Son yıllarda ülkemizde tarihe olan ilgi hızla artıyor. Hangi televizyon kanalını ya da YouTube kanalını açsak karşımıza İlber Ortaylı ve Emrah Safa Gürkan gibi usta tarihçiler çıkıyor. Ustanın da bir ustası vardır ve o kişi Halil İnalcık’tır. Ne mutlu bize ki Halil İnalcık hoca uzun bir ömür yaşadı ve o uzun ömrüne sayısız öğrencinin yanı sıra eşi benzeri görülmemiş çalışmalar sığdırdı.
Türk olduğuna bakıp da yalnızca ülkemizde bilinen bir isim olduğunu zannetmeyin. Halil İnalcık dünyanın pek çok farklı noktasındaki üniversitede çalışmalar yapmış, dersler vermiş ve hatta kürsüler kurmuştur. Yani hem Türk hem de dünya tarihi üzerine silinmez izler bırakmıştır. Gelin hocaların hocası tarihçi Halil İnalcık kimdir yakından bakalım ve mutlaka okumanız gereken eserlerinden bazılarını görelim.
Tam adıyla Halil İbrahim İnalcık, 7 Eylül 1916 tarihinde Kırım göçmeni bir ailenin oğlu olarak İstanbul’da dünyaya geldi. Çocuk yaşta ailesi Ankara’ya taşınınca ilk eğitimini Ankara Gazi Mektebi'nde aldı ve Balıkesir Necati Bey Muallim Mektebi'ndeki lise eğitiminden sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Yeni Çağ Tarihi Bölümünde yüksek öğrenimini tamamladı. 1940 yılında mezun olup okulda asistan olarak kaldı.
Tanzimat ve Bulgar Meselesi adlı doktora tezini 1942 yılında verdi. Doçentlik tezi ise Viyana'dan 'Büyük Ricat'e Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı başlığını taşıyordu. Aynı fakültede ders verdiği sırada 1947 yılında Türk Tarih Kurumu üyesi seçildi. 1949 yılında British Museum'da Türkçe yazmalar üzerine çalışmalar yaptı. Profesörlük tezi Viyana Bozgun Yıllarında Osmanlı-Kırım Hanlığı İşbirliği başlığını taşır.
Columbia, Princeton, Pennsylvania, Harvard gibi üniversitelerde ziyaretçi profesör sıfatıyla dersler verdi, 1972 yılında Chicago Üniversitesi’nde Osmanlı Tarihi Kürsüsünü kurdu, 1993 yılında Bilkent Üniversitesi'nde Tarih bölümünü kurdu. Macaristan Cumhurbaşkanı tarafından 2003 yılında Macaristan Liyakat Nişanına layık görüldü.
Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi tarafından dünyadaki sayılı 2000 bilim insanından biri olarak seçilen Halil İnalcık Türkçe, Osmanlı Türkçesi, İngilizce, Fransızca, Almanca, Arapça, Farsça, İtalyanca biliyordu. Yaptığı çalışmalar ve yetiştirdiği sayısız öğrenci nedeniyle Şeyh-ûl Müverrihin yani Tarihçilerin Şeyhi, Tarihçilerin Kutbu, Hocaların Hocası gibi isimlerle anılan Halil İnalcık; 25 Temmuz 2016 tarihinde 99 yaşındayken aramızdan ayrıldı.
İki Karanın Sultanı, İki Denizin Hakanı, Kayser-i Rum alt başlığını taşıyan Fatih Sultan Mehemmed Han, Halil İnalcık’ın altmış yıldan uzun süren çalışmalarının sonucudur. Eserde Osmanlı ile Bizans arasındaki ilişkilerin yanı sıra İstanbul’un fethi sonrası yaşananlar ve Fatih’in yeni imparatorluktaki idaresi ile kurulan kurumsal yapı arşiv belgeleri üzerinden okuyucuya aktarılıyor.
Fatih Sultan Mehemmed Han kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Türk milletinin 1908 - 1923 yılların arasında verdiği, tarihte eşi benzeri görülmemiş mücadelesinin anlatıldığı Milli Mücadele Tarihi, anlatısına II. Meşrutiyet yıllarından başlıyor. Osmanlıcılık akımı, Türkçülük akımı, İttihat ve Terakki yönetimi, Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında işgalin başlaması ile Mustafa Kemal'in Anadolu'ya geçişi üzerinden tüm milli mücadele süreci bu kitapta okuyucuyla buluşuyor.
Milli Mücadele Tarihi kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Halil İnalcık, Atatürk ve Demokratik Türkiye kitabında modern Türkiye Cumhuriyeti’nin Atatürkçülük çizgisinde gelişmesinin hikayesini anlatıyor. Türk tarihinin Avrupa tarihiyle boy ölçüşecek seviyede olduğunun ispatı niteliğinde olan bu eser imparatorluktan cumhuriyete geçişi 150 yıllık bir tarihi süreç olarak analiz ediyor.
Atatürk ve Demokratik Türkiye kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar serisinin ilk kitabı olan Devlet-i Aliyye, daha sonra büyük bir imparatorluğa dönüşecek Osmanlı’nın küçük bir beylik olduğu yıllardan başlıyor anlatmaya. Orta Doğu ve Balkan fetihleriyle genişleyen Osmanlı’ya klasik olarak yaklaşmayan Halil İnalcık, tüm bu gelişmelerin toplumsal, ekonomik alt yapısını da inceliyor.
Devlet-i Aliyye kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
İmparatorluktan Cumhuriyete kitabında Halil İnalcık, Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılıp da modern Türkiye Cumhuriyet’e geçilmesinin kritik bir analizini yapıyor. Rum Ortodoks Kilisesi'nin yetki alanı, Sefarad Yahudilerine iskan hakkı verilmesi gibi özel koşulların topraklarımızdaki iktidar mücadelesini nasıl değiştirdiği ve cumhuriyete nasıl etkisi olduğu üzerine benzersiz bir eser.
İmparatorluktan Cumhuriyete kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Osmanlı İmparatorluğu Tarihine Kuşbakışı alt başlığını taşıyan Kısa Osmanlı Tarihi kitabı gerçekten de adının hakkını veriyor ve Türk tarihi üzerine okumalar yapmaya yeni başlayan okuyucular için bir yol haritası çiziyor. Yüzlerce yıl dünyaya hükmetmiş Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi, askeri ve ekonomik yapısı en sade ve anlaşılır haliyle bu kitapta okuyucuyla buluşuyor.
Kısa Osmanlı Tarihi kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Yüzlerce yıl dünyaya hükmetmiş Osmanlı İmparatorluğu’nun yalnızca askeri ve siyasi yapısını bilmek onu anlamaya yetmez. İşte Halil İnalcık bu kitapta, aslında imparatorluğun temelini oluşturan devlet yapısı ile hukuk ve adalet sistemini mercek altına alıyor. Osmanlı'da Devlet, Hukuk ve Adalet kitabı okuyucuya, bu sistemin nasıl olup da yüzlerce başarıyla işlediğini anlatıyor.
Osmanlı'da Devlet, Hukuk ve Adalet kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci alt başlığını taşıyan Rönesans Avrupası kitabı, her zaman batı dillerinden okuduğumuz Avrupa’nın Rönesans döneminin onlarca yıl boyunca Halil İnalcık’ın Rönesans Tarihi dersinde Türkçe olarak anlattığı notlardan oluşuyor. Rönesans ve Reform dönemlerinde aslında ne oldu, Osmanlı o sırada ne durumdaydı merak ediyorsanız yanıt bu kitapta.
Rönesans Avrupası kitabını daha detaylı incelemek ve satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Hocaların hocası tarihçi Halil İnalcık kimdir sorusunu yanıtlayarak mutlaka okumanız gereken eserlerinden bazılarını listeledik. Elbette hocanın daha sayısız kitabı ve hayatının daha pek çok ince detayı var ama bu yazımızda hiç bilmeyenleri bile Halil İnalcık ile tanıştırmayı hedefledik.