TGS'nin "Türkiye'de Gazetecilik" başlığıyla yaptığı araştırmaya göre; medya çalışanları düşük maaşlarla haftada 45 saatten fazla çalışıyor ve yıllık izinlerini tam olarak kullanamıyor. Araştırmaya katılan gazetecilerin yüzde 47,7’si mesleğini icra ederken siyasi baskı hissettiğini belirtiyor. Öte yandan araştırma bulgularını değerlendiren EFJ Başkanvekili Kuleli, siyasi baskılar son bulsa bile gazeteciler daha iyi koşullarda çalışmadıkça Türkiye’de iyi gazetecilik yapılamayacağını savundu.
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), Avrupa Gazeteciler Federasyonu’nun (EFJ) desteğiyle yaptığı araştırmada medya çalışanlarının durumuna dair verileri ortaya koyan "Türkiye’de Gazetecilik: Algı ve Profil Araştırması"nın sonuçlarını yayımladı. Buna göre; gazetecilerin çoğu düşük maaş alıyor, haftada 45 saat ve üzeri çalışıyor, yıllık izin hakkını tam olarak kullanamıyor. Fazla mesai karşılığında ücret alan gazetecilerin oranı ise sadece yüzde 28,6.
Saha çalışması Adhoc tarafından gerçekleştirilen araştırmadan öne çıkan bulgular şöyle:
"- Gazetecilerin yarısından çoğu, yani yüzde 54,8'i Türkiye’de gazetecilik mesleğini yapmanın önündeki en büyük engel olarak siyasi baskıları görüyor. Siyasi baskıyı sırasıyla, yüzde 37,1 ile finansal sürdürülebilirlik, yüzde 29 ile çalışma koşulları ve yüzde 24,7 ile işveren baskısı ifadeleri takip ediyor. Diğer nedenler arasında yüzde 20,3 ile örgütlenme önündeki engeller ve yüzde 17,6 ile mesleğin toplumsal itibarı yer alıyor.
- Ankete katılan gazetecilerin yüzde 42,8’i sansüre maruz kaldıklarını söylüyor. Sansür, genellikle haberlerin yayımlanmaması, çıkarılması veya değiştirilmesi şeklinde gerçekleşiyor. Kadın gazeteciler ve 35 yaş altı gazeteciler arasında sansüre maruz kalma oranı diğer gruplara göre daha yüksek. Sansür, çoğunlukla politik nedenlerle veya işveren ilişkilerinden kaynaklanıyor.
- Gazetecilerin yaklaşık dörtte biri (yüzde 25,3) kendi haberlerinde sıklıkla veya sürekli otosansür uyguladığını söylüyor. Hiç otosansür uygulamadığını belirten gazetecilerin oranı ise yüzde 36,9.
- Her 4 gazeteciden 1’i mesleğini değiştirmeyi düşünüyor. Medya mensupları haber yapma sürecinde kendilerine dava açılması, haberlerine erişim engeli getirilmesi, fiziksel olarak saldırıya uğrama, dijital materyallerine el konulması gibi birçok zorlukla karşılaştıklarını kaydediyorlar. Kadın gazetecilerin erkek gazetecilere nazaran daha fazla engelle karşılaştığı görülüyor.
- Araştırmaya katılan gazetecilerin yüzde 36,2’si, çalışma hayatlarında en az bir kere mobbinge maruz kaldıklarını belirtiyor.
- Kadın gazeteciler, genç gazeteciler, lisans ve üstü eğitimli gazeteciler ve metropol illerde çalışan gazeteciler, diğer gruplara oranla daha yüksek oranda mobbinge maruz kaldıklarını söylüyor.
- Gazeteciler, mesleklerini yaparken sosyal hayata zaman ayıramama, iş hayatı ile sosyal hayatı birbirinden ayıramama ve meslekî gelişime zaman ayıramama gibi zorluklarla karşılaşıyor. Tükenmişlik sendromu da gazetecilerin karşılaştıkları önemli sorunlardan.
-Görüşülen gazetecilerin yüzde 59,1’i “Kişisel gelişimim için maddi kaynak ayıramıyorum” diyor. Bu oran kadın gazeteciler arasında yüzde 70,6.
-3 gazeteciden sadece 1’i (yüzde 34,1) Cumhurbaşkanlığı’nın basın kartına sahip.
- Rapora göre; ulusal basında ve metropollerde çalışan gazeteciler haberi en çok, yani yüzde 47,8 oranıyla Twitter’dan takip ediyor. Ardından yüzde 39,9 ile haber siteleri ve yüzde 29,5 ile arama motorları geliyor. Yüzde 20,7 ile basılı gazeteler ve yüzde 20,3 ile televizyonun geride kaldığı görülüyor.
- Araştırma kapsamında gazetecilerin meslekleri ve sektöre dair gelişmeleri nereden takip ettikleri de soruldu. Kendilerine hatırlatılan beş platformun takip edilme oranı şöyle:
"MedyaRadar yüzde 12, Medyatava yüzde 11,7, Journo yüzde 9,5, MedyaFaresi yüzde 7,5, Medya Koridoru yüzde 6,9."
Araştırma bulgularını değerlendiren EFJ Başkanvekili Mustafa Kuleli, siyasi baskılar son bulsa bile gazeteciler daha iyi koşullarda çalışmadıkça Türkiye’de iyi gazetecilik yapılamayacağını savunarak, şunları dile getirdi:
“Tüm yurttaşları ilgilendiren bir sorunumuz var: İyi gazetecilik olmadan demokrasi olmuyor, demokrasi olmadan da ülkede ekmek büyümüyor. Gazetecilikte kalitenin artması için önce gazetecilerin yaşam kalitesini artırmalıyız. Bu da Sendika ile birlikte mücadele ederek olur. Bu nedenle yurttaşları habere para ödemeye, gazetecileri bir araya gelmeye, işverenleri sendika karşıtı tutumlarından vazgeçmeye, hükûmeti de medya üzerindeki baskılarına son vermeye çağırıyorum.”
Araştırmanın danışmanlığını yapan araştırmacı-yazar Yunus Erduran ise son yıllarda gazetecilik mesleğinin itibarının gittikçe azalması nedeniyle birçok gazetecinin meslekten uzaklaşmaya başladığının görüldüğünü ve bu çalışma ile Türkiye’de gazetecilik yapmanın koşullarının ne kadar zorlayıcı hale geldiğinin nesnel verilerle ortaya çıktığını belirtiyor.