İşverenlerin çalışanlarına verdiği yemek ücreti ve yemek çekleri ile alakalı kritik bir karar alındı. Yemek yardımları nakit olarak mı yoksa kart ile ödenmeli? İşte milyonlarca çalışanı ilgilendiren yemek ücretiyle ilgili kritik açıklama...ma geldi. Yemek yardı mı nakit mi yoksa kartla mı ödenmeli? İşte milyonları ilgilendiren yemek ücreti açıklaması.
İşverenler çalışanlarına işyerlerinde yemek veremedikleri durumlarda yemeklerin dışarıdan temin edilmesi için yemek kartı veriyor. Çalışanlara işyerinde ya da dışarıdan sağlanan yemek hizmeti belli şartlar ile gelir vergisinden müstesna tutuluyor. Ayrıca yeni belli şartlar ve oranlarda yemek hizmeti SGK primine esas kazanca katılmamaktadır.
Gelir Vergisi Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle 1 Aralık 2022'den itibaren yemek çeki, kupon ve kart verilmesi sureti ile sağlanan menfaatlere ilave olarak nakit ödemesi yapılan yemek bedelleri de istisna kapsamına katılmıştır. Nakit ödemenin bir bölümü prime esas kazanca da dahil olmayacaktır.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/8. maddesine göre çalışanlara işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler gelir vergisinden müstesnadır. Bu istisnada herhangi bir tutar sınırı yoktur. Ayrıca yemek işyerinde yapılabileceği gibi dışarıdan da alınabilir/servis ettirebilir. İşverenler tarafından işyerinde veya müştemilatında, çalışanlara yemek vermek suretiyle sağladığı menfaatler gider olarak indirilebilir.
Bu amaçla satın alınan mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV, mal ve hizmet bedeline dahil edilmez ve indirim yoluyla giderilir.
Bu menfaat nedeniyle damga vergisi hesaplanmaz.
Fatura karşılığında yemek hizmetini sunanlara yapılan ödemeler SGK primine esas kazanca dahil edilmez.
Örnek: A AŞ. Lezzet Lokantası’yla yıllık anlaşma yapmıştır. Buna göre lokanta iş günlerinde öğle yemeklerinde 4 çeşit yemek çıkartarak A AŞ’nin işyerine teslim edecektir. Anlaşmaya göre 22 iş günü üzerinden ocak ayında kişi başı yemek ücreti KDV dahil aylık 2 bin 500 TL’dir.
Bu senaryoda tutar sınırı olmadığından sağlanan menfaatin tamamı ücretlinin gelir vergisinden istisna edilecek ve SGK primine esas kazanca dahil edilmeyecektir. Kişi başı aylık 2.314,81 TL gider yazılacak, 185,19 TL KDV indirime konu edilecektir. Damga vergisi de hesaplanmayacaktır.
İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmediği ve yemek hizmetinin, yemek kartı ve/veya yemek çeki hizmeti veren işletmelerin yemek kartlarına yükleme yapılmak veya yemek çeki satın alınmak suretiyle verildiği durumlarda, her bir çalışan için çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 2023 yılı için 110 TL’yi (2022 yılı için 51 TL) aşmayan kısmı gelir vergisinden müstesnadır.
Gelir vergisi uygulamasında 110 TL’ye katma değer vergisi dahil değildir. Bu nedenle 110 TL vergiden istisna edilecek, bu bedele isabet eden KDV işveren tarafından indirim konusu yapılacaktır.
Yemek bedeli tutarının 110 TL’yi aşması halinde, aşan kısım (istisna tutarına isabet eden KDV hariç olmak üzere) net ödenen ücret olarak kabul edilecek ve vergiye tabi tutulacaktır.
İstisnaya isabet eden kısım için damga vergisi hesaplanmaz. İstisnaya konu olmayan brüt ücret üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi hesaplanır.
2022/22 sayılı SGK Genelgesine göre sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı yemek bedeli ödenmesi halinde günlük brüt asgari ücretin %23,65’inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dahil edilmez. 1/1/2023 tarihinden itibaren uygulanan günlük brüt asgari ücret 333,6 TL’dir. Bu hesaba göre günlük 78,90 TL prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Örnek: A AŞ. tarafından 2022/Ocak ayında bir çalışanın yemek kartına 2 bin 500 TL yüklenmiştir. Ay sonunda kişi başı KDV dahil bu tutarda fatura düzenlenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı varsayıldığında vergiye/prime ilişkin hesaplamaları yapalım.
