Dünya'da meteor yağmuru alarmı başlarken, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA da çalışmalarına hız kattı. Yozgat ile Kayseri'ye yeni bir sistem kuran NASA, gök taşlarını an be an takip ediyor. İşte, NASA'nın her dakika veri çektiği sistemle ilgili detaylar...
12 ve 13 Ağustos tarihlerinde gerçekleşecek olan meteor yağmurları için tüm dünyada geri sayım başladı. ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA da bu konuda çalışmalarını hızlandırdı.
Bu doğrultuda dakika başı dünya atmosferine giriş yapan cisimleri takip eden NASA, ülkemizde de merkezi Yozgat ile Kayseri'de olan meteor takip sistemleri kurdu.
Yozgat Bozok Üniversitesi ile Kayseri Erciyes Üniversitesi ve Ege Üniversitesi iş birliğiyle, Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, Akdağmadeni Meslek Yüksekokulu ve Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Gözlemevi Uygulama ve Araştırma Merkezi (UZAYBİMER) yerleşkesine 2021 yılında kurulan sistemle 16 kamera ile meteorların takibi sağlandı. Elde edilen veriler ise bilimsel çalışmalarda kullanılması için anlık olarak NASA'ya iletildi.
Yozgat Bozok Üniversitesi tarafından yapılan meteor takip sistemi ile NASA'daki çalışmalara katkı sağlandığını belirten Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Taha Niyazi Karaca, sistemin dünyada sadece 20 ülkede olduğunu söyledi.
Karaca, "Türkiye'de de bu önemli merkezlerden biri Bozok Üniversitesidir. Üçlü gözlem sistemi kullanılıyor. Türkiye'den gök cisimlerinin hareketlerini, yörüngelerinin takip edilmesi ve NASA'ya aktarılması bu sitem üzerinden gerçekleşiyor. Uzay çalışmaları açısından bunun önemli bir katkı olduğunu düşünüyorum" sözlerini kullandı.
Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Fizik Bölümü Atom Molekül Fiziği Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Böyükata ise meteor takip sistemlerinin evrensel bilim üzerindeki katkısını anlatarak şu ifadeleri kullandı:
"Gezegenimize gelen meteorların takibinin bütün noktalardan izlenmesi henüz mümkün değil. Buna rağmen karanlık olan bu sistemlerle yapılan takiplerin veri olarak toplanması, ileride belki genelleştirilecek yeni bir kuralın, prensibin ortaya çıkmasına da katkı verebilir. Bizim üniversitemiz açısından baktığımızda yaptığımız çalışmanın burası için önemli bir başlangıç olduğuna inanıyorum. Uzun vadede bölgemizdeki eğitime katkısı da olacak. Bu konuya ilgiyi, merakı da arttıracak diye düşünüyorum"
Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ozan Ünsalan, sistemin her gece gözlem yaparak bilgileri NASA sunucularına aktardığını söyleyerek, takip sisteminin 2 yıldır faaliyet gösterdiği bilgisini verdi.
Ünsalan, "Buradaki amacımız, bildiğimiz ya da bilemediğimiz birçok yeni meteor yağmurlarını keşfedebilmektir. Dolayısıyla atmosfere giren meteorların gözlemlerini düzgün bir şekilde yapabilmek ve aynı zamanda da bilimsel olarak baktığımızda da dünyayı savunma, gezegeni savunma anlamında da birçok veriye katkıda bulunmaktır" dedi.
Özellikle meteor yağmurlarından belli dönemlerde bilinen büyük meteor yağmurlarına rastlandığını ve bunlara majör meteor yağmuru dendiğini söyleyen Ünsalan, sözlerini şöyle tamamladı:
Bunların dışında da bilmediğimiz henüz daha keşfi yapılmamış olan birçok meteor yağmuru da söz konusu. Varlığı biliniyor olup da henüz daha keşfedilemeyen bir meteor yağmurunu da keşfetmiş olduk. Elde edilen bütün bu gözlemler her gece düzenli olarak yapılıyor. Bu veriler anlık olarak gözlemlerin hemen sonrasında işlenerek NASA'ya gönderiliyor. Meteorun geliş açısı, yönelimi ile burada belirlenebiliyor. Dolayısıyla buradan hızını ve birtakım yörünge elemanları belirlenebiliyor. NASA'ya yüklendiğimiz veriler otomatik olarak da işlenerek bize bir genel fotoğrafı veriyor. Bu anlamda bilime de katkı sağlanmış oluyor."