Hristiyanlar için en önemli dini bayram olan Paskalya, bu yıl 4 Nisan Pazar günü yani bugün kutlanıyor. Hz. İsa'nın dirilişinin kutlandığı Paskalya Bayramı ilk ne zaman kutlandı?
Hristiyanların en özel günlerinden biri olan Paskalya Bayramı bu yıl 4 Nisan Pazar gününde yani bugün kutlanıyor.
Paskalya Bayramı'nın neden önemli olduğu ve tarihte ilk olarak ne zaman kutlandığı araştırma konusu haline geldi.
Peki, Paskalya Bayramı hangi ülkelerde kutlanır? Paskalya Bayramı ilk ne zaman kutlandı? İşte, Paskalya Bayramı hakkında bilgiler..
2021 yılında Paskalya Bayramı, Doğu Kiliseleri'nde (Apostolik Ortodoks Süryani, Kıpti, Habeş) 2 Mayıs tarihinde kutlanırken, Batı Kiliseleri Katolik, Ortodoks, ve Ermeni Apostolik Kiliseleri ve bu kiliselere bağlı Hristiyan cemaatleri ise Paskalya Yortusu'nu 4 Nisan'da yani bugün kutlamaktadır.
Hristiyanlar tarafından kutlanan en önemli dini bayramlardan biri olan Paskalya bayramında, Hz. İsa’nın çarmıha gerildikten üç gün sonra dirilişi kutlanmaktadır.
Ancak, Paskalya Bayramı'nın kutlanması konusunda belirli bir gün yoktur. Kiliselerde pazar günleri kutlanan Paskalya, Mart ayı sonundan Nisan ayının sonuna kadar olan dönemi kapsamaktadır. Paskalya gününün diğer isimleri ise kıyam yortusu ve diriliş günüdür.
Hz. İsa MS 29 - 33 yılları arasında çarmıha gerilmiştir. Paskalya Bayramı'na dair en eski kayıtlar ise ikinci yüzyıla aittir. Ancak, Hz. İsa'nın dirilişinin anılması muhtemelen daha eski tarihlere dayanmaktadır.
8. yüzyıla kadar Hz. İsa'nın dirildiği güne karar verme konusu, Doğu ve Batı kiliseleri arasında tartışma konusu olmuştur.
Anadolu'daki Hristiyanlar İsa'nın çarmıha gerildiği günü, Yahudilerin Pesah (Hamursuz Bayramı) olarak kutladığı, baharın ilk dolunayından sonraki 14. gün (Yahudi Takvimi'ne göre 14 Nisan) olarak belirlemiştir. Diriliş gününü ise (haftanın hangi gününe geldiğine bakılmaksızın) bundan üç gün sonrası, yani 17 Nisan olarak belirlemişlerdir.
Ancak Yahudi Takvimi'nde de adı Nisan olan bu ay, günümüzde kullandığımız Gregoryen Takvimi'ndeki Nisan ayı ile örtüşmemektedir. Modern Mart ve Nisan aylarının bir kısmını kapsamaktadır.
Batı Kiliseleri'nde ise İsa'nın bir Pazar günü dirildiğine inanıldığı için Yahudi 14 Nisan'ından sonraki ilk Pazar günü "Diriliş Günü" kabul edilmiştir. Zamanla diğer kiliseler de bu geleneğe uymuş ve kutlamalar Pazar günü yapılmaya başlanmıştır.
Günümüzde Quartodesiman (14'üncü güncü) denen ve Diriliş gününü haftanın hangi gününe geldiğine bakmaksızın kutlayan kiliselerin sayısı oldukça azdır.
325 yılındaki İznik Konsili'nde, Paskalya'nın bahar ekinoksundan (21 Mart) sonraki ilk dolunayın ardından gelen Pazar günü kutlanması kararı alınması nedeniyle Paskalya, Gregoryen Takvimi'ne göre 22 Mart ile 25 Nisan arasındaki Pazar günlerinden birine denk gelmektedir.
Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen Takvimi'ni temel aldıkları için kutlamalar genellikle Protestan ve Katolik kiliselerinden sonra gerçekleşmektedir. Ayrıca yine Ortodoks kiliselerinde Paskalya'nın Yahudi Pesah Bayramı ile aynı güne denk 'gelmemesine' dikkat edilmektedir.
20. yüzyılda Paskalya bayramı için sabit bir tarih belirleme çalışmaları yapılmış ve özellikle Nisan ayının ikinci pazarı üzerinde durulduysa da uygulamaya geçilememiştir.