Gelir vergisinde aylık istisna edilecek tutar: 110 X 22 = 2.420 TL
KDV hariç yemek bedeli 2.314,81 TL (2.500 / 1,08) olduğundan bu tutarın tamamı gelir vergisinden müstesna olacaktır. Kişi başı aylık 2.314,81 TL gider yazılacak, 185,19 TL KDV indirime konu edilecektir. Damga vergisi hesaplanmayacaktır.
Günlük 78,90 TL prime esas kazanca dahil edilmeyeceğinden aylık istisna tutarı 78,90 x 22 = 1.735,72 TL olacaktır. Bu durumda 2.500 – 1.735,72 = 764,28 TL prime esas kazanca dahil edilecektir.
1/1/2023 tarihinden itibaren çalışanlara nakit olarak ödenen yemek bedelinin 110 TL’si gelir vergisinden müstesnadır. Bunun için işverenler tarafından işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi ve ödemenin fiilen çalışılan günlere ilişkin olması şarttır. İstisna ile ilgili başka şart bulunmadığından çalışanların yedikleri yemekleri fatura/fiş gibi belgelerle tevsik etmesine gerek yoktur. İşverenin de bu durumu sorgulama yükümlülüğü bulunmamaktadır.
Çalışanlara yapılan ve günlük tutarı 110 TL’yi aşan yemek bedeli ödemelerinin, bu tutarı aşan kısmı istisna kapsamında değildir.
İstisnaya isabet eden kısım için damga vergisi hesaplanmaz. İstisnaya konu olmayan brüt ücret üzerinden binde 7,59 oranında damga vergisi hesaplanır.
İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, sigortalılara yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerin günlük asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı prime esas kazanca dahil edilmez. 01/01/2023 tarihinden itibaren uygulanan günlük brüt asgari ücret 333,6 TL’dir. Buna göre günlük 78,90 TL prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Örnek: A A.Ş. tarafından 2022/ocak ayında bir çalışana yemek bedeli olarak 2.500 TL ödenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı varsayıldığında vergiye/prime ilişkin hesaplamaları yapalım.
Gelir vergisinde aylık istisna edilecek tutar: 110 x 22 = 2.420 TL
Net ücret: 2.500 – 2.420 = 80 TL
Brüt ücret: 80 /0,85 = 94,12
Stopaj: 94,12 x 0,15 = 14,12
Damga vergisi: 94,12 x 0,00759=0,71 TL
Günlük 78,90 TL prime esas kazanca dahil edilmeyeceğinden aylık istisna tutarı 78,90 x 22 = 1.735,72 TL aylık istisna tutarı olacaktır. Bu durumda 2.500 – 1.735,72 = 764,28 TL prime esas kazanca dahil edilecektir.
Yapılan düzenlemeler sonrasında gelir vergisinde vergiden istisna edilen tutarla prime esas kazanca katılmayacak tutarın arasında ki makas açıldı. Bundan dolayı SGK'nın konuya dair genelge yayımlayıp primde ki istisna tutarını, gelir vergisi ile eşitlemesi gerekiyor.
Hizmet erbabının 22 gün çalıştığı düşünüldüğünde gelir vergisi istisnasına tabi olarak karta yüklenecek azami tutar Ocak ayında 2.613,60 TL oluyor. Bu ücretin 2.420 TL'si gelir vergisinden müstesna tutulacak, 193,60 TL KDV indirimi yapılacaktır. 2.613,60 TL yemek bedeli ödemesi yapılırsa KDV'ye denk gelen 193,60 TL net ücret sayılacak ve brüte iblağ edilerek üzerinden vergi hesaplaması yapılacaktır.
Bundan dolayı aylık 2.420 TL'yi bulan yüklemeyle nakden ödeme, gelir vergisi bakımından aynı sonuca yaratacaktır. Bunun yanı sıra bu miktar karta yüklendiği zaman gider olan tutarda indirim yapılarak KDV oluşturulacak, nakit ödendiğinde ise gelir vergisinden istisna olan ücretin tamamı gider yazılacak ve indirilecek KDV olmayacaktır.
Ocak ayına dair 2.420 TL üzerinde ki nakit ödemelerde de aşan miktardan dolayı ücretli için gelir vergisi hesabı yapılacaktır. Sonuçta, tüm işletmeleri ayrı ayrı değerlendirmek gerektiği için; devamlı devreden KDV'si olan işletmleerin istisnayı aşmayacak şekilde ki yemek yardımlarını nakit yapmasının, devamlı KDV ödeyen ve geçmiş sene zararı gibi nedenler ile kurumlar vergisi ve geçici vergi ödemeyen işletmelerin de yemek kartlarına yükleme yapmasının daha avantajlı olduğunu düşünüyoruz. Prime esas kazanca katılacak tutar bakımından da nakit ödemeyle karta yükleme arasında hiçbir fark bulunmamaktadır.