Enerjide alarm zilleri çalmaya devam ediyor. 2022’de zor bir yıl geçiren ithalatçı ülkeleri 2023’te daha zor günler bekliyor. IEA Başkanı Fatih Birol “Mevcut global enerji krizinin bir numaralı kurbanı gelişmekte olan ülkeler olacak. Enerji ithal eden ülkelerin dış borç girdabına girmek üzere olduğunu görüyorum” dedi.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol, Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen “Dünya Enerji Krizi: Çözümler ve Yenilenebilir Enerjinin Rolü” temalı konferansta, enerji krizi nedeniyle dünyadaki birçok ülkenin resesyona girme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtti. Söz konusu krizin küresel ekonomi ve sosyal dengeyi olumsuz etkilediğine işaret eden Birol, bu durumun ülkelerdeki enflasyon oranlarını son 40 yılda görülmeyen seviyelere çıkarttığını dile getirdi. Birol, gelecek dönemde küresel enerji krizinden en çok etkilenecek üç bölgenin, gelişmekte olan ülkeler ile AB ve Rusya olacağını ifade ederek şöyle konuştu:
“Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ettiği günden bir hafta sonra, 1 Mart’ta dünyanın şimdiye kadar görmediği bir enerji krizine girdiğini söylemiştim. 2022 kötü bir yıl oldu. Bu popülist bir yaklaşım. 2023 çok daha zor bir yıl olacak. Bu kadar beğenmediğimiz 2022’yi arıyor olma durumumuz olabilir. Mevcut global enerji krizinin bir numaralı kurbanı gelişmekte olan ülkeler olacak. Enerji ithal eden ülkelerin dış borç girdabına girmek üzere olduğunu görüyorum. Latin Amerika, Asya ve Afrika’daki ülkeler bu gruba dahil. Krizden etkilenecek ikinci bölge Avrupa’nın ise enerjiyle ilgili özeleştiri yapması lazım. Avrupa kaynak çeşitlendirmesi yapmamanın cezasını bu dönemde çekiyor. Avrupa’daki sanayi sektöründe ciddi yavaşlama görebiliriz. İstihdam sorunu da beraberinde gelecek. Politik ve sosyal yansımaları olabilir. Rusya ise dünya enerji sisteminin köşe taşlarından biriydi. Dünyanın en büyük enerji ihracatçısıydı. 23 Şubat’tan sonra bu değişmeye başladı. Avrupa için Rusya önemli ama Rusya için de Avrupa önemli. Şimdi Rusya, büyük bir farkla, en büyük müşterisini kaybetti. Bunu hemen başka müşterilerle ikame etmek kolay değil.”
Rusya, Gazprom yetkililerinin doğal gaz merkezinin kurulması için Türk yetkililerle görüştüğünü bildirdi. Rus hükümetinden Türkiye’de kurulması planlanan doğal gaz merkezine ilişkin açıklama geldi. Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak, Gazprom yetkililerinin merkezin kurulması için Türk yetkililerle görüştüğünü söyledi. Novak, ayrıca merkezin fiyat mekanizması için gerekli araçları sağlayabileceğini belirtti. Doğal gaz merkezinin kurulmasına yönelik kararın, 2023’te alınmasının beklendiğini vurgulayan Novak, şunları söyledi: “Sadece Rus tedarikçilerin değil, diğer ihracatçıların da dahil olacağı yeni bir platform oluşturmaktan bahsediyoruz. Şu anda bu konuda Türk meslektaşlarımız ve projeye katılabilecek diğer potansiyel ülkelerle aktif bir şekilde çalışıyoruz. Avrupa’ya şu anda gaz, güneyden Cezayir, Katar ve Azerbaycan tarafından tedarik edildiğinden prensip olarak sadece Rus tedarikçileri değil, aynı zamanda diğer ihracatçıları da içerecek bir tür merkez oluşturmaktan bahsediyoruz. Sanıyorum 2023’te karar alınacak.” Novak, Türkiye’deki merkezde fiyatların pazar koşullarına göre belirleneceğini belirterek, “Hollanda, İngiltere veya diğer ticaret platformlarında fiyatın nasıl oluştuğu net değil. Botların çalıştığı platformlara alternatif, piyasaya göre fiyat oluşturacak bir merkez oluşturmaktan bahsediyoruz” diye konuştu.
’Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı da IICEC’in “Başarı Üçgeni” modeli içinde paydaşları ortak akıl üretmek üzere buluşturmaya devam ettiğini söyledi. Sabancı, bu çalışmanın kritik bulgu ve önerilerini dinleyeceklerine işaret ederek, “Bundan sonra da IICEC, Türkiye enerji ve iklim politikalarının önünü açıcı, karar vericilere ve tüm paydaşlara yol gösterici çalışmalarına devam edecek. Bilime dayalı yaklaşımlar ve işbirliklerinden değer yaratılmasına çok önem veriyorum. IICEC, bu perspektifte, Türkiye’de öncü bir model ve merkezdir” değerlendirmesinde bulundu.
Reuters haber ajansının aktardığına göre, Bulgaristan’ın Enerji Bakanı Vekili Rossen Hristov, Türkiye’deki sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminallerine uzun vadeli erişim hakkı ve doğalgazın Bulgaristan sınırına kadar sevkiyatı ile ilgili bu ay bir anlaşma sağlayabilmek için dün İstanbul’a geldi. Doğalgaz tedariğinde yeni bir kaynak arayan Bulgaristan’ın devlet doğalgaz şirketi Bulgargaz ve doğalgaz hattı işletim şirketi Bulgartransgaz’ın üst düzey yetkilileri de görüşmelerde yer alıyorlar. Hristov, yolculuk öncesinde muhabirlere yaptığı açıklamada, Bulgargaz ve Botaş arasındaki görüşmelerin hızlı ilerlediğini ve bu yıl bir anlaşmaya varılmasını umduğunu belirtti. Balkan ülkelerinin doğalgaz ihtiyaçlarının yüzde 95’inden fazlasını sağlayan Rusya, Bulgaristan’ın ruble ile ödeme yapmayı reddetmesinin ardından Nisan ayında Bulgaristan’a doğalgaz sevkiyatlarını durdurmuştu. Bulgaristan, 2036 yılından itibaren yılda 1 milyar metre küp (bcm) LNG ithal etmek istiyor.