VakıfBank Kültür Yayınları geçen hafta İstanbul’un en büyük kütüphanesi olarak hizmete açılan Râmi Kışlası’nın tarihini, akademisyen Yüksel Çelik’in kaleminden okurlarıyla buluşturdu.
SALİHA SULTAN
VakıfBank Kültür Yayınları tarih kitaplığı külliyatını yeni yapıtlarla genişletmeye devam ediyor. Yayınevi, 19’uncu yüzyılda gerçekleştirdiği reformlarla imparatorluğun çehresini değiştiren Sultan II. Mahmud’un, Yeniçeriler’in yerine kurulan Asâkir-i Mansûre Ordusu için Eyüp civarında inşasını başlattığı (Temmuz 1826-Mart 1828), Râmi Çiftliği kışlasının hikâyesi yayımladı. Akademisyen Yüksek Çelik’in, ‘Rami Kışlası - II. Mahmud Devrinde Aydın-Despotik Modernleşmenin Karargahı’ isimli kitabı, kapıları iki yüzyıl sonra kütüphane olarak halka açılan kışlanın tarihine dair kapsamlı bir çalışma olma özelliği taşıyor.
Kitap, ‘XIX. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Osmanlı İmparatorluğu’, ‘Doğuda ve Batıda İlk Kışla Yapıları’, ‘İstanbul’da Modern Kışla Yapılarının Teşekkül Süreci’, ‘Râmi Çiftlik-i Hümâyunu Kışlağı’ ve ‘Kırım Savaşı’ndan Günümüze Râmi Kışlası’ genel başlıkları altında beş bölümden oluşuyor. Osmanlı arşiv belgeleri ve dönem kaynakları ışığında kaleme alınan eser, dönemin idari ve askeri bir üssü olarak kullanılan Râmi Kışlası’na dair sosyal, kültürel ve tarihi bağları mimarlık tarihi literatürü çerçevesinde işlerken; Râmi Kışlası’nın inşası, geçirdiği onarımlar, modernleşme sürecinde ifade ettiği politik-ideolojik anlam, askeri eğitim tarihi açısından önemi ve kışla etrafında zamanla oluşan yerleşim gibi konulara odaklanıyor.
Kitaptaki bilgilere göre, 1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı esnasında II. Mahmud’un yaklaşık iki yıl idari ve askerî bir üs olarak kullandığı Râmi Kışlası ismini, II. Mustafa döneminde reisülküttaplık, ardından da sadrazamlık yapan Râmî Mehmed Paşa’nın bu bölgedeki çiftliğinden alıyor. Râmî Çiftliği’nin padişahların saray dışı saltanat gezilerinde sık uğradıkları yerler arasında olduğunu anlatan yazar Çelik, şunları aktarıyor: “III. Selim’in Râmi Çiftliği’ne yaptığı saltanat gezilerinde, bazen sade nakkare eşliğinde pehlivan güreşleri, tomak oyunu, menzil ciridi müsabakaları yapılır, bazen de ‘tüfengçi’ askerlerine ve okçulara köşkün önündeki alanda atış talimleri yaptırılır, başarılı olanlar ödüllendirilirdi. Bu tür talim, müsabaka ve oyunları, genelde çiftlik içinde bulunan kasrın önünde yer alan havuz başında icra edilen musiki fasılları ve ziyafet takip ederdi.”