38 bin canı yitirdiğimiz depremin enkazından sarsıcı tablo çıktı. En hayati saatlerde arama kurtarmanın başlamamasından teçhizat yetersizliğine, erken temizliğe kadar birçok konuda yanlışlar yıkımın boyutunu büyüttü. 12 gündür milletin akında olanları ise ‘Gün bu soruları sorma günü’ diyerek Babacan dile getirdi. ‘AFAD neden harekete geçemedi?’den ‘Haberleşme niye çöktü?’ye kadar kritik sorulara yanıt bulunmasının bir daha ihmalle hayatların kaybedilmemesinde önemli rol oynayacağı belirtildi.
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, afet bölgesindeki temaslarını sürdürürken Gaziantep’te düzenlediği basın toplantısı ile depremzedelerin kendisine ilettiği soruları dile getirdi. Babacan, 12 gündür yanıt bekleyen tüm soruları dillendirdi.
Hâlâ enkaz başında sevdiklerine kavuşmayı bekleyenlerin olduğuna işaret eden Babacan “Sadullah Ergin’in aile apartmanını Hatay’da gördüm. İş makineleri 4. gün enkaza girdi. Girildikten sonra ancak yakınlarının cansız bedenlerine ulaşabildi. En zoru, kendi elleriyle son görevini yerine getirdi. Sadullah Bey’in hikayesi, herkesin ortak hikayesi. Yıkım istisna olacakken, yıkım her yerde. Ölüm istisna olacakken, ölüm her yerde. Vatandaşımız mucizeye mahkum oldu. Bu hak da değil reva da değil. Asrın ihmali, asrın kayıtsızlığı, asrın iş bilmezliği oldu” diye konuştu.
Vatandaşların kendisine iktidara iletmek üzere sorular sorduğunu kaydeden Babacan “Gün, bu soruları sorma zamanıdır” dedi:
1- Cumhurbaşkanı talimatıyla yangın söndüren itfaiye gibi AFAD da talimat gelmeden depolardaki malzemeleri dağıtmaya başlayamadı mı?
2- AFAD’ın lojistik depolarında kaç çadır ve çadır içi malzeme vardı? Neden bölgeye derhal ulaştırılamadı? Malzeme eksiği nedeniyle mi yoksa lojistik planlama yapılmadığı için mi vatandaş mağdur oldu?
3- AFAD’ın bir Müdahale Planı vardı. Kurumlar ne zaman harekete geçtiler? Niçin geciktiler? Kurumlarımız böyle bir afete karşı gerçekten hazır mıydı?
4- AFAD tüm yardımlara el koyup dağıtmaya çalışıyor. AFAD’ın imkanlarının sınırlı olduğunu bile bile vatandaşlarımızın aralarındaki dayanışmaya niçin mani oluyorsunuz?
5- Askeri kuruluşlar ve emniyet mensupları arama kurtarma faaliyetlerinde planlama kapsamına alındılar mı? Neden ilk anda kurtarma çalışmalarına katılmaları sağlanamadı? 10 şehirde de duyduğum cümleyi söyleyeceğim: ‘İlk 48 saat kimse bize yardım etmedi, kimse kurtarmaya gelmedi.’ Bunu bazı yerlerde 72 saat olarak duydum.
6- Maden işçileri arama kurtarma çalışmalarına niçin çok geç dahil oldular?
7- İlk 48 saatte ve ilk 72 saatte toplam kaç enkaza kurtarma amacıyla müdahale edildi? Hangi enkaza müdahale edileceği ya da hangi enkaza müdahale edilmeyeceği nasıl belirlendi?
8- AFAD koordinasyon görevini nasıl yaptı? Yeterli sayıda olmayan arama kurtarma personeli ile enkaza müdahale ederken önceliklendirme nasıl yapıldı? Yerli-yabancı ekipler AFAD ile neden uyumlu saha çalışması yürütemedi?
9- Gönüllülerin koordinasyonu niçin gecikti? AFAD’ın irtibatta olduğu gönüllülerin sayısı yeterli mi?
10- Ses dinleme ve termal kamera gibi cihazlardan AFAD envanterinde var mıydı? Varsa bunların sayısı nedir?
11- Devletin elinde uçak ve helikopterin yanı sıra İHA’lar var. Yıkımın tespitiyle yardımlar yönlendirilebilecekken ve AFAD bu yetkiye sahipken ilk günlerde niye yapılamadı? Talimat mı beklendi?
12- Vinç ve iş makinelerine niçin derhal seferber edilmedi? En önemli soru: Arama kurtarma faaliyetlerindeki gecikme ve yetersizlik nedeniyle kaç vatandaşımız hayatını kaybetti?
13- Bazı bölgelerde haberleşme sistemi niçin çöktü? Yurtdışından gelecek ekipman ve uydu sistemlerinin geri çevrildiği söyleniyor. Bu doğru mu? Doğruysa sebebi nedir?
14- Vatandaşımız hangi ihmaller nedeniyle bir tas çorbaya, bir damla suya muhtaç kaldı? Seyyar tuvaletlerle ilgili bir hazırlık var mıydı? Tuvalet eksikliğinin giderilmesi için ne yapılıyor?
15- Arama kurtarma çalışmalarında enkaz altında ulaşılamayan ve kayıp olarak sınıflandırılan vatandaşlarımızın sayısını ne zaman paylaşacaksınız? Bu sayı, hayatını kaybedenlere dahil ediliyor mu?
16- Afet bölgesinde 2018’deki imar aflarından yararlanarak Yapı Kayıt Belgesi alan yaklaşık 300 bin yapı var. Bu yapıların ne kadarı yıkıldı? Binaların imar barışından faydalanabilmesi için depreme dayanıklılık raporu istendi mi? İstenmediyse neden istenmedi?
17- Yaşanan gerçekten asrın felaketi ise ve bu yıkım normal görülüyorsa neden müteahhitlerle ilgili hızla harekete geçildi? Sorumluluk sadece müteahhitlerde mi? Savcılıklar niçin binaları denetlemekle görevli olanlar hakkında henüz bir süreç başlatılmıyor?
18- Depremde yıkılan binaların enkazından bilirkişi eşliğinde örnekler alınmadan neden enkaz toplama işlemlerine apar topar girişildi? Yıkılan her bir binanın analizi yapılacak mı?
19- Yaşanan can kayıpları ve ardından mali zararlar için soruşturmalar başlayacak mı? İhmallerin tespiti hâlinde olası kast veya bilinçli taksir ile insan öldürmekten davalar açılacak mı?
20- Erdoğan yıkılan yapıların %98’inin iktidarı döneminden önce yapıldığını söyledi. Son 20 yılda inşa edilen binlerce yapının enkaz haline geldiğini gördük. %98 rakamının kaynağı nedir? Hangi kamu kuruluşunun hangi raporuna dayanıyor?
21- İlgili bakanlıkta yapıların hasar derecesiyle ilgili rapor hazırlayan uzman personelin sayısı yeterli mi? Meslek örgütlerinin birikiminden ve uzman personelinden istifade etmeyi düşünüyor musunuz?
22- Deprem sonrası afet bölgesinden tahliyeler için planlamalar yapılmış mıydı? Eğer yapıldıysa, neden vatandaşlarımız günlerce beklemek zorunda kaldı?
23- Deprem sonrası göç alan şehirlerimizde bir planlama ve yönlendirme var mı?
24- Afet bölgesinde yaşanan deprem ile birlikte işyeri zarar gören esnaf, sanayi kuruluşları ve serbest çalışanlar için gerekli planlamalar yapıldı mı?
25- Depremde yıkılan hastane sayısı kaç? Bu hastaneler neden yıkıldı? Neden depreme karşı güçlendirilmedi?
26- AFAD ve diğer kurumlar bünyesinde toplanan yardımlardan nerelere ne kadar harcama yapıldığı ve yapılacağı şeffaf şekilde açıklanacak mı?