İnvajinasyon, ''bağırsak düğümlenmesi'' olarak bilinmektedir. Ancak bu tanımdan ziyade invajinasyonu, ''bağırsakların iç içe geçme durumu'' olarak tanımlamak daha doğru olacaktır.
İnvajinasyon, bebek ve çocuklarda bağırsak tıkanıklığına en sık neden olan hastalıklardan biridir.
Bağırsak hareketlerinin arttığı ishal, mezenter lenfadenit gibi durumlarda bağırsaklar, iç içe girip çıkmaktadır. Bağırsaklar üzerinde ve çevresinde iç içe geçmiş bağırsakların eski haline gelmesini engelleyen yapıların varlığında invajinasyon oluşabilmektedir.
İnvajinasyon oluşması durumunda, iç içe geçen bağırsakların kan dolaşımı bozulmaya başlamakta ve bağırsaklar ödem toplamaktadır. Ödemlenme artış gösterdikçe kan dolaşımı biraz daha azalmakta ve bu durum bağırsak dokusunun ölmesine veya bağırsağın delinmesine neden olabilmektedir.
Bağırsağın iç içe geçmesi durumu, ne kadar uzun zaman önce başladıysa hasar da bir o kadar artış göstermektedir. Bu nedenle invajinasyon, acil müdahele edilmesi gereken bir durumdur.
İnvajinayon, iç içe geçen bağırsakların tipine göre ayrılmaktadır.
İleokolik invajinasyon yani ince bağırsağın son kısmının kalın bağırsağın ilk kısmının içine geçmesi durumu, en sık görülen şeklidir.
İleoileal yani ince bağırsakların kendi arasında iç içe geçmesi ve kolokolik invajinasyon yani kalın bağırsakların iç içe geçmesi görülebilmektedir.
Bazı durumlarda, özellikle ishal sırasında görülen invajinasyonlar kendiliğinden çözülmekte ve bu durum geçici invajinasyon olarak kabul edilmektedir.
Ancak invajinasyon kendiliğinden çözülmüyorsa bu gerçek invajinasyondur ve acil müdahele gerektirmektedir.
İnvajinasyon, viral enfeksiyonların yaygın görüldüğü mayıs ve temmuz ayları arasında görülmekte ve çoğunlukla erken çocukluk döneminde yaşanmaktadır.
Erkek çocuklarında kız çocuklarına göre 2-3 kat daha fazla görülen invajinasyonun en sık görülme yaşı 6-9 aylık dönemdir.
Geçici invajinasyon durumlarında eğer bağırsaklar ödem toplamamışsa herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir. Ancak gerçek invajinasyon varlığında, çocuk cerrahı tarafından müdahele edilmesi gerekebilir.
Öncelikle ameliyatsız yöntemlerle iç içe geçmiş bağırsakların eski haline döndürülmesi amaçlanır.
Ancak bağırsak kanlanmasının bozulması gibi belirtiler varsa, semptomların üzerinden 24 saatten fazla süre geçmişse veya ameliyatsız yöntemler başarılı sonuç vermemişse çocuk bekletilmeden ameliyata alınır.
İlk önce laparoskopik yani kapalı ameliyat denenir. Ancak sorun, çözüme kavuşmazsa açık ameliyat yapılır. Bazı gecikmiş, ağır vakalarda kanlanması bozulmuş bağırsak parçasının çıkarılması bile gerekebilir.