Pyongyang rejiminin yaptırımları delmek ve para kazanmak için Çin’e gönderdiği yazılım mühendisi ve Kuzey Kore’den güneye sığınmak için geldiği Çin’de siber-fuhuşa zorlanan kadının öyküleri yürek burktu. Çinli yetkililerin Kuzey Kore rejiminden kaçmaya çalışan bu insanları gelişmiş gözetim teknolojisiyle izlediği belirtildi.
Kuzey Koreli yazılım mühendisi Choe Sang-Hun, 2019’da Kuzey Kore rejimi için para kazanması için kuzeydoğu Çin’e gönderilmişti. Muhafızlarının sürekli gözetimi altında uzun saatler çalıştıktan sonra, bir web sitesinde bir e-posta adresi buldu ve 2021’de yürek burkan bir mesaj gönderdi:
“Hayatımı kaybetme pahasına yazıyorum.”
2018 yılında insan kaçakçıları tarafından Kuzey Kore’den Çin’e kaçırılan genç bir kadın da, bu yılın başlarında aynı web sitesinin sahibiyle temasa geçti. Güney Kore’ye sığınmayı planlamıştı, ancak bunun yerine bir Çin sınır kasabasında esir tutulup siber seks yoluyla para kazanmaya zorlanıyor. O da aynı siteye, “Lütfen bu evden kaçmamıza yardım edin,” diye yazdı.
Web sitesi, Seul’deki Hıristiyan bir papaz olan ve neredeyse tüm sığınmacıların güzergaı olan Çin üzerinden kaçan Kuzey Koreli mültecilere yardım etmesiyle tanınan Rahip Chun Ki-won’a ait. Pyongyang’ın sert tepkilerine hedef olan papaz, bir süre yüzlerce Kuzey Korelinin Güney Kore veya ABD’ye ulaşmasına yardım ettiği için Çin’de hapsedildi. Chun, New York Times’a yaptığı açıklamada “Şu anda, Çin’deki Kuzey Koreli sığınmacılara yardım etme işi neredeyse imkansız hale geldi” dedi.
Çin, salgın sırasında sınır geçişlerine ve hatta ülke içi seyahatlere katı sınırlamalar getirdi. Son aylarda bu kısıtlamalar hafifletilmeye başladığındaysa, Chun ve diğer yardım çalışanları, ülkede mahsur kalan binlerce Kuzey Koreliden yoğun bir başvuru aldı. Yine de, Çin polisi tarafından yakalanma riskinin artması nedeniyle insan tacirleri fahiş paralar istemeye başladı. 2019’da Güney Kore’ye ulaşan Kuzey Koreli sayısı 1.047 iken geçen yıl bu sayı 63’e düştü.
İnsan hakları uzmanı Hanna Song, geçen ay Washington’daki bir kongre oturumunda, bu durumun Çin’in yaygın gözetim önlemlerinin dayattığı artan zorlukları yansıttığını ifade etti. Kuzey Kore, nükleer silah programı nedeniyle ülkeye uygulanan uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için kendisini internet kısıtlaması uyguluyor. Bu nedenle yüksek eğitimli uzmanları Çin, Güneydoğu Asya ve başka yerlerde çalışmaları için gönderiyor.
Uzmanlar genellikle yurt dairelerinde birlikte yaşarken, devlet onları izlemek için ajanlar kullanıyor. Adeta ‘kafeste bir kuş’ gibi yaşadığını belirten mühendis, rejim tarafından velirlenen aylık kazanç kotalarını (4.000 ila 5.000 ABD Doları) karşılamak için mücadele ettiklerini aktardı. Yaptırımlar kapsamında uluslararası işletmelerin Kuzey Korelileri işe alması yasak olduğu için sık sık sahte kimlikler satın almak zorunda kalıyorlar. İnsan hakları grupları, Çin’i ülkedeki birçok Kuzey Korelinin köleliğe benzer koşulları nedeniyle eleştirdiyor.
Pekin ise, Güney’e kaçmaya çalışan Kuzey Korelileri yakaladığında, onlara genellikle mülteci değil, yasadışı göçmen muamelesi yapıyor ve cezalandırılmaları için Kuzey’e geri gönderiyor. Çin, kaçak insanları veya izinsiz ülkede kalan yabancıları yakalamak için Uygurlar için de kullandığı gözetim teknolojisini kullanıyor.