Ambliyopi, halk arasından göz tembelliği olarak bilinir. Göz tembelliği, tek taraflı veya çift taraflı görme keskinliğinde azalmaya denir.
Her iki gözü sağlıklı görsel uyarı alan çocuklar, doğumdan itibaren bu iki gözden gelen görüntüleri beyinde birleştirerek, tek bir görüntü şeklinde algılamayı öğrenirler.
Bu durumun gelişmesine engel olarak bulunan her durum ise göz tembelliği yani ambliyopi ile sonuçlanır.
Ambliyopinin nedenleri sıklıkla şu şekildedir:
Gözlerde kayma (şaşılık) görülmesi,
İki gözün gözlük numaralarının farklı olması,
Görme eksenini kapatacak göz kapağında düşüklüğün ya da doğumsal kataraktın bulunmasıdır.
Göz tembelliğinin sebebi şaşılık ya da göz kapağında düşüklük ise aile bu durumları çoğunlukla fark eder ve çocuğunu bir göz doktoruna muayene götürür.
Bu durumda hastaya gerekli tanı konarak, tedavisine başlanır.
Fakat, göz tembelliğinin nedeni iki gözün gözlük numarasının birbirinden farklı olması ise çocuğun dış görünüşünde herhangi bir farklılık olmayacağı için bu durumu dışardan anlamak mümkün değildir.
Genellikle böyle durumlarda, rutin göz muayenesi yapılmadığında çocuk için geç tanı konabilir. Geç tanı ise gecikmiş tedavi anlamına gelmetedir ki, bu da tedaviye zor cevap almak demektir.
Dolayısıyla, bütün çocukların 6. ay -1 yaş arası, 3. yaş ve 6. yaşında rutin göz muayenesi olması oldukça önemlidir.
Göz tembelliğinin tedavisi çocuklarda ve yetişkinlerde farklı olarak yapılır.
Çocuklar için erken tanının büyük önem taşıdığı göz tembelliği için çocukluğun ilk yıllarında (8-9 yaş) tedavi yapılabileceği kritik bir dönem bulunur.
Öncelikle göz tembelliğine sebep olan hastalık tedavi edilir. Göz tembelliğinin cerrahi bir tedavi şekli bulunmamaktadır. Hastalığa sebep olan göz kapak düşüklüğü ya da şaşılık ise, bu durumlar cerrahi yöntem ile tedavi edilir.
Gözlük ihtiyacı göz tembelliğine sebep ise hastada gözlük tedavisi uygulanmaya başlanır. Daha sonra hastanın görme tembelliğinin derinliğine ve yaşına bakılarak belirlenen sürelerle sağlıklı göz kapama tedavisi yapılır.
Belli bir süre devam eden kapama tedavisinin ardından doktor muayenesi yapılır. Yapılan muayenenin sonuçlarına göre yeni bir kapama tedavisi planlanır. Bu yöntemde düzenli takip ile görme keskinliğinde artış sağlanır.
Yetişkinlerde ise; nörovizyon tedavisi gibi yöntemlerle olumlu sonuçlar elde edilmektedir.
Bu tedavi şeklinde kişiye tekrarlayan değişik kontrasta sahip olan görüntüler gösterilerek, görsel görevler verilir.
Bilgisayar programı tabanlı yapılan ve bireye özel olan nörovizyon tedavi yönteminin yetişkin dönemde görme keskinliğini artırdığını ortaya çıkaran çalışmalar vardır.