önlem alınırken bunlardan biri de anayasaya eklenen 10. madde olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamda işten çıkartma yasağı yeniden gündeme gelirken kısa çalışma ödeneğinin süresinin de uzatılacağı belirtildi. Ücretsiz izne çıkmak zorunda kalan vatandaşlar için ödenen nakdi ücretler de yeniden gündemde yer aldı. Yeniasır’dan Faruk Erdem'in haberi doğrultusunda benzer bir uygulamanın OHAL ilan edilen 11 il içinde gündemde olduğu aktarıldı. Bu süreç içerisinde iş yerlerinin kapalı olması nedeniyle maaşların da devlet tarafından ödeneceği söylendi. Ücretsiz izin kapsamında yer alan depremzedelerinde nakdi ücret desteği alacağı ifade edildi. Yasal maaş süresi 3 ay olarak belirlenirken kararın Cumhurbaşkanı tarafından uzatılabileceğinin altı çizildi.
Çalışan kişilerin kısa çalışma ödeneği için sadece başvuru yapmasının yeterli olacağı belirtildi. Bu kapsamda inceleme sürecinin ortadan kalkacağı ifade edilirken kısa çalışma ödeneğinin de hemen aktarılacağı ifade edildi. Ödeneğin ardından ise inceleme sürecinin yapılacağı söylendi.
Zor durumda kalan işletmelere ödenen kısa çalışma ödeneği çalışanların ücretlerinin de devlet tarafından karşılanmasını kapsamaktadır. Kısa çalışma ödeneği genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde uygulanıyor.
Kısa çalışma ödeneği belirli durumların karşılanması ile işverenlere ödenen ödenek olarak görülmektedir. Bu kapsamda işverenin kendi sevk ve İdaresi dışında olan önceden kestirilemeyen ya da geçici olarak çalışma süresinin azaltılması, tamamen ve kısmen durdurulması gibi süreçleri kapsamaktadır. Bu sonuçlar arasında deprem, yangın, su baskını, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri durumlar yer alıyor.
Bu kapsamda işçilere kısa çalışma ödeneği ile birlikte genel sağlık sigortası primleri de ödenmektedir. İşçilere brüt maaşlarının %60'ı kadar kısa çalışma ödeneği verilirken üst sınır olarak belirlenen tutar ise asgari ücretin %150'si olarak görülmektedir. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanacak olan kişilerin belirlenen tarihten itibaren son 120 gün içerisinde prim ödemesinin yapılması gerekiyor. Sürekli çalışmış olma şartı aranırken son 3 yıl içerisinde de en az 600 gün süreyle işsizlik priminin ödenmiş olması gerekmektedir. Pandemi sürecinde bu şartlar genişletilirken deprem bölgesi içinde şartların esneyebileceği ifade ediliyor. Bu kapsamda 120 gün olarak belirlenen şartın 60 güne 600 gün olarak belirlenen şartın ise 450 güne düşürülebileceği iddiaları gündemde yer alıyor
Kısa çalışma ödeneği kapsamında Sigortalı kişinin son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınmaktadır. Günlük ortalama brüt kazancının %60'ı belirlenirken kısa çalışma ödeneği tutarı ise aylık asgari ücretin brüt tutarının %150'sinden fazla olamaz. Bu kapsamda yapılan hesaplamalar doğrultusunda asgari ücret baz alınarak %150'si 15.012 TL'ye denk gelmektedir. Ödenecek tutarlar bu miktardan fazla olamaz. 2023 yılında ise kısa çalışma ödeneği 6004 TL 80 kuruş olarak belirlendi. İşçinin maaşının artması durumunda ise kısa çalışma ödeneği de artış gösteriyor. Bu denekten ise sadece damga vergisi alınmaktadır.
İşçilerin almış olduğu maaş tutarlarına göre kısa çalışma ödenekleri de değişiklik göstermektedir. Bu kapsamda maaşlara göre ödenen çalışma ödeneği şu şekildedir:
10.008 TL brüt maaş - 6.004,80 TL kısa çalışma ödeneği
13.000 TL brüt maaş - 7.800 TL kısa çalışma ödeneği
15.000 TL brüt maaş - 9.000 TL kısa çalışma ödeneği
20.000 TL brüt maaş - 12.000 TL kısa çalışma ödeneği
25.000 TL brüt maaş - 15.000 TL kısa çalışma ödeneği
30.000 TL brüt maaş - 15.012 TL kısa çalışma ödeneği
35.000 TL brüt maaş - 15.012 TL kısa çalışma ödeneği
Kısa çalışma ödeneği hakkından yararlanamayan işçiler için ücretsiz izin desteği de sağlanacak. Pandemi sürecinde uygulanan bu uygulama ile ücretsiz izindeki işçiler de devletten ödenek aldı. Depremden etkilenen 11 il içinde ücretsiz izin desteği sağlanacağı ifade edildi. Kısa çalışma ödeneği hakkından yararlanamayan işçiler ücretsiz izinli sayılarak belirlenen tutarda her ay nakliyi destek alabilecek.