Çorum Ortaköy'de bulunan Şapinuva Antik Kenti'nde yapılan arkeolojik kazılarda, ekipler silo olabileceği düşünülen ortalama 3 bin 300 yıllık bir yapıya rastladı. Yapının araştırmaları hala devam ederken değeri ise duyanları hayrete düşürdü. İşte, Çorum'daki keşfin detayları...
Hititler'in önemli şehirleri arasında yer alan Şapinuva'da 1990'da başlayan arkeolojik çalışmalar, Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Önder İpek'in gözetiminde, Türk Tarih Kurumu Başkanlığı finansal desteği ile devam ediyor.
Birçok farklı üniversiteden akademisyenlerin de katıldığı kazı ekibi, binlerce yıllık geçmişi olan bölgede tarihin izinden koşuyor.
Kazı çalışmalarıyla ilgili bilgilendirme yapan kazı başkanı Önder İpek, Hitit döneminde bölgede kurak iklime uygun şekilde tarım yapıldığı ve buna bağlı hububat depolarının oluştuğunu aktardı.
Hititler'in bir başka önemli kentleri arasında yer alan Hattuşa ile Alacahöyük'te de bu zamana kadar silolara rastladıklarını söyleyen İpek, "2022`den itibaren yürüttüğümüz çalışmada bu yapının bir silo olabileceğine dair kanaatlerimiz arttı. Teknik çalışmalar bu alanın gerçekten bir silo mu yoksa başka bir işlevinin olup olmadığını bize verecek." ifadelerini kullandı.
Şapinuva'daki silo olduğunu düşündükleri bölgenin yaklaşık 150 ton saklama kapasitesi olduğunu belirten İpek, bu siloların kralın halka karşı güç göstergesi ve kıtlık zamanlarında buğday saklanması için kullanılan önemli yapılar olduğu bilgisini verdi.
Şapinuva'nın M.Ö. 14'üncü yüzyıl zamanında başkent olduğunu aktaran İpek, burada yer alan Ağılönü bölgesinde ki 2 siloya ilaveten yeni bir silonun daha bulunmasının o dönemde ne kadar önemli bir şehir olduğunu gösterdiğini vurguladı.
Şapinuva bölgesindeki arkeolojik kazılarda 15 senedir yer alan Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Semih Gerçek ise, silo olarak düşündükleri yapının toprağın oyulması ile oluşturulduğunu belirtti.
Yaptıkları keşfin oldukça önemli olduğunu söyleyen Gerçek, "10 metreye 5,5 metre ölçülerinde, 3 metre derinliğindeki bir yapı. 55 metrekare alana ve 165 metreküplük boyuta sahip. Burayı kazarken iki çivi yazılı tablet ve yanmış kerpiç parçaları bulduk. Bunların bu yapıyla ilgisinin olmadığını, dolgu malzemesi olarak kullanıldığını gördük.
Bu çukura doğru bir eğim var. Bunun suyla, nemle ilgili olduğunu düşünmekteyiz. Bunu Anadolu`daki diğer Hitit örnekleriyle değerlendirdiğimizde Alacahöyük ve Boğazkale`deki örneklerini göz önüne aldığımızda bir silo ile karşı karşıya olduğumuzu düşünmekteyiz. Bu sene çalışmalarını yeni tamamladık, tabana yeni ulaştık. Çeşitli karbon analizleri yapacağız, aynı zamanda taban toprağından ve özellikle orta kısmından aldığımız toprağın eleme çalışmalarını yapıyoruz. Herhangi bir tahıl parçası elimize geçerse, bu konudaki fikirlerimizi destekleyecek ve Ortaköy`de Ağılönü`nden sonra ikinci bir silo olarak karşımıza çıkacak." ifadelerine yer verdi.
Buldukları yapının Boğazköy ve Alacahöyük bölgelerindeki siloların yapısına benzediğine dikkat çeken Gerçek, şunları aktardı:
"Boğazköy ve Alacahöyük`teki silolar ana toprak içerisine oyulmuş ya da tabanları taşla kaplı ama Ortaköy`deki silo olarak düşündüğümüz alanın tabanı taşla kaplı değil, tamamıyla ana toprak. Ana toprağın içine oyulması sadece siloda görünmüyor, biz bunu aynı zamanda kurban çukurlarında, işlik yapılarında, çöp çukurlarında da görüyoruz. Bu tamamıyla Ortaköy`e özel bir durum. Hesapladığımızda eğer çalıştığımız alan bir silo ise ki bütün göstergeler onu gösteriyor, bu alanın yaklaşık 150 ton buğday, arpa ya da mercimekle doldurulduğunu göstermekte. Bu da Hitit ekonomisinde ne denli büyük öneme sahip olduğunun ve şehrin zenginliğini gösteriyor. Bu yapı, Şapinuva`da bulduğumuz en büyük silo yapısı."