Kadına yönelik şiddette sıklıkla gündeme gelen "iyi hal indirimi"ne son veriliyor. Peki iyi hal indirimi nedir, hangi şartlarda ve kimlere uygulanır? İyi hal indirimi en fazla ne kadar? İşte detaylar.
İyi hal indirimi, ülkemizde yargı süreçlerinde sıklıkla bahsi geçen bir konu.
Özellikle kadın cinayetleri davalarında, katil zanlılarının takım elbise ve kravat giyerek iyi halden faydalandıkları kamuoyunun geneline yayılmış bir algı.
Yeniden göreve gelen Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, kadına şiddet konusunun, bakanlığın birinci maddesi olacağını söylemişti.
"İyi hal indirimi, kravattan, elbiseden, bıyıktan, saçtan, sakaldan değil, suçun failinin gerçek pişmanlığı üzerinden uygulanan bir ceza indirim nedenidir" diyen Bakan Bekir Bozdağ, iyi hal indirimi ve tutuklamalarla ilgili düzenlemelere dair ilk adımı attı.
Erkek şiddetinin önüne geçilmesi amacıyla cezaları artıran yeni bir düzenleme yolda. Bu düzenlemeye göre; mahkemede kravat takmaktan dolayı iyi hal indirimi yapılmayacak.
Peki iyi hal indirimi nedir, hangi şartlarda uygulanır? Kimler iyi hal indiriminden faydalanabilir? İşte hukuk çerçevesinde iyi hal hakkında bilgiler...
Uygulamada iyi hal indirimi olarak da bilinen takdiri indirim, 5237 sayılı TCK’nın 62. maddesinde düzenlenmiştir.
Takdiri indirim (iyi hal indirimi) uygulayıp uygulamama konusunda yargılamayı yapan hakimin takdir hakkı vardır.
Takdiri (iyi hal )indirimini düzenleyen TCK’nun 62. Maddesinde,
“Yaşamın karmaşık ve değişik koşulları ve halleri, durumları kapsaması ve dolayısıyla suçların birbirine göre çok farklı neden, saik ve amaçlarla işlenebilmesi dolayısıyla hukuku, yaşamın zorunluluklarına uydurabilmek için takdiri hafifletici nedenler kurumunun kabul edildiği bilinmektedir. Bunun, yukarıda belirtilenler dışında, diğer bir takım işlevlerinin de varlığı nedeniyle dünyanın bütün hukuk sistemleri, hakime maddede belirtilen yetkiyi vermiştir. Bu kurum kabul olunmadığında ceza adaleti sosyal gerçeklerden kopuk ve soyut bir nitelik alır. Hakimin, maddede belirtilen yetkisini, maddede belirtilen amacı doğrultusunda kullanması, elbette ki, gereklidir ve bu gerekten ayrıldığı takdirde üst mahkemelerin kontrol yetkisi, elbette ki, vardır.” denmektedir.
Yargılamayı yapan hakim takdiri indirim nedeni olarak;
Failin geçmişi,
Failin sosyal ilişkileri,
Falin fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları,
Cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri
gibi hususları göz önünde bulundurabilir.
İndirim uygulanması halinde failin cezasında hangi oranda ne kadar ceza indirimi yapılacağı kanunda açıkça belirlenmiştir.
TCK’nin 62. Maddesi iyi hal indirim oranını şöyle açıklıyor:
“Fail yararına cezayı hafifletecek takdiri nedenlerin varlığı halinde, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine, müebbet hapis; müebbet hapis cezası yerine, yirmi beş yıl hapis cezası verilir. Diğer cezaların altıda birine kadar indirilir.’’