4­5­0­­d­e­n­ ­F­a­z­l­a­ ­N­ü­k­l­e­e­r­ ­P­a­t­l­a­m­a­y­a­ ­S­a­h­n­e­ ­O­l­a­n­ ­B­ö­l­g­e­:­ ­S­e­m­i­p­a­l­a­t­i­n­s­k­

İnsanlığın sonunun nasıl geleceğiyle ilgili popüler teorilerden bir tanesi de savaşlarda kullanılabilecek nükleer silahlar ve ülkeler arasında gerçekleşecek nükleer savaşlar. Günümüzde devletlerin aralarında imzaladıkları nükleer silah karşıtı anlaşmalar bulunsa da kapalı kapılar ardında neler döndüğünü bilmek imkânsız. Bu yazımızda zamanında Sovyet Rusya tarafından nükleer silahların testleri için kullanılmış olan Semipalatinsk adındaki bölgeyi konu edineceğiz.

TÜRKSOY üyesi bir ülke olan Kazakistan’ın kuzey doğusunda yer alan Semipalatinsk Test Sahası, 1991 yılında lağvedilmiş olan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) tarafından 450’den fazla nükleer deneme için kullanıldı.

1949 yılında başlayan ve 1989 yılında sona eren bölgedeki testlerde yer üstünde 100’den yer altındaysa 300'den fazla nükleer patlama gerçekleştirildi. Bu kadar çok nükleer silah denemesi yapılmasına rağmen civarda bulunan köyler ve kasabaların ilk zamanlarda boşaltılmamış olması da oldukça ilginç bir detay.

Dönemin siyasilerinin bu ihmalkârlığı ise civar bölgelerde yaşayanların sağlığını riske atmıştı. Bölge, daha sonra boşaltılsa bile zamanında buradan yayılan radyasyondan etkilenenlerin hastalıkları kalıcı hâle gelmiş durumda. 1949-1956 yılları arasında bu bölgede bulunan kişiler üzerinde yapılan sağlık çalışmalarında radyasyon sebebiyle gerçekleşen germ hattı mutasyonunun kardiyovasküler hastalıkları artırdığı gözlemlendi.

Sovyetler Birliği dönemindeki nükleer denemelerin üçte ikisine ev sahipliği yapan bu bölge, ayrıca dünyadaki nükleer denemelerin de dörtte birine sahne oldu. 1947 yılında Lavrentiy Beria tarafından seçilen bu bölgede gerçekleştirilen son test çalışması ise Sovyetlerin dağılmasından iki sene önce 1989’da gerçekleştirildi.