Türkiye, Pfizer/BioNTech'in geliştirdiği COVID-19 aşılarıyla birlikte aşılama programını hızlandırmayı planlıyor. Peki mRNA nedir, mRNA teknolojisiyle geliştirilen BioNTech aşısı ne kadar etkili?
Türkiye'de şu anda Çinli Sinovac şirketinin geliştirdiği CoronaVac, Rus üretimi Sputnik V ve Alman Pfizer/BioNTech aşılarının kullanımına onay verilmiş durumda.
Uğur Şahin ve Özlem Türeci'nin ürettiği BioNTech aşısında, mRNA (messenger RNA veya kurye RNA) olarak bilinen yeni teknoloji kullanılıyor. Bu nedenle Pfizer/BioNTech aşısı, geleneksel aşılardan farklı olarak konumlanıyor.
BioNTech ve ABD'li Moderna şirketinin geliştirdiği Covid aşısı, mRNA yöntemiyle geliştirilen ve dünya genelinde kullanımıına onay verilen iki farklı aşı olarak öne çıkıyor. Ancak Moderna henüz Türkiye'de kullanılmıyor.
Peki mRNA nedir, BioNTech aşısı ne kadar etkili? mRNA aşısı hakkında merak edilenler...
mRNA tekniği, virüsün genetik yapısının kopyalanmasına dayanıyor. Bilim insanları, mRNA yöntemiyle geliştirilen aşıların Covid-19 pandemisi için yaygın bir şekilde kullanılmasının başka birçok hastalık için de çığır açıcı bir gelişme olabileceğini belirtiyor.
Bu teknikle, virüsün genetik kodunun bir kısmı alınarak hücrelere nüfuz edilmesi için yağ ile kaplanıyor. Bu sıvının insanlara enjekte edilmesiyle virüsten alınan genetik kod insan hücrelerine ulaştırılmış oluyor.
Aşı, hücrelerin koronavirüsün hücreye girmesini sağlayan dikensi proteinin kopyasını üretmesine yardımcı oluyor. Böylece, bağışıklık sistemi antikor üretirken T hücreleri de vücudun zararlı olarak algıladığı bu yapılarla mücadele etmeye başlıyor.
mRNA teknolojisini "21'inci yüzyıl bilimi" olarak tanımlayan Vanderbilt Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Önleyici Tıp Profesörü William Schaffner, mRNA temelli Covid-19 aşılarından alınan olumlu verilerin, gelecekteki enfeksiyon hastalıkları salgınlarıyla mücadelede önemli bir potansiyel sunduğunu söylüyor.
mRNA teknolojisiyle üretilen ve yaygın şekilde kullanılan aşılardan biri, ABD'li Moderna şirketinin geliştirdiği Covid aşısı.
Şirketin ABD Gıda ve İlaç Dairesi'ne (FDA) sunduğu rapora göre, bu aşı semptomatik vakaların önlenmesinde yüzde 94 oranında etkiye sahip.
Diğeri ise Pfizer/BioNTech'in ürettiği aşı. Şirket, BioNTech aşısının etkinlik oranını yüzde 95 olarak açıkladı. Yaygın şekilde kullanımlarının başlamasının ardından elde edilen veriler de benzer bir sonuç ortaya koydu.
Dünyada en hızlı aşılama programı uygulayan ülkelerden İsrail'de de iki doz uygulanan BioNTech aşısının semptomatik vakaları yüzde 94, hastaneye yatışları da yüzde 87 oranında düşürdüğü tespit edildi.
mRNA teknolojisi, yeni bir teknoloji olması nedeniyle son dönemlerde birçok asılsız iddia ve komplo teorisinin merkezinde yer alıyor. Ancak bu iddiaların herhangi bir bilimsel dayanağı bulunmuyor.
İddia edildiği gibi mRNA teknolojisiyle geliştirilen aşılar, insanların genetik yapısını ya da DNA'sını değiştirmek gibi bir amaç taşımıyor.
Bu teknolojiyle geliştirilen aşılar çok dayanıklı olmadığından çok ciddi bir soğuklukta taşınması ve saklanması gerekiyor. Bununla birlikte Avrupa İlaç Ajansı, geçen ay BioNTech aşısının saklama koşullarında değişikliğe gidilmesini tavsiye etti. Buna göre, aşıların yaklaşık bir ay normal buzdolabı koşullarında tutulması önerildi.
Bilim insanları ve dünyanın farklı yerlerinde yetkili kamu sağlığı kurumları, bu aşının güvenli olduğunu söylüyor.
İngiltere Ortak Aşı Komisyonu, BioNTech ve Moderna'nın geliştirdiği aşıların güvenliğine dair çok titiz ve detaylı incelemeler yapıldığını ve bu aşıların güvenli olduğuna kesin bir şekilde kanaat getirilmesinin ardından kullanımına onay verildiğini açıkladı.
mRNA teknolojisi üzerindeki çalışmaların 10 yıllardır devam ettiğini belirten ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi, bu aşıları 'yeni ama aşina' olarak tanımlıyor.
CDC sitesinde, ''mRNA aşılarla ilgili, daha önce grip, Zika, kuduz ve sitomegalovirüs için de çalışmalar yapıldı. Aşıların dışında kanser araştırmalarında da bağışıklık sisteminin belli kanser hücrelerini hedef almayı öğrenmesi için de mRNA teknolojisi kullanıldı.'' ifadeleri yer alıyor.