İnşaat sektöründeki eleman krizi giderek derinleşirken mavi yaka maaşları beyaz yaka maaşlarına fark attı. İnşaat sektöründeki nitelikli, kalifiye elemanların aylık geliri, beyaz yaka üst yöneticilerini hatta doktorları ve mühendisleri de geride bıraktı. Ortalama bir genel müdür maaşı 70 bin TL seviyesindeyken vinç operatörü aylık 150 bin TL'nin üzerinde kazanabiliyor. Bu durumun temel sebebi ise mavi yakaya olan ihtiyacın beyaz yakaya göre daha fazla olması.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremleri dolayısıyla artan konut inşaatları ve yurt dışındaki yüksek maaşlar nedeniyle inşaat işçilerinin Avrupa'ya göç etmesi Türkiye'nin lokomotif sektörlerinden biri olan inşaat sektöründeki 'kalifiye eleman' sorununu beraberinde getirdi.
Artan ücretler ile maaşlar Avrupa seviyesine ulaşmışken aylık 100-150 bin TL bandında maaşlara işçi bulmak zorlaşıyor. Özellikle 6 Şubat depremlerinin ardından 'kule vinç operatörleri' bulmak adeta imkansız hale geldi.
İnşaatlarda işçi krizi: Maaşlar milletvekilini geçti
Milliyet'ten Aylin Rana Aydin'in haberine göre; sektör temsilcileri, Türkiye’de birçok grupta mavi yakalı çalışanlara verilen ücretin beyaz yakalıyı geçtiğini belirtiyor. Bunun temel sebebi, “Birine olan ihtiyacın diğerine olan ihtiyaca göre daha fazla olması” olarak açıklanıyor.
Şu an piyasadaki genel ücretlere bakıldığında, bir inşaatta çalışan usta günlük 2 bin-2 bin 500 TL yevmiye alıyor. Böylece ayda 60-70 bin lira kazanabiliyor. Aynı inşaatta çalışan bir mühendisin maaşı ise 30-40 bin lira düzeylerinde seyrediyor.
Bazı özellikli işlerde ise ücret artışları çok daha yüksek. Örneğin inşaatta çalışacak ‘vinç operatörü’ bulmak artık çok zorlaştı. Bu yüzden vinç operatörlerinin aylık geliri 150 bin lirayı aştı. Deprem bölgesinde çalışan mavi yakalı grubun gelirlerinde bu seviyelerden çok daha yükseklere ulaşılabiliyor.
Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Işık, inşaat sektöründe farklı alanlarda toplam 1.8 milyon civarında kişinin çalıştığını belirterek şunları söyledi:
“Bu çalışanların aslında mesleki yeterlilik belgesi (MYK) olması gerekiyor. Bunları baz aldığımızda aslında inşaat sektörü dışarıdan bakıldığı gibi herkesin gelişigüzel çalışabileceği bir yer değil, tehlikeli sınıfa giriyor. İnşaatta sertifikalı yetişmiş elemanlar ciddi şekilde yurt dışına gidiyor. Türk inşaat sektörünün yurtdışında üstlendiği projelerde Türkiye’den giden sertifikalı elemanlar çalışıyor. Ayda 2 bin 500- 3 bin dolar kazanıyorlar.”
Deprem bölgesine 850 bin konut yapılacağını hatırlatan Işık, şöyle devam etti: “Burada da ciddi bir talep var. Yeterince eleman yetiştiremediğimiz için orada da ister istemez fiyatlar yukarıya çıkıyor. Bazı noktada inşaatlar ilerleyemiyor, bu sebeplerden durma noktasına da geliyor. Vergi dahil maaşlar hem beton pompa operatörleri hem kule vinç operatörleri için 60-100 bin lira arasında.”
Işık, “İnşaat sektörü kentsel dönüşüm projeleriyle daha da hızlanacak. Kalifiye eleman yetiştirmeliyiz. Biz birlik olarak meslek eğitim programları düzenliyoruz. Bu eğitimler artmalı” ifadelerini kullandı.
Toplu İş Makinaları Operatörleri Derneği (TİMODER) Başkanı Bünyamin Cavlak, deprem sonrası kule vinç operatörü bulmanın sorun haline geldiğini kaydetti.
Söz konusu açığın devam etmesini beklediklerini belirten Cavlak, “Operatörün yardımcılarına ‘yağcı’ deriz. Bu alanda eleman yetiştirmede bir sorun var. Gençler de pek fazla bu işi tercih etmiyor. Bazı sürücü kursları bu alanda profesyonel eğitimlere de başladı” dedi. Ücretlerin ise 60 bin lira düzeyinde olduğunu söyleyen Cavlak, deprem bölgesinde 100 bin lirayı bulduğunu sözlerine ekledi.
Yük Mühendisleri Birliği (YMB) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Altunkum ise yük mühendisliği alanında da bir istihdam açığı olduğunu belirterek, “Bu devasa makineleri hareket ettirecek operatörlere ihtiyacımız var. Bugün sıfırdan asgari ücretle işe alınan 18 yaşındaki bir mavi yakalı tecrübe edindikten sonra 40 bin TL maaşla iş bulabiliyor. Beyaz yakalı açığın kapanması için üniversitelerde yük mühendisliği bölümü açılmalı. İlgili bakanlıklardan destek bekliyoruz” dedi.
İstanbul merkezli vinç kiralama şirketi yetkilisi, vinç operatörlerinde yaşanan sıkıntının depremle başladığını dile getirdi. Deprem bölgesinde yapılan inşaatlarda tünel kalıp sistemi kullanıldığını belirten yetkili, şöyle anlattı:
“O yüzden tecrübeli operatöre ihtiyaç duyuluyor. Türkiye’de herkes ‘vinç operatörüyüm’ der. Makine mühendisleri odasından bunun belgelerini alıyorlar. Ehliyet gibi bir şey. Onunla kullanıyorlar. Ama gerçek operatör sayısı 1000’i geçmez. Bunların da birçoğu şu anda deprem bölgesinde çalışıyor. Diğer şehirlerde inşaatlar yavaşlamasına rağmen yine de operatör açığı var, bu da fiyatı yükseltiyor. 150 bin lira alanı duyduk. 160 bin lira isteyen de var. Vinçler genelde 8-10 tonluk oluyor, kısa ve uzun olarak çeşitleri var ama hepsi birbiriyle aynı sayılabilir. Kule vinç operatörü her türlü vinci kullanabilir. Sabaha karşı saat 04.30 gibi kuleye çıkarlar. Taşıyacakları malzeme aktarımını yaparlar, bu aktarım 4-5 saat sürer ve mesaileri biter. Her gün için de inşaatta bir kat çıkarlar. Fiyatları yükselten diğer bir etken ise Vinç Operatörleri Derneği adı altında sosyal medya grupları var. Burada ‘şu fiyatın altına çalışmayalım’ gibi mesajlarla birbirlerine bildirim yapıyorlar. Gruba üye olanlar da bu talimatlara uyuyor, bu durum da fiyatları artırıyor.”