Dün 9 mayıs çölyak günü olması sebebiyle yine internette çölyak hastalığı viral hale geldi. Türkiye' de yaklaşık 140 bin kişiyi etkileyen bu hastalık nedir gelin beraber öğrenelim...
Çölyak hastalığı, sindirim sistemi bozukluklarından biridir. Bu rahatsızlık, bağırsaklarda hasara neden olan ve glutensiz bir diyetle tedavi edilebilen bir otoimmün hastalıktır. Çölyak hastalığı, genetik bir yatkınlık sonucu ortaya çıkan, bağırsakları etkileyen otoimmün bir hastalıktır. Çölyak hastalığı olan kişiler, glutenden (buğday, arpa, çavdar gibi tahılların proteini) etkilenirler. Sindirim sistemindeki hasar nedeniyle, besinlerin emilimi azalır ve bağırsakta enfeksiyonlar meydana gelebilir.
Çölyak hastalığının belirtileri, genellikle sindirim sistemi bozukluklarından kaynaklanır. Bu belirtiler arasında ishal, gaz, kabızlık, karın ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, kilo kaybı ve vitamin eksikliği bulunabilir. Ayrıca, çölyak hastalığı olan kişilerde dermatit herpetiformis adı verilen cilt döküntüleri görülebilir.
Çölyak hastalığının tanısı, kan testleri ve bağırsak biyopsileri gibi çeşitli yöntemler kullanılarak konulur. Bu testler, çölyak hastalığının neden olduğu antikorları tespit etmeye yardımcı olur. Ayrıca, bağırsak biyopsisi yoluyla da, bağırsaklarda meydana gelen hasarın derecesi ve türü belirlenebilir. Bu testlerin sonuçlarına göre, bir doktor çölyak hastalığı tanısı koyabilir.
Çölyak hastalığının tek tedavisi, ömür boyu sürecek şekilde glutensiz bir diyet uygulamaktır. Bu diyet, buğday, arpa, çavdar ve glutenden zengin diğer yiyecekleri içermez. Bunun yerine, pirinç, mısır, quinoa, patates ve diğer glutensiz besinler tüketilir.
Glutensiz diyet, çölyak hastalığı olan kişilerin sağlıklı bir şekilde beslenmesini sağlamaya yardımcı olur. Bu diyet, çölyak hastalığının neden olduğu bağırsak hasarını azaltır ve besinlerin emilimini artırır. Glutensiz diyet, ayrıca deri döküntüleri, yorgunluk, baş ağrısı, hafıza kaybı ve diğer semptomların azalmasına da yardımcı olabilir.
Çölyak hastalığı hakkında birçok yanlış bilgi mevcuttur. Bunlardan biri, çölyak hastalığının sadece çocuklarda görülebileceği düşüncesidir. Ancak, çölyak hastalığı her yaşta görülebilir. Başka bir yanlış bilgi ise, glutensiz bir diyetin sadece moda olduğudur. Oysa, glutensiz bir diyet, çölyak hastalığı olan kişilerin hayatlarını kurtarabilir.
Çölyak hastalığı olan kişilerin hayatı, glutensiz bir diyet uygulama gerekliliği nedeniyle bazı zorluklarla doludur. Ancak, bugünlerde birçok gıda üreticisi, glutensiz yiyecekler üretmektedir. Ayrıca, çölyak hastalığı olan kişilerin hayatlarını kolaylaştırmak için birçok çevrimiçi kaynak ve topluluk mevcuttur.
Glutensiz bir diyet, bazı kişiler için zorlu olabilir. Neyse ki, bugün birçok alternatif mevcuttur. Örneğin, pirinç unu, badem unu, mısır unu ve quinoa unu gibi glutensiz unlar kullanılabilir. Ayrıca, glutensiz ekmekler, makarnalar, bisküviler, çikolatalar ve diğer yiyecekler mevcuttur.