2017 ve 2021'de Bitcoin ve diğer tüm kripto paraların yaşadığı yükseliş, bizi yeniden aynı noktaya getirdi. Artık hiç olmadığı kadar fazla insan kripto paralarla ilgileniyor, büyük çoğunluğu işin yatırımcılık yüzüyle ilgileniyor. Piyasaya sürülen ilk kripto para olması, işlem hacminin yüksekliği nedeniyle Bitcoin özelinde yoğunlaşan bu merak, aslında tüm kripto para piyasasına yönelik açıklanması gereken çok şeyin olduğunu gösteriyor. En basitinden Bitcoin nedir nasıl çalışır, güvenli şekilde nasıl alınır ve satılır gibi sorulara iyi yanıtlar verilmesi gerekiyor.
Kripto para piyasalarının yükseliş kaydettiği dönemlerde patlak veren bilgi kirliliğinden arındırılmış şekilde aklınızdaki sorulara yanıt veriyoruz. Yerli kripto para borsası ICRYPEX'in uzmanlığında hazırlanan bu içeriği tarayıcınıza kaydedip, merak ettiğiniz sorulara istediğiniz her zaman ulaşabilirsiniz.
Kripto paralar, kriptografi adı verilen bir şifreleme yöntemiyle şifrelenmiş dijital değerlere verilen genel adıdır. Piyasada alternatif kripto para birimi olarak geçerler. Bilinen ilk örneği Bitcoin'dir. Bitcoin harici diğer birimlere genel olarak altcoin adı verilir. Bitcoin dahil tüm benzer yapıya sahip dijital varlıklara kripto para denir.
Kripto paraların güvenli olmasını sağlayan altyapılarındaki kriptografi sisteme blokzincir (blockchain) denir. Blokzincirde veriler, tek bir yerde değil bir ağ üzerinde depolanır ve bu ağa "dağıtık ağ" adı verilir. Sisteme dahil olan herkesin bir satır yazı yazabildiği bu ağ, yazılan tüm satırların yine sisteme dahil olan herkes tarafından kontrol edildiği bir deftere benzetebiliriz. Ayrıca yazılan eski satırlar değiştirilemez, düzenlenemez. Yapılan tüm işlemler, dijital ortamdaki ortak kullanılan bu ağa, yani "deftere" kaydedilir.
Bitcoin, alt yapısındaki blokzincir (blockchain) teknolojisi sayesinde herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan dijital paradır, ayrıca