Deprem kuşağında yer alan Türkiye'deki fay hatlarında hareketlilik devam ediyor. 6 Şubat depremlerinin ardından özler İstanbul'a çevrilirken uzmanlar depremi anlamak için farklı yöntemler kullanıyor. O hareketlilik “ deprem habercisi” olarak kabul ediliyor. İşte depremin işaretçileri…
Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Aksoy, tektonik göllerdeki su seviyesindeki ani yükselişi işaret ederken bu durumun bir deprem habercisi olarak görüldüğünü belirtti. Meteoroloji 13. Bölge Müdürlüğü verileri doğrultusunda son birkaç yılda kuraklık olmasına rağmen Elazığ'ın Sivrice ilçesindeki Hazar Gölü'nün su seviyesindeki artışı işaret eden uzman isim 24 Ocak 2020 tarihindeki deprem ile birlikte sularda ani bir yükseliş olduğunu kaydetti.
Doğu Anadolu Fay Zonu üzerindeki tektonik hareketleri inceleyen uzman isimler, Hazar Gölü'nde son 17 yıl içerisinde ölçülen su seviyeleri ile ilgili detayları da paylaştı. 1990'lı yılların sonlarına doğru 1241 metre civarında o ölçülen su seviyesinin HES firması tarafından enerji üretiminde kullanılması ile birlikte düşüşe geçtiği kaydedildi.
2006 yılına geldiğimizde ise enerji amacıyla su kullanımının durdurulduğunu belirten uzman isim, 24 Ocak 2020 tarihindeyiz 6,8 büyüklüğündeki deprem ile birlikte su seviyesinde ani bir yükselişin kayda geçtiğinin vurguladı. Su seviyesinin 1.241 koduna kadar ulaştığını belirten Aksoy, bu durumun göl çevresinde yaşayanlar ve ziyaretçiler tarafından da gözle görülür bir şekilde fark edildiğini söyledi. Bir dönem piknik için kullanılan ağaçların şu anda su altında olduğunu vurgulayan Aksoy, Gölbaşı, Azaplı, İnekli ve Yeniçağ göllerindeki değişimlerinde incelenmesi gerektiğini söyledi.
24 Ocak 2020 tarihinde meydana gelen depremi işaret eden Prof. Dr. Ercan Aksoy, Sivrice merkezde depremden 2 ila 3 saat öncesinde göğüs seviyesinde 14 santimetrelik ani bir yükseliş olduğunu vurguladı. Göl yüzeyi dikkate alındığında ise 14 santimetrelik bir artış olması için 30 milyon metreküp suya gerekli olduğunu belirten Aksoy, anormal bir yağış ya da karadan Göle ulaşan bir su olmaması durumunda tek kaynağın yeraltı suyu olduğunun altını çizdi.
Deprem öncesinde kayalarda kılcal çatlakların hızlıca arttığını vurgulayan uzman isim Bu sayede büyük hacimli suyun yüzeye ulaştığını ifade etti. Tektonik göllerde bu gibi değişimlerde dikkatli olunması gerektiğini söyleyen Aksoy, Elazığ depreminin buna bir işaret olduğunu aktardı.
Doğrultu atımlı karaktere sahip olan Doğu Anadolu faizonu üzerinde yer alan Hazar Gölü, Adıyaman'da bulunan Gölbaşı ve Azaplı ile birlikte İnekli göllerinin tektonik göller olduğunu işaret eden Aksoy, “Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde yer alan Bolu'daki Yeniçağa Gölü var. Ancak fay zonu sadece göllerle sınırlı değil, kuzeydoğuya ve güneybatıya doğru yer altı su seviyesindeki değişimlerin de hassas şekilde izlenmesinde yarar görüyorum. Sivrice'ye bağlı Kürkköy'de de bazı kuyularda deprem öncesinde su seviyesinin yükseldiği, suyun bulanıklaştığı bilgisini aldık." açıklamalarında bulundu.
Fay hatlarının geçtiği bölgelerde yeraltı su seviyesinde değişiklik olduğunu ifade eden uzman isim suyun kimyasal özellikleri ile birlikte kaynak sularının birleşimindeki değişiminde bir işaret olduğunu vurguladı. Bunların yanı sıra radon gazı çıkışının da değişimlere sebep olduğunu vurgulayan Aksoy düzenli olarak izlenim sağlanması gerektiğini aktardı.
İznik, Sapanca, Beyşehir ve Eber göllerindeki olası değişimlerinde izlenebileceğini vurgulayan Aksoy, fay hareketlerinden doğrudan etkilenen Hazar, Gölbaşı, Azaplı, İnekli ve Yeniçağ göllerinin doğrultulu atılımlı fay hatları üzerinde yer almadığını söyledi.
Diğer fay hatlarına yakın bölgelerde yer alan Bursa'daki İznik, Kocaeli ve Sakarya sınırlarındaki Sapanca, Konya ve Isparta arasındaki Beyşehir, Afyonkarahisar'daki Eber gibi tektonik kökenli göllerin fay hareketliliğine bağlı olarak su seviyesindeki değişimlerin kayda alınması gerektiği vurgulandı. Göğüs suyundaki hem fiziksel hem de kimyasal değişimlerin önemli bir parametre olduğunu işaret eden Aksoy, teknolojilerdeki su seviyesinin ani artışının deprem habercisi olabildiğinin altını çizdi.