Cinsel ilişki sırasında vajina kayganlığının yeterli olmaması durumu, 'vajinal kuruluk' olarak adlandırılmaktadır.
Sağlıklı ve acı vermeyen bir cinsel ilişki için vajinanın iyice kayganlaşmış olması gerekmektedir. Salgı bezleri ile vajinal kanalın ıslanmasına ''vajinal lubrikasyon'' yani vajinal ıslanma denmektedir.
Vajinanın girişinde bulunan 'Bartholin' ve 'Skene' bezleri, vajina için şeffaf ve kaygan bir sıvı salgılamaktadır.
Cinsel ilişki sırasında vajina kayganlığı yeterli değilse bu duruma 'vajinal kuruluk' denir ve böyle bir durumda cinsel ilişki kadın açısından ağrılı olabilmektedir.
Vajinal kuruluğun en önemli belirtisi, cinsel ilişki sırasında oluşan ağrı ve yanmadır. Bu durum, kadının cinsel ilişkiden kaçınma, cinsel isteksizlik, eşinden uzaklaşma gibi problemler yaşamasına neden olabilir.
Ayrıca cinsel ilişki sonrası yanma ve tahriş gibi sorunlara da yol açabilir. Bu durumda hasta doktora başvurmalı, östrojen yetersizliği, enfeksiyon bakımından kontrol edilmelidir.
Vajinal kuruluk, menopozla birlikte östrojen hormonunun azlığına bağlı olarak vajinal sıvının salgılanmasının azalması sonucunda oluşmaktadır.
Üreme çağındaki kadınlarda da vajinal kuruluk görülebilmektedir. Bunun nedenleri ise şöyle sıralanabilir:
Tedaviye başlamadan önce vajinal kuruluğun nedeninin saptanması gerekmektedir. Çünkü vajinal kuruluk tedavisi nedene yönelik olarak planlanmaktadır.
Menopoza bağlı vajinal kuruluğun tedavisinde östrojen krem ve ilaçlar kullanılırken, enfeksiyona bağlı vajinal kurulukta öncelikle enfeksiyon tedavi edilmelidir. Eğer sebep cinsellikle ilgili ise tercihen partneri ile beraber cinsel terapiste yönlendirilmelidir.
Ayrıca vajinal kuruluk yakınması olan kadınlar için vajen kayganlığını artırıcı jel, krem ve fitiller bulunmaktadır. Burada önemli olan vajinanın pH'ına uygun jeller tercih edilmesidir.
Son yıllarda özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda vajinal kuruluk tedavisinde radyofrekans, laser ve vajinal PRP ile de tedaviler yapılmaktadır.