 Olayı nedir, ne zaman oldu? Mustafa Fehmi Kubilay kimdir, nasıl öldü?.jpg)
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde önemli bir dönüm noktası olan Menemen Olayı'nın bugün yıldönümü. Peki Menemen (Kubilay) Olayı nedir, ne zaman oldu? Mustafa Fehmi Kubilay kimdir, nasıl öldü?
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde önemli bir dönüm noktası olan Menemen Olayı, 23 Aralık yani bugün yıldönümü olması nedeniyle gündemde merak edilen konular arasında yer alıyor.
İzmir'in Menemen ilçesinde yedek subay olan Öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay, şeriat isteyen bir grup tarafından öldürüldü. Onun yardımına koşan bekçi Hasan ve bekçi Şevki de onunla birlikte öldürüldü.
Cumhuriyet tarihine damga vuran bu olay hakkında bilgi edinmek isteyenler, Menemen Kubilay Olayı nedir? sorusuna yanıt arıyor.
''Yedek Subay Mustafa Fehmi Kubilay kimdir, kaç yaşında ve nasıl öldü, kim öldürdü?'' gibi soruların yanıtları araştırılıyor.
Peki İzmir'de yaşanan Menemen Olayı nedir, ne zaman oldu? Mustafa Fehmi Kubilay kimdir, nasıl öldü? İşte Menemen Olayı tarihi ve sonuçları hakkında merak edilenler...
23 Aralık 1930 günü, İzmir'in Menemen ilçesinde, askerliğini yedek subay olarak yapmakta olan öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay'ın ve yardımına koşan bekçiler Hasan ve Şevki'nin şeriat isteyen bir grup tarafından öldürülmesi, tarihe Menemen Olayı ya da diğer adıyla Kubilay Olayı olarak geçmiştir.
Şeriat ile laiklik arasındaki mücadeleyi vurgulaması açısından Cumhuriyet tarihinin önemli olaylarından biri kabul edilir.
Olayların ardından bölgede sıkıyönetim ilan edilmiş, General Mustafa Muğlalı başkanlığında kurulan Divanıharp'te, failler idam dahil çeşitli cezalara çarptırılmıştı.
23 Aralık 1930 sabahı Manisa'dan Menemen'e gelen dördü silahlı altı kişi, bir camiden aldıkları yeşil sancağı sabah namazından sonra ilçe meydanına dikerek silah zoruyla etraflarına adam toplamaya çalıştılar.
Sarıklı ve cübbeli bu kişilerin, Şeyh Esat’ın Manisa’da Nakşibendi tarikatını yaymakla görevlendirdiği Laz İbrahim tarafından yönlendirildiği iddia edilir.
Halkın katılmasıyla isyancı grup kısa zamanda büyüdü. İlk eylemciler arasında, Giritli Derviş Mehmet, Şamlı Mehmet, Sütçü Mehmet Emin, Nalıncı Hasan ve Küçük Hasan vardı.
Derviş Mehmet cemaate kendini mehdi olarak tanıttı ve dini korumaya geldiklerini söyledi. Arkalarında 70 bin kişilik halife ordusu olduğunu, öğle saatlerine kadar şeriat bayrağı altında toplanmayanların kılıçtan geçirileceğini söyledi.
Eylemciler meydana diktikleri ve şeriat sancağı olarak adlandırdıkları yeşil bayrağın çevresinde dönmeye, tekbir getirmeye ve zikretmeye başladılar.
"Şapka giyen kafirdir. Yakında yine şeriata dönülecektir." diye bağırarak bir isyan hareketi başlattılar. Bayrağın altından ahaliden bazı kişileri geçirdiler. Bunlar arasında fabrikada işçisi Hayimoğlu Jozef gibi gayrimüslimler de vardı.
Eyleme katılan vatandaşların bir kısmının halife ordusunun geleceği endişesiyle boyun eğdiği iddia edilir.
Olayların ilçedeki askeri birlikte duyulması üzerine alay komutanı, yedek subay Kubilay'ı bir manga askerle birlikte olay yerine gönderdi. Kubilay askerlerin yanından ayrılarak tek başına eylemcilerin arasına girdi ve teslim olmaya ikna etmeye çalıştı.
Silahlı eylemcilerden biri ateş ederek Kubilay'ı yaraladı. Bunu gören askerler ateşle karşılık verdiler ancak tüfeklerinde öldürücü etkisi olmayan manevra fişekleri vardı.
Elebaşlarından Derviş Mehmet "Bana kurşun işlemiyor." diyerek halkı kutsal bir vazifesi olduğuna ikna etmeye çalıştı. Kubilay yaralı halde uzaklaşarak cami avlusuna sığındı ancak Derviş Mehmet ve arkadaşları peşinden gelerek Kubilay'ı öldürdü.
Olay yerine sonradan gelen Bekçi Hasan ateş edip gruptan birini yaraladı ancak açılan ateş sonucu o da öldü. Arkadaşının yardımına koşan Bekçi Şevki de açılan ateş sonucu öldü.
Olay yerine gelen takviye birliklerin "Teslim ol!" çağrısına uymayan eylemciler ile askerler arasında çatışma çıktı. Göstericilerden bazıları öldü. Kaçmaya çalışan elebaşları ve eylemcilerin hepsi tutuklandı. Olay sonucunda Sıkıyönetim ilan edilip Divanıharp kuruldu.
1906 yılında Kozan'da Giritli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Türk öğretmen ve asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay'ın baba adı Hüseyin, anne adı Zeynep'tir.
Kubilay Olayı olarak tanımlanan ve Menemen'de Mustafa Fehmi Kubilay, Bekçi Hasan ve Bekçi Şevki'nin 23 Aralık 1930'da cumhuriyet karşıtı bir grup tarafından öldürülmesiyle başlayan ve faillerin yargılanmasıyla devam eden, Ocak-Şubat 1931 aylarını kapsayan olaylar zincirinin simgesi olan Türk askeridir.
Mustafa Fehmi Kubilay 1930 yılında öğretmen olarak İzmir'in Menemen ilçesinde asteğmen rütbesiyle askerlik görevini yaparken 23 Aralık 1930 tarihinde Derviş Mehmet'in başında olduğu bir grup isyancı tarafından öldürülmüştür.