İran’a ambargonun kalkmasıyla oluşacak 100 milyar dolarlık gelirden pay almak için bakan ve iş adamı heyetleri harekete geçti.
İran ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi ve Almanya’dan oluşan 5+1 grubu arasında yürütülen nükleer müzakerelerde anlaşmaya varılması üzerine güçlü ekonomiler harekete geçti. Viyana’da varılan anlaşmayla 35 yıldır süren ambargonun kalkacak olması hükümetler ve şirketlerden oluşan delegeler ile İranlı yetkililer arasında hızlı bir trafiğin yaşanmasına neden olacak.
Dün Alman Ekonomi Bakanı Sigmar Gabriel ve beraberindeki işadamları heyetiyle başlayan trafik, eylülde İspanya Sanayi Bakanı Jose Manuel Soria ve Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ile devam edecek. Bakanlar beraberinde sadece bürokratları değil, şirketlerin yöneticilerini de İran’a götürüyor. Çünkü Avrupalı şirketler İran ile yumuşayan ilişkilerden doğacak pastadan pay almak için geç kalmak istemiyor. Bu nedenle, daha önce de ara ara yapılan ziyaretler daha sık ve ciddi gündem maddeleriyle gerçekleşecek.
Delegelerde ağırlıklı temsilcileri yer alan sektörler, petrol ve otomotiv olarak öne çıkıyor. Petrolcüler ambargolar nedeniyle yatırımları zayıflamış sektöre yatırım yapmak için harekete geçerken, otomotivciler halihazırda kısıtlı olarak yer alabildikleri İran’da konumlarını güçlendirmek için eylem planı hazırlıyor. PSA Peugeot Citroen mevcut gücünü artırmak için toplantı düzenlerken, Fiat Chrysler’in CEO’su Sergio Macchionne İran pazarını kendileri için büyük bir fırsat olarak gördüklerini dile getirdi.
İsviçreliler erken davranıp anlaşma zeminini hazırlayan çerçevenin imzalanmasını takiben, yani 2 ay önce İran’a çıkarmak yaptı.
Habertürk'ün haberine göre; İran’a giden heyetler arasında en iştahlı sektörlerin başında uçak ve havayolu şirketleri geliyor. Keza, ambargo döneminin sadece bir kısmında en fazla uçak parçaları satışı yapabilen ABD’li Boeing ve General Electric (GE) gibi üreticilerin ülkeye daha kapsamlı satış yapması artık mümkün olacak. İran Ulaştırma Bakanı Abbas Akhoundi’nin 10 yıl içerisinde 20 milyar dolarlık 400 uçak alacaklarını açıklaması uçak şirketlerinin iştahını daha da artırıyor. Uçakların alınmasının yanı sıra ülkeye yapılacak ziyaretlerin hava trafiğini de artıracak olması havayolu şirketlerinin de ülkeye uçuşlarını artırmasına yol açacak.
CIA tarafından hazırlanan bir raporda, Viyana’daki anlaşmanın ardından İran’ın eline geçecek 100 milyar dolar paranın çoğunun ülke ekonomisi için harcanacağı belirtildi. ABD Başkanı Barack Obama’nın Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice, “Paranın büyük bölümünün İran halkı ve ekonomisi için harcanacağına inanıyoruz” dedi. Resmi olarak açıklanmayan rapordan sızanlara göre, Tahran, Hizbullah, Yemen’deki isyancılar ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejimine mali desteğini sürdürecek, ancak miktarlar artsa da bölgedeki güç dengesini değiştirecek etkisi olmayacak.
Avrupalılar ekonomik temaslara hemen başlarken, ABD’li şirketler en azından resmi açıklamalarında daha temkinli. Chevron sözcüsü Kurt Glaubitz İran ile ilgili sonuçların net ortaya çıkması ve ABD hukukuyla çelişmemesi için çalıştıklarını söylerken, Boeing de ABD hükümetinden kapsamlı yönlendirme gelinceye kadar yorum yapmayacaklarını belirtti. Dün İran’ın dini lideri Hamaney’in “ABD ve İsrail düşmanlarımız olmaya devam edecek” açıklaması da bu temkini doğrular nitelikte.
Perakendeciler İranlıların artan gelirinden pay kapmak için ülkedeki tanıtım faaliyetlerine hız verdi. Apple, Bulgari, Sony, Calvin Klein bu markalardan bazıları.
