Rusya-Ukrayna arasındaki savaş, dünyaya da olumsuz bir şekilde yansıyarak ekonomik ve gıda krizine yol açacak seviyeye geldi. Ukrayna’nın en büyük limanı olan Pivdennyi Limanı, Rusya’nın gelen gemilerin denetimlerine izin vermeyerek birkaç gün önce uzatılan BM- Arabuluculuk İhracat Anlaşması’nı ihlal ve sabote ettiğini duyurdu.
Temmuz 2022'de Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınmasına İlişkin Girişim, bizzat Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler liderlerinin büyük diplomatik çabaları sayesinde İstanbul'da imzalandı. Gezegenin en savunmasız bölgelerindeki 400 milyon insanın Ukrayna tahıllarına ihtiyaç duyması sebebiyle, "tahıl koridoru" küresel gıda güvenliği için kritik bir öneme sahip.
Bloomberg'ten Daryna Krasnolutska haberinde gelişmelere dair bilgi verildi. Rusya'nın saldırgan işgali, tüm Ukrayna limanlarının abluka altına alınmasına neden olmuş ve bu durum küresel pazarda yaklaşık 50 milyon ton tahıl ve diğer mahsullerin kıtlığının oluşmasına sebebiyet verdi. Dünya büyük bir kıtlığın eşiğinde olduğu esnada Ukrayna'nın Pivdenniy, Odesa ve Chornomorsk limanlarından gerçekleşecek gıda ihracatı engelinin kaldırılmasında Türkiye'nin önemli bir diplomatik etkisi oldu.
Koridor, Ağustos 2022'de faaliyete geçerek dünya gıda fiyatlarının düşmesine ve küresel gıda güvenliğinin yeniden istikrara kavuşmasına imkan sağladı.
Maalesef anlaşmaya bağlı operasyonlar Mayıs 2023 tarihinde durdu. 29 Nisan’ dan itibaren Pivdenniy lokasyonuna giden hiçbir gemi Rusya tarafından kontrol edilemedi. Birleşmiş Milletler anlaşmasına göre Rusya Ukraynalı gemileri yükleme öncesi denetlemeleri gerekiyor. Ancak Rusya, bir sebep sunmaksızın denetleme yapmayı reddediyor.
Pivdenniy Ukranya’nın en büyük limanı olup, Ukrayna limanlarının teknik altyapısının %50’sine sahip. Bu limanın operasyona devam etmesi Ukrayna’nın Birleşmiş Millet’lere ve Türkiye’ye olan yükümlülüklerini sürdürebilmesi açısından son derece önemli.
Pivdenniy limanında bulunan operatörlere göre limanda ihracatı yapılması beklenen 1.5 milyon ton tahıl ve bitkisel yağ bulunuyor. Rusya’nın Birleşmiş Milletler tahıl anlaşmasına gerekliliklerini yerine getirmeme tutumu göz önünde bulundurulduğunda, bu ürünler depoda kalacak ve Ukrayna’nın ihracatını zedeleyecek. Moskova bu tutumuna devam ettiği sürece, tahıl anlaşmasını uygulamaya geçiren Türkiye ve Birleşmiş Milletler global yiyecek güvenliğini koruyamaz hale gelecek.
Bugün itibariyle Pivdenniy limanında denetimi engellenen 26 adet gemi bulunuyor. Bu gecikme terminallere ve ihracatçılara hali hazırda 50 milyon dolar zarar etti. Bununla birlikte, asıl zarar tahıl anlaşmasının sürdürülebilirliğine ve dünya genelindeki besin fiyatlarına verildi.
ABD'den Erdoğan'a 'tahıl' teşekkürü