Dubabi’de gerçekleşen COP 28 İklim Konferansı’nda Almanya, ince bir diploması ile dünya iklim gündeminin kanaat önderi haline geldi. Duabi’de bir hafta kamp kuran Alman Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ikna, vaat, ima ve de facto hamlelerle kariyerinin en önemli siyasi başarısını elde etti.
Alman Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock Dubai’de 30 Kasım-12 Aralık tarihleri arasında gerçekleşen COP 28 İklim Konferansı’nda hem Almanya ve hem de AB’yi temsil etti ve sonuç bildirgesinde fosil enerjilerden çıkılması yönünde bir ifade bulunmasının sağlayan en önemli aktörlerden birisi oldu.
Baerbock’un Dubai’de yürüttüğü diplomasi hamlesini Frankurter Allgemeine Sonntaszeitung “Başkalarını teklifsiz zorlama sanatı“ olarak tanımlıyor. Bir hafta boyunca Dubai’yi mesken tutan Baerbock’un, gelir gelmez AB adına da müzakereleri sürdüreceği duyuruldu. Genç dışişleri bakanı en büyük gaz yayıcı ülkeler üzerinde sistematik bir baskı uygulayarak bu ülkelerin daha az gaz salınımı için kendiliğinden söz vermelerini temin etti.
Alman Dışişleri Bakanı Dubai’de sergilediği performansın hazırlığını aslında önceden yaptı. Koalisyon hükümeti iki yıl önce kurulunca, Almanya’nın uluslararası iklim diplomasisinin öncelikli olarak dışişleri bakanlığı tarafından yürütülmesini temin etti. Bu diplomasi için de Greenpeace’in eski şefi Jenifer Morgan’ı özel temsilci yaptı. Morgan iki yıl boyunca özellikle ada ülkelerini teker teker gezerek lobi oluşturdu.
Baerbock’un en büyük silahlarından birisi iklim değişikliğinin en büyük mağduru olan küçük ada ülkelerinin tam desteğini alması oldu. Ada ülkeleri deniz suyunun yükselmesi ile yok olma tehtidi altında olduğu için COP toplantılarında bir tür ahlaki otorite muamelesi görüyor. Baerbock ayrıca başta ada ülkeleri olmak üzere iklim değişimlerinden mağdur olan ülkeler için 2020 yılında söz verilen 100 milyon dolarlık yardımın geçtiğimiz yıl gecikmeli olsa da ödenmesini sağladı.
Baerbock ve özel temsilcisi Morgan ayrıca geçen yıl az gelişmiş ülkelere destek amaçlı bir fon oluşturdu. Almanya COP 28’in ilk haftasında bu fona 100 milyon dolar yatırdı. BEA’de 100 milyon dolar destek verdi. Baerbock böylece az gelişmiş ülkelere sadece laf üretmiyoruz maddi olarak da yanındayız mesajı vermiş oldu.
Baerbock COP 28’in son günlerinde fosil enerjiden çıkılması yönünde bir maddenin sonuç bildirgesinde yer almaması üzerine bunun asla kabul edilmeyeceği yönünde kesin bir irade beyan etti ve yıllar içinde oluşturduğu diplomasi ağını devreye soktu. COP 28’den bir gün gecikmeli de olsa “Aşamalı olarak, enerji temininde fosil yakıtlardan adil, düzenli ve hakkaniyetli bir şekilde uzaklaşılması” şeklinde bir ifade yer aldı. Bu kararın yegane mimarı elbette Baerbock değil ama en önemli ve kararlı destekçisi o oldu.
Baerbock Paris COP iklim konferansına 2015 yılında federal milletvekili genç bir politikacı ve yeni anne olmuş bir kadın olarak bebeği ile birlikte katılmıştı. İklim politikaları siyasi kariyerinde önemli bir yer tutuyor. Dubai’de elde etmeyi başardığı kanaat önderliğinin en önemli nedenlerinden birisi iklim konusunda inandırıcı bir tavrı ve geçmişi olması.
Dubai’da alının kararların uluslararası bir bağlayıcılığı fiili olarak yok. Ancak dünya gündeminde oluşan kamuoyu baskısı birçok (gelişmiş) ülkeyi ulusal yasalarını yeni iklim uzlaşmalarına göre değiştirmez zorunda bırakıyor. Böylece yasal bir baskı tesis edilmiş oluyor.
Ayrıca daha az gaz salınımı sözü verip bunu tutmayan ülkeler dış politik müzakerelerde otomatikman sorunlu taraf haline geliyor ve bu duruma düşmeyi istemiyor. En büyük zararlı gaz salınımı yapan ülke Çin bile gelecek 5 yıllık kalkınma planına iklim tedbirlerini koydu. Beş yıllık kalkınma planları diğer birçok ülkenin aksine Çin’de bağlayıcı ve harfiyen uygulanıyor.
Baerbock Dubai’de sadece AB’in sözcüsü (öncüsü olmadı) ABD’nin de tam desteğini aldı. Hatta ABD özel temsilcisi John Kerry’nin Baerbock’u konferans sonunda övdüğü söyleniyor. Çin de alınan ortak kararlara tahmin edildiği gibi muhalif olmayınca, başta Suudi Arabistan olmak üzere petrol üreten ülkeleri muhtemelen yaptırım imaları ile kademe kademe ikna edildi.
Baerbock konferans sonrası yaptığı açıklamada ‘‘İklim Konferansı fosil enerji çağının fiilen son bulduğunu tastik etti’’ ifadesini kullandı. Genç bakan diplomatik başarısını sadece bu açıklamayla göstermedi. Instagram hesabından da sergilediği performansı günü gününe azim, tutku ve kararlılığını gösterir resimlerle takipçileriyle paylaştı.