Günümüzün en büyük üniversitelerinden MIT’de, 1962 yılında çok önemli bir ilk yaşandı. J.C.R. Licklider isimli bir bilim insanı, Galaktik Ağ kavramını ortaya atıp, internetin de temellerini atmış oldu. Bu çalışma meyvesini 1965 yılında verdi ve ilk kez, o yıl birden fazla bilgisayar kablolarla iletişim haline geçti.
Bugün milyarlarca bilgisayar, akıllı telefon, tablet, hatta otomobil, televizyon ve kahve makinesi bile internet bağlantısına sahip. Zamanında bilgi transferi için yapılan bu buluş sayesinde şimdi 1 milyar insan TikTok videosu çekiyor. Bu süre zarfında ise sosyal medyanın hayatımıza girmesi gibi pek çok ilk yaşandı. Gelin internet tarihinin ilklerine hep birlikte bakalım.
İnternet ilk olarak 1965 yılında mümkün oldu ama ilk internet sitesiyle tanışmamız yıllar sürdü. Bunun nedeni ise oldukça basitti. İnternet kurumların haberleşlemeleri için vardı. Ancak bugün bilim dünyasının en önemli araştırmalarının yürütüldüğü yerde çalışan Tim Barners Lee, "www" olarak bildiğimiz açılımı World Wide Web olan kavramı hayatımıza soktu. Takvimler 1991'i gösteriyordu. Bu site pek çok şeyi değiştirdi. Günümzüdeki güncel internet sitelerinin sayısı ise 1.8 milyarı geçmiş durumda. Bu rakam daha 2016 yılında 900 milyon civarondaydı, 3 yılda 2'ye katlandı. Naptın be Tim reyis...
Elbette yüklenen ilk fotoğraf da Tim Barners Lee'nin kurduğu internet sitesinde karşımıza çıkıyor. Yakından tanıdığı ve takip ettiği bir rock müzik grubu olan "Les Horribles Cernettes" üyelerini fotoğrafta görüyoruz. Her ne kadar çözünürlük ve görsel kalite olarak günümüzden uzak kalsa da önemli bir eksik daha var: Ablalarımız dudak büzüştürmeyi unutarak, büyük bir akımı başlatan taraf olma şansını kaçırmış.
İlk internet sitesi 1991 yılında ortaya çıkmış olabilir ama bundan yıllar önce sitelerin işleyebilmesi adına "alan adı" yada "domain" kavramı üzerinde çalışmalar bitmişti. Örneğin ilk ".com" domaini 15 Mart 1985 tarihinde Symbolics isimli bir bilgisayar şirketi tarafından alınmıştı. Symbolics.com, 2009 yılında el değiştirdi ve şu anda dijital bir müze olarak hayatına devam ediyor.
İlk ".net" uzantılı internet sitesi ise 1 Ocak 1985 tarihinde alınmış olan Nordu.net isimli eğtim sitesi. Site hâlâ günümüz standarlarını yakalayamayan bir arayüzüyle hizmet vermeye devam ediyor.
Yazılımcı Ray Tomlinson, 1971 yılında ilk e-postayı gönderen kişi oldu. Postada ise Q klavyelerin ilk harflerinden oluşan "QWERTYUIOP" mesajı yazıyordu. Tomnilson, bu adımıyla günümüzde %70'i spam ve reklam trafiğinden ibaret olan e-postayı icat etmişti.
Önce yerel ve sonra da küresel anlamda hizmet veren ilk e-ticaret sitesi Amazon.com'dur. Artık dünyanın en zengin iki insanından birisi olan Jeff Bezos, 1994 yılında küçük ve tek kişilik ofisinde Amazon'u kitap satmak için kurdu. İnternetten kitap almak insanları öyle bir cezbetti ki Amazon, zamanla ürün gamını genişletti. Bugün dünyanın hemen hemen her bölgesinde hizmet veren, günümüzün en büyük şirketlerinden birisi haline geldi.
İlk e-ticaret sitesinde satılan ilk ürüne de yer vememiz lazım. Bilim insanı Dougles Hofstadter tarafından yazılan bu kitap, internette ve dolayısıyla Amazon'da satılan ilk ürün oldu. Tarih 3 Nisan 1995 idi. Kitabın Türkçe karşılığı ise şöyle: Akışkan Kavramları ve Yaratıcı Analojiler: Düşüncenin Temel Mekanizmalarının Bilgisayar Modelleri...
Cambridge Üniversitesi’ndeki bazı araştırmacılar, diğer odadaki kahve makinesini görebilmek için odaya webcam yerleştirdiler. 1991 yılında gerçekleştirilen bu deney, bir kamera ile internet üzerinden yapılan ilk canlı görüntü aktarımı oldu. Bir başka deyişle webcam yayınını ilk kez bilim insanları gerçekleştirmişti.
İnternet üzerine yapılan bilimsel çalışmalarda rol alan Scott Fahlman, 19 Eylül 1982'de bir bilgisayardan bir başka bilgisayara emoji gönderen ilk kişi oldu. Gönderilen mesajın Türkçe karşığı şöyle:
Şakacı arkadaşlar için aşağıdaki karakter kümesini öneriyorum:
:-)
Yandan okuyun. Aslında bunu, mevcut eğilimleri göz önüne aldığımızda şaka olmayan şeyleri de ifade etmek için kullanabiliriz. Böyle bir durumda, şunu kullanın:
:-(
Günümüzün en popüler internet sitelerinden olan ve Reddit'in de sahibi Wired.com, 27 Ekim 1994'te bir ilke imza attı. Telekom şirketi AT&T'nin verdiği bu reklam, insanları aldatıcı bir şekilde yönlendiriyordu. Herhalde şimdi karşınıza "Buraya hiç tıkladın mı?" diye bir reklam çıksa çok da şey etmezsiniz.
Oyunların geçimişi ticaretten de eskidir. Yine iki bilim insanı Roy Trubshaw ve Richard Bartle, 1978'de internet aracılığıyla oynanan ilk oyunu tasarladılar. Tarihteki ilk çevrimiçi oyunun adı ise Multi-user Dungen oldu. Yani Türkçesi ile Çok-kullanıcılı Zindan. Şimdilerde ise 100 kişinin bir yere toplanıp paraşütlerle köy kasaba yağmaladığı oyunlar popüler. Teşekkürler Trubshaw ve Bartle.
Google'ın kuruluşundan 8 yıl önce, 1990 yılında ABD'de yer lan McGill Üniversitesi'ndeki bir öğrenci olan Alan Emtage, ilk arama motoru Archie'yi kurdu. Yani Google ilk değildi. Archie'nin amacı ise FTP arşivlerinde aranan dosyaları bulmaktı. Site hala aynı isim ve tasarımla sembolik olarak çalışıyor.
Tahmin edebileceğiniz üzere bu profil Mark Zuckerberg'e ait. Aslında Zuckerberg'in Facebook üye numarası 4, ancak ilk 3 üyelik adresine ulaşılamıyor. Bu da Zuck'ı ilk Facebook üyesi yapıyor. Aynı ticari başarıyı bir kafe açıp ilk çayı içen kişi olarak taklit etmek komik olabilir. Zuckerbergi ise zamanla elinde bulundurduğu bilgi gücüyle dünyanın en etkili isimlerinden birisi haline geldi. Facebook, WhatsApp ve Instagram'ı dünyanın yarısından fazlası kullanıyor.
Twitter'ın kurucusu Jack Dorsey, siteyi kurduğu yıl olan 2006'da aynı zamanda Jack adındaki ilk Twitter profilini de açmıştı. Profilini ayarlarken de yukarıda gördüğünüz ilk tweeti paylaştı.
Instagram'ın kurucularından olan Kevin Systrom, 17 Temmuz 2010'da tarihin ilk Instagram paylaşımını yaptı. Systrom ve ortağı kısa süre sonra Instagram'ı Facebook'a sattı. Sonra uygulamayı bambaşka bir hale getiren Zuckerberg ile araları açıldı. Systrom ve ortağı Instagram'dan istifa etti, geriye sadece bu fotoğraf kaldı.
YouTube'un kurucularından olan Jawed Karim, "Hayvanat bahçesinde ben" isimli videoyu bundan 14 yıl önce YouTube'a yükledi. Videonun görüntüleme sayısı ise şu an 78 milyonun üzerinde. Jawed'in YouTube kanalında ise sadece bu video var ve abone sayısı 640 bini bulmuş durumda. Günümüzde ise YouTube her saniye yüzlerce saatlik video yükleniyor.
Yayın hayatına başladığımız 2013 yılından bu yana sizler internet, teknoloji, bilim ve sosyal medya hakkındaki ilkleri aktarmaya devam ediyoruz. Yukarıdaki tasarım da aramızdaki samimiyet için bir başlangıcı ifade ediyor. Şimdilerde ise milyonlarca takipçi ve okuyucuya sahip kocaman bir aileyiz. Gündemi daha yakından takip etmek için mobil uygulamamızı da aşağıdan indirebilirsiniz:
- WebteknoİNDİR
- WebteknoİNDİR