Venedik Bienali’nin 60. edisyonuna katılacak 331 sanatçı ve kolektif açıklandı. 2024 teması ‘Yabancılar Her Yerde’ olan bienalin tek yabancısı ise dört aydır İsrail’in soykırıma varan katliamlarına maruz kalan Filistin halkı ve sanatçıları oldu. ‘Vatanlarındaki Yabancılar’ adlı bir sergi ile bienale katılmak istediklerini ancak red cevabı aldıklarını söyleyen ABD Filistin Müzesi Müdürü Salih, başlattıkları imza kampanyasına ise 120 ülkeden, 21 binden fazla imza toplandığını belirtti.
Bu yıl 20 Nisan-24 Kasım tarihleri arasında gerçekleşecek olan Venedik Bienali’nin 60. edisyonuna katılacak 331 sanatçı ve kolektif açıklandı. 2022’de 213 sanatçının yer aldığı bienalde bu yıl 331 sanatçı yer alacak. Katılan sanatçılarda yüzde elliye varan bir artış görülen, 2024 teması ‘Yabancılar Her Yerde’ olan Venedik Bienali’nin tek yabancısı ise dört aydır İsrail’in soykırıma varan katliamlarına maruz kalan Filistin halkı ve sanatçıları oldu. 2022’de Rusya’nın işgal girişiminin ardından 59. edisyon öncesi açık havada Ukrayna’ya destek sergisi düzenleyen, edisyon boyunca Ukraynalı birçok sanatçıya yer veren Venedik Bineali, Filistinli sanatçılara ve Filistin sanatını yansıtan işlere ise yüz çevirdi.
Faysal Salih
Bienaldeki iki yüzlülüğe en sert tepki ise 2022 edisyonunda bir sergi düzenleyen ABD Filistin Müzesi’nin müdürü Faysal Salih’ten geldi. Önceki aylarda temaya uygun ‘Vatanlarındaki Yabancılar’ adlı bir sergi ile bienalde yer almak istediklerini ancak reddedildiklerini açıklayan Salih, basına verdiği demeçte, “Bugün İsrail’e kendi pavyonunu veriyorsunuz, halbuki Filistinliler yan sergiye bile katılma hakkına sahip değiller” dedi. Salih, Filistinlilerin ve çalışmalarının dışlandığını vurgulayarak, “Önerdiğimiz İsrail işgaline, apartheid yönetimine ve İsrail’in işgal altındaki bölgelerde yaptığı her şeye odaklanan bir sergiydi” diye konuştu.
Söz konusu sergide biri Gazze’den olmak üzere 23 sanatçının yer aldığını aktaran Salih, red cevabından açtıkları imza kampanyasına ise 120 ülkeden, 2 binden fazlası İtalya’dan olmak üzere 21 binden fazla imza toplandığını belirtti.
Saleh, sanat dünyasındaki Filistin ambargosunun Venedik Bienali ile sınırlı olmadığını, birçok müzenin de baskı altında olduğu için Filistinli sanatçıların işlerinden uzak durduğunu kaydetti. Venedik Bienali, dünya çapındaki diğer pek çok kurumla birlikte Gazze’de yaşanan insanlık dramına dair henüz herhangi bir açıklama yapmadı. ABD Filistin Müzesi’nin imza kampanyasının durumu değiştirip değiştirmeyeceği ve bienale katılan sanatçılardan Filistin’e bireysel destek gelip gelmeyeceği merak konusu.
Filistin bugüne kadar Venedik Bienali’nde nadiren yer aldı. Filistin, Roma’da devlet olarak tanınmadığı için bienalde kendisine özel bir pavyonu bulunmuyor. 2002 yılında küratör Francesco Bonami bir Filistin Pavyonu kurmaya çalıştı ancak çabaları İtalyan medyasında antisemitizmle suçlandı. ABD Filistin Müzesi’nin 2022 sergisinin yanı sıra, 2009’da Emily Jacir ve Khalil Rabah gibi sanatçıların yer aldığı ‘Venedik’te Filistin’ sergisi bienalde yer alabilen nadir Filistin konulu etkinlikler oldu. Jacir, 2007’de 40 yaşın altındaki sanatçılara verilen Altın Aslan ödülünü de aldı.