H­a­m­m­u­r­a­b­i­ ­K­a­n­u­n­l­a­r­ı­’­n­d­a­ ­Y­e­r­ ­A­l­a­n­ ­B­u­ ­C­e­z­a­l­a­r­ı­ ­O­k­u­y­u­n­c­a­ ­T­ü­y­l­e­r­i­n­i­z­ ­D­i­k­e­n­ ­D­i­k­e­n­ ­O­l­a­c­a­k­:­ ­B­u­ ­K­a­d­a­r­ ­S­e­r­t­ ­O­l­m­a­s­ı­n­ı­n­ ­M­a­n­t­ı­k­l­ı­ ­B­i­r­ ­S­e­b­e­b­i­ ­V­a­r­!­

Fethettiği halkların tümü için tek bir evrensel yasaya ihtiyaç duyan Hammurabi’nin yazdırdığı bu kanunların yazım dilinden sayısına, tarihinden günümüzdeki modern hukuka etkilerini inceledik.

Babil Kralı’nın toplumu ilgilendiren hemen hemen her konuda düzenleme getirdiği Hammurabi Kanunları'nın maddelerini okuduktan sonra “Adam bir şey biliyormuş da yaptırmış.” diyebilirsiniz.

Babil Bölgesi

Hammurabi, MÖ 1792 ila MÖ 1750 yılları arasında hüküm süren ve Babil İmparatorluğu'nu en geniş sınırlarına taşıyan bir kraldı. O dönemde Mezopotamya, yani günümüzün Irak toprakları, dünyanın en gelişmiş uygarlıklarına ev sahipliği yapıyordu.

Adaletli yönetimi ve özellikle de hukuki düzenlemeleriyle tanınan Hammurabi’nin çıkardığı kanunlar da Babil’in kanunları olarak biliniyor ve bu kanunlar, tarihin en eski ve en iyi korunmuş yasalarından biri olarak kabul ediliyor.

Hammurabi Kanunları olarak bilinen düzenlemeler, kralın yönetimi altındaki toplumsal yaşamı düzenlemek için yazılmıştı ve antik dünya tarihinde benzeri olmayan bir yasal belge olarak kabul ediliyor.

Bu kanunlar, Babil toplumunun sosyal, ekonomik ve politik yapısını düzenleyen ve koruyan hükümleri içeriyor. Hammurabi, kanunları Tanrı’dan aldığını ve bu yasalarla adaleti sağlamak amacıyla halkına ilettiğini iddia etmişti.

Hammurabi Kanunları, toplumun her kesiminden insanın yaşamını etkileyen geniş bir yelpazede konuları kapsıyor. Bunlar arasında borçlar, mülkiyet hukuku, aile hukuku, cezai işlemler ve tarım gibi konular yer alıyor.

Kanunlar, ayrıca suç ve cezalar arasında bir denge kurmaya çalışıyor ve "Göz karşılığında göz" ilkesiyle tanınıyor, ki bu da dönemin ceza anlayışının temelini oluşturuyor.

O dönemdeki yasal sorunlara çözüm arama konu olunca “Hammurani kanunları kaç tane?” diye soruyor olabilirsiniz. Öncelikle Hammurabi Kanunları’nın 282 maddeden oluştuğunu belirtelim.

Hammurabi Kanunları maddeleri sayıca fazla olduğundan biz sadece önemli ve öne çıkanları ekledik.

Babil halkının günlük yaşamında derin izler bırakan Hammurabi Kanunları, toplumun her kesimine, yani zenginlerden fakirlere, erkeklerden kadınlara ve hatta kölelere kadar herkese uygulanıyordu.

Kanunlar aracılığıyla toplumsal sınıflar arasında bir düzen sağlamayı amaçlandığı gibi her bir sınıfın hakları ile sorumlulukları da belirleniyordu.

Dönemin şartları düşünüldüğünde bu kadar uzun metinlerin nasıl yazıldığı sorusu da akıllara geliyor olabilir. Hammurabi Kanunları, Akadca dili kullanılarak çivi yazısı ile bir dizi taş stel üzerine yazılmış.

Steller, Babil'in çeşitli yerlerine konumlandırılarak kanunların halka açık bir şekilde sergilenmesi sağlamıştı. Bu uygulama, kanunların sadece yasal birer belge olmaktan öte, aynı zamanda birer eğitim ve bilgilendirme aracı olarak kullanıldığını da gösteriyor.

Hammurabi Kanunları, özellikle ceza hukuku alanında, oldukça sert yaptırımlar içeriyor. Kanunların bu denli katı olmasının nedeni ise o dönemdeki güvenlik sorunları ve toplumsal düzensizliklerin önüne geçmek amacıyla caydırıcılık sağlamak.

Örneğin, "Göz karşılığında göz" ilkesi, suç işleyen kişilere karşı uygulanan cezaların, işlenen suçun ağırlığına eşit veya ona uygun olmasını sağlıyor. Tabii ki bu sert yaptırımlar, modern hukuk anlayışıyla karşılaştırıldığında oldukça ağır bulunabilir.

Hammurabi Kanunları hakkında bilgi deryası arasında, tüm maddelerin son derece sert ve acımasız olduğu düşüncesi yer alıyor. Ancak kanunlar aynı zamanda toplumsal düzeni ve adaleti sağlama amacı taşıdığı için bazı yönleri, modern perspektiften ağır gibi görünüyor.

Ancak bu yasaların yazıldığı dönemin toplumsal ve ekonomik koşulları içinde değerlendirilmesi gerektiği de unutulmamalı.

Hammurabi Kanunları, sonraki uygarlıklar üzerinde derin bir etki bırakmış ve modern hukuk sistemlerinin temellerini oluşturan bazı temel ilkelere ilham kaynağı olmuştur. Kanunlar, aynı zamanda, toplumsal adalet ve eşitlik kavramlarının tarih öncesi dönemlerden bu yana insanlık için ne kadar önemli olduğunu da gösteriyor.

Bugün, Hammurabi Kanunları, hukuk ve adaletin evrensel değerler olarak nasıl şekillendiğine dair önemli bir tarihi belge olarak kabul ediliyor ve hukukun gelişimi üzerine çalışan bilim insanları tarafından da hâlâ inceleniyor.