Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, uykuya öncelik vermek toksinleri yok etmenin anahtarı olabilir. Derin uyku, beyniniz için derin bir temizlik yapabilir.
Evinizi veya arabanızı temizlemediğiniz zamanlarda, dağınıklık ve düzensizlik dikkatinizi dağıtacaktır. Düzenli olarak duş almazsanız veya dişlerinizi fırçalamazsanız, hijyen seviyeniz hızla düşer ve sağlığınız zarar görür. Peki, neden vücudun en önemli organlarından biri olan beynimizi temizlemekten bahsetmiyoruz?
Beyniniz, sinir sisteminizin merkezidir. Düşünceyi, hafızayı, duyguyu, dokunuşu, motor becerileri, görmeyi, solunumu ve vücudunuzu düzenleyen her süreci kontrol eder. Ve yaşlandıkça, özellikle Alzheimer ve diğer nörodejeneratif hastalıklar gibi durumları önlemek için beyne bakmak giderek daha önemli hale gelir.
Peki, insan beynini nasıl temizler? Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, uykuya öncelik vermek toksinleri yok etmenin anahtarı olabilir.
Önceki çalışmalar, zayıf uyuyan kişilerin Alzheimer hastalığına yakalanmaya daha yatkın olduğunu belirtmiş olsa da, bilim adamları bunun neden tam olarak böyle olduğundan asla emin olamadılar. Fareler üzerinde yapılan bir 2013 araştırması, kemirgenler uyurken, beta amiloid gibi toksinlerin (Alzheimer hastalığına katkıda bulunabilecek) temizlendiğini gösterdi. Yine de bilim adamları neden sorusu ile sıkışıp kaldı.
Güncel rapor, uyku sırasında elektrik sinyallerinin (yavaş dalgaların) ortaya çıktığını ve ardından beyni "temizleyen" bir sıvı oluştuğunu açıklıyor. Bilim adamlarının artık sorularına bir cevabı var ve bu sıvının Alzheimer ile ilişkili tehlikeli toksinlerin atılmasında hayati önem taşıdığını öne sürüyorlar.
Bu sonuca varmak için araştırmacılar, uyuyan 11 kişinin beyinlerinde neler olup bittiğini izlemek için MR tekniklerini ve ilgili teknolojileri kullandılar. Özellikle beyin ve omurilikten akan hayati bir sıvı olan beyin omurilik sıvısını (BOS veya CSF) izlediler.
Bu ileri teknoloji görüntüleme sayesinde, uyku sırasında büyük, yavaş BOS dalgalarının her 20 saniyede bir beyne aktığını buldular. Rapora göre, nöronlardaki elektriksel aktivite bu dalgaların her birini tetikliyor.
Kaliforniya Üniversitesi'nde halk sağlığı ve sinirbilim profesörü olan William Jagust, araştırmayla ilgili verdiği demeçte, bu çığır açan bulgunun, insanların yüksek kaliteli uyku almalarını sağlayarak Alzheimer riskini azaltabileceklerini gösterdiğini belirtti.
Özetle, kaliteli uyku, beyin koruması, toksin eliminasyonu ve nörodejeneratif hastalıkların önlenmesinde önemli bir rol oynar.
Önceki Alzheimer ilaçları, yukarıda bahsedilen beta amiloid gibi hastalıklı beyinlerde bol miktarda bulunan spesifik toksinleri hedeflemişti. Ancak, bu ilaçların tümü, belki de sorunun yalnızca bir bölümünü hedefledikleri için klinik denemelere girdiklerinde başarısız oldu.
Sinirbilimciler artık mevcut çalışmanın da ışığında, belirli toksinleri hedeflemek yerine, beyindeki BOS miktarını artırmaya odaklanacak yeni bir tedavi yolu bulabilirler. Bu, yapbozun sadece bir parçasına bakmak yerine, Alzheimer'ın ilerlemesiyle ilişkili büyük miktarlardaki beyin toksinlerini temizleyebilir.