Türkiye'nin anayasa tarihinde önemli bir yere sahip olan 1961 Anayasası, ülkenin demokratikleşme sürecinde bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Bu anayasa, Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci yazılı anayasasıdır ve 27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen askeri darbenin ardından yürürlüğe girmiştir. 1961 Anayasası, demokratik ilkeleri ve devletin temel organlarının işleyişini düzenleyen hükümleriyle önemli bir reform niteliği taşımaktadır.
1960'lı yıllar, Türkiye'nin siyasi ve toplumsal açıdan büyük değişimler yaşadığı bir dönemdir. O dönemde, Türkiye'de çok partili siyasi sisteme geçiş isteği artmış ve özgürlükçü bir anayasa talebi oluşmuştur. Bunun sonucunda, 27 Mayıs 1960 tarihinde gerçekleşen askeri darbeyle hükümet devrilmiş ve 1961 Anayasası'nın hazırlık çalışmalarına başlanmıştır.
1961 Anayasası'nın oluşturulması süreci, darbenin ardından kurulan Millî Birlik Komitesi tarafından
1961 Anayasası'nın oluşturulması süreci, darbenin ardından kurulan Millî Birlik Komitesi tarafından yürütülmüştür. Komite, anayasa metnini hazırlamak için bir Anayasa Komisyonu oluşturmuş ve çeşitli uzmanlardan ve hukukçulardan oluşan bir heyet görevlendirmiştir. Bu heyet, Türkiye'nin demokratikleşme ihtiyaçlarını karşılayacak bir anayasa taslağı hazırlamak amacıyla çalışmalarını sürdürmüştür.
1961 Anayasası, Türkiye'nin demokratik bir hukuk devleti olması temelinde şekillenmiştir. Bu anayasa, insan haklarına, temel özgürlüklere ve demokratik değerlere vurgu yapmaktadır. İşte 1961 Anayasası'nın temel ilke ve değişiklikleri:
1961 Anayasası, devletin temel organlarını düzenlemektedir. Bu organlar; yasama, yürütme ve yargıdır. Anayasa, bu organların birbirlerine karşı denge ve denetim mekanizmalarıyla çalışmasını sağlamaktadır.
1961 Anayasası, bireylerin temel hak ve özgürlüklerini güvence altına almaktadır. Bu haklar, ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, örgütlenme özgürlüğü, seyahat özgürlüğü gibi temel insan haklarını içermektedir. Anayasa, ayrıca herkesin eşitlik ilkesi doğrultusunda haklara sahip olduğunu vurgulamaktadır.
1961 Anayasası, parlamenter hükümet sistemini benimsemektedir. Bu sistemde, hükümetin gücü seçilmiş temsilcilerin elindedir. Anayasa, hükümetin yetkilerini ve sorumluluklarını belirleyerek demokratik bir yönetim sağlamaktadır.
1961 Anayasası, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni (TBMM) yasama organı olarak belirlemektedir. TBMM, milletvekilleri aracılığıyla yasama faaliyetlerini yürütmekte ve kanunları çıkarmaktadır. Anayasa, TBMM'nin denetim yetkilerini ve sorumluluklarını da düzenlemektedir.