S­a­t­r­a­n­ç­ ­N­e­d­i­r­,­ ­N­a­s­ı­l­ ­O­y­n­a­n­ı­r­?­ ­B­i­l­m­e­n­i­z­ ­G­e­r­e­k­e­n­ ­2­0­ ­T­e­m­e­l­ ­H­a­m­l­e­y­l­e­ ­B­i­r­l­i­k­t­e­ ­A­n­l­a­t­ı­y­o­r­u­z­

Geçmişinin milattan önce 6 yılına kadar uzandığı tahmin edilen satranç oyunu, her zaman en popüler masa oyunlarından biri olmuştur. Netflix’te yayınlanan The Queen's Gambit dizisi ile bu oyuna olan ilgi daha da artmış durumda. Peki, satranç nasıl oynanır? Satranç, zarların belirlediği bir kader ile ya da gönlünüzden geçtiği gibi oynayabileceğiniz bir oyun değil. Oldukça katı, temel kuralları var.

Satranç nasıl oynanır sorusunun yanıtı için bazı temel satranç kurallarını bilmek gerekiyor. Bunlar taş dizilimi, taşların hareketleri ve yapabilecekleri hamleler gibi temel kurallardır. Bu kuralları tam olarak anladıktan ve daha sonra bazı önemli başlangıç hareketlerini öğrendikten sonra satranç nasıl oynanır biliyor olacaksınız ancak bir usta olmak için her konuda olduğu gibi bolca pratiğe ve araştırmaya ihtiyacınız var.

Detaylara girmeden önce kısaca satranç nasıl oynanır bahsetmek gerekiyor. Satranç; iki kişi ile, sekize sekiz 64 kareden oluşan bir tahta üzerindeki farklı hareket yeteneklerine sahip 6 temel, toplam 32 taş ile oynanan bir oyundur. Genel olarak siyah beyaz olan taşlar oyuncunun tam önünde bulunan ilk iki sıraya dizilir. İlk sırada sırasıyla kale, at, fil, vezir, şah, fil, at, kale taşları; ikinci sıraya ise 8 adet piyon dizilir.

Taşlar kendi yeteneklerine göre hareket ederler ve at dışında hiçbir taş, diğer taşın üzerinden atlayamaz. Bir oyuncunun taşı diğer oyuncunun taşı üzerine geldiği zaman o taş tahtadan kaldırılır. Bir oyuncu diğer oyuncunun şahını hamlesiz bırakana ya da süreli oyunlarda zaman dolana kadar oyun devam eder. Taş dizilimi konusunda vezir önemlidir. Vezir kendi rengindeki kare üzerine yerleştirilir. Siyah vezir siyah kareye gibi. 

Burada bahsettiklerimiz ve bahsedeceklerimiz satranç konusundaki temel kurallardır. Süreli oynama, dokunduğun taş ile oynama, çıkmaza girilen ölü pozisyonda oyunun bitirilmesi, en passant ve castling gibi daha pek çok detay ve gelişmiş kural bulunuyor. Ancak yeni başlayanlar için şimdilik temel kurallar oldukça iş görür bilgiler olacaktır.

Satrançta her oyuncunun 8 adet piyonu olur ve bu piyonlar oyuncuya en yakın ikinci sıraya yerleştirilir. Henüz hareket ettirilmemiş bir piyon ilk hareketinde tek hamlede iki kare ileri gidebilir ama daha sonraki hamlelerde yalnızca tek kare ileri gidebilir. Diğer yönlere hareket edemez. Ancak çaprazında bir taş varsa piyon tek kare çapraz ilerleyerek taşı alabilir. 

Piyonun en dikkat çeken noktası ise terfi edebilme özelliğidir. Oyun boyunca ilerleyebilen ve rakip oyuncuya en yakın sıradaki herhangi bir kareye varabilen piyon terfi ederek kale, at, fil hatta vezir bile olabilir. Az bilinen bir kurala göre piyon, hala tahtada olan taşlardan biri olarak da terfi edebilir. Yani terfi alan piyon ile beraber tahtada aynı oyuncunun iki adet veziri olabilir. Terfi edebilecek piyon sayısının sınırı yoktur. 

Satrançta her oyuncunun iki adet kalesi olur ve bu kaleler oyuncuya en yakın ilk sıranın iki ucunda yer alır. Kale yalnızca yatay düzlemde, dilediği yöne, dilediği kare boyunca ilerleyebilir. Kale hiçbir şekilde çapraz ilerleyemez ve herhangi bir taşın üzerinden atlayamaz. 

Satrançta her oyuncunun iki adet atı olur ve bu atlar oyuncuya en yakın ilk sırada, kalelerin hemen yanında yer alırlar. Taşların üzerinden atlayabilen tek taş attır. At L şeklinde ilerler. Yani yatay düzlemde iki kare dilediği yöne ve ardından yine yatay düzlemde dilediği yönde tek kare. Atın hareket yeteneklerini görseldeki yeşil noktadan anlayabilirsiniz.

Satrançta her oyuncunun iki fili olur ve bu filler oyuncuya en yakın ilk sırada, atların hemen yanında yer alırlar. Filler yalnızca çapraz olarak, dilediği kare boyunca ilerleyebilir. Fil hiçbir şekilde yatay düzlemde hareket edemez ve herhangi bir taşın üzerinden atlayamaz. Her fil, ilk yerleştirildiği karenin rengindeki kareler üzerinde hareket eder.

Satrançta her oyuncunun bir veziri olur ve bu vezir kendi ile aynı renkteki karenin üzerinde, şah ile fil arasında yer alır. Vezir çapraz dahil dilediği yönde, dilediği kare boyunca ilerleyebilir. Vezir herhangi bir taş üzerinden atlayamaz. Vezirin her hamlesi başladığı hareket ile biter. Yani çapraz ilerlemeye başlayıp daha sonra yatay yönde ilerleyemez. Her hamledeki hareketi o hamleye özeldir.

Satrançta her oyuncunun bir şahı olur ve bu şah oyuncuya en yakın ilk sırada, vezir ile filin arasında yer alır. Şah çapraz dahil dilediği yönde, yalnızca tek kare ilerleyebilir. Şah, rakip oyuncu tarafından ele geçirilen bir taş değildir. Şah mat denilen, şahın çaresiz bırakıldığı bir pozisyona gelindiği zaman oyun tamamlanmış olur.

Yeni başlayanlar için satranç nasıl oynanır, oyunun temel kuralları ve taşların hareket yetenekleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve dikkat etmeniz gereken önemli noktaları anlattık. Temel kuralları tam olarak öğrendikten sonra satrancın çok daha detaylı ve gelişmiş kurallarını da öğrenebilirsiniz. Satranç becerilerinizi geliştirebileceğiniz mobil satranç oyunlarına buradan ulaşabilirsiniz.