İkili diplomatik ilişkileri ilk kez Ağustos 1971'de kuran Çin ve Türkiye, 50 yılı geride bıraktı.
Çin, ABD ile birlikte dünya ekonomisinin devlerinden biri. İhracatçı firmalarımızın hedef pazarı olan Çin, aynı zamanda turizmde de önemli bir konuma sahip. Deniz tatilinden çok tarihi yöreleri ve kent gezileri yapmayı tercih eden Çinliler Türkiye'deki tüm turizm noktalarının yeni misafirleri oldu.
50 yılı geride bırakan Türkiye-Çin ilişkileri ekonomiden ticarete, turizmden ortak ulaşım projelerindeki iş birliği çerçevesinde ikili ilişkiler, son yıllarda gözle görülür şekilde gelişti.
İki ülkenin dışa açılım politikasıyla ilişkiler 1980'lerden itibaren ekonomik ve siyasi alanda ivme kazanırken 2010'da ikili ilişkiler "Stratejik iş birliği" düzeyine çıkarıldı ve diplomatik temaslar son 15 yılda yoğunlaştı.
Türkiye’nin Doğu Asya’daki en önemli ticari ortaklarından Çin ile ticaret hacmi 2020'de 24 milyar dolar civarında gerçekleşirken ikili ticarette, Çin lehine olan ticaret açığında gerileme yaşanıyor.
Çin-Türkiye ikili ticaret hacmi 2016’da 27,7 milyar dolar, 2017'de 26,3 milyar dolar, 2018’de 23,6 ve 2019’da 21,08, 2020’de 24 milyar dolar civarında gerçekleşti. Bununla birlikte son 5 yılda Çin lehine olan ticaret açığı yaklaşık yüzde 7 geriledi.
Çin'e son yıllarda tarım ürünlerinden kiraz ve Antep fıstığının da aralarında bulunduğu tarım ürünleriyle kanatlı hayvan eti ve ürünleriyle süt mamulleri ihracatında artış yaşanıyor.
Çin’den Türkiye’ye gelen Çinli turistlerin 1 milyona çıkartılması hedefiyle son yıllarda turist sayısında ciddi artış yaşandı. Çin’de 2018’in Türkiye Turizm Yılı olarak kutlanması noktasında turist sayısının artırılması yönünde çabalar artırılırken bu çaba turist sayısına da olumlu yansıdı.
Diğer yandan Çinli akıllı telefon üretici şirketleri Xiaomi, Oppo ve Vivo gibi firmalar Türkiye'ye yatırım yapıyor.
Çin'in eski Ankara Büyükelçisi Dıng Li, 2019’da yaptığı açıklamada, bu yıl itibarıyla Türkiye’nin Çin’e ihracatını 8 milyar dolar, Çin’in Türkiye’ye yatırımını 6 milyar dolara çıkarmayı hedeflediklerini bildirmişti.
Türkiye ve Çin'in, Devlet Başkanı Şi Cinping’in 2013'te ilan ettiği tarihi İpek Yolu’nun yeniden canlandırılmasını amaçlayan Kuşak ve Yol projesi kapsamında iş birliği gelişiyor.
Bu çerçevede iki ülke arasında Türkiye’nin önerdiği "Orta Koridor" projesini Çin'in "Kuşak ve Yol" girişimini ile uyumlu hale getirmek amacıyla 2015'te "İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu ile Orta Koridor Girişiminin Uyumlaştırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası" imzalandı.
Çin'de son yıllarda Uygur Türklerinin kimlik ve kültürlerine yönelik ihlaller uluslararası kamuoyu tarafından eleştiriliyor.
Türkiye, Çin'in terörle mücadele hakkını kabul ederken teröristler ve masum insanlar arasında ayrım yapılması gerektiğini belirtiyor. Çin makamlarından, Uygur Türkleri ve diğer Müslüman grupların dini özgürlükleri de dahil evrensel insan haklarına saygı duyulmasını beklendiğini kaydediyor.
Pekin'in "mesleki eğitim merkezleri" olarak adlandırdığı, uluslararası kamuoyunun ise "yeniden eğitim kampları" diye tanımladığı yerlerde, Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre en az 1 milyon Uygur Türkü kendi rızası dışında tutuluyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)