Girişik birleşik cümle, birbirine bağlanmış en az iki bağımsız cümlenin (ana cümlenin) bulunduğu bir yapıdır. Bu cümleler, birbirleriyle ilişkilendirilir ve anlam açısından bir bütün oluştururlar. Türkçe dilinde girişik birleşik cümleler, yazı veya konuşma metinlerinde sıkça kullanılır ve ifadeyi zenginleştirmek için önemli bir rol oynarlar.
Birleşik cümleler, temel olarak birden fazla bağımsız cümlenin bir araya gelmesiyle oluşur. Bağımsız cümleler, kendi başlarına anlamlıdır ve bir nokta veya noktalı virgülle ayrılabilirler. Ancak, bu cümleler birleştirilerek daha etkili ve güçlü bir ifade oluşturabilirler.
Birleşik cümleler, kullanılan bağlaçlara göre farklı türlere ayrılabilirler. Temel olarak iki tür birleşik cümle vardır: koordinasyon ve bağlaçlı cümleler.
Koordinasyon bağlaçları, iki veya daha fazla bağımsız cümleyi eşit bir şekilde bir araya getirir. Bu bağlaçlar arasında "ve", "veya", "ama" gibi sıkça kullanılanlar bulunur.
Örnek: Ali sinemaya gitti ve Mehmet de onunla birlikte gitti.
Bağlaçlı cümleler, bir bağımsız cümle ile bir veya daha fazla bağımlı cümlenin bir araya gelmesiyle oluşur. Bağlaçlı cümleler arasında "çünkü", "ancak", "madem ki" gibi bağlaçlar bulunur.
Örnek: Hava yağmurlu olduğu için pikniğe gitmeyi erteledik.
Girişik birleşik cümlelerin farklı bağlaçlarla kullanıldığı örnekler şunlardır:
Koordinasyon Bağlaçları ile Örnekler
Ali kitap okudu ve Mehmet ders çalıştı.
Ayşe hem spora gitti hem de alışveriş yaptı.
Hava yağmurlu olduğu için dışarı çıkmadık.
O saatte çok yorgun olduğum için uyumaya karar verdim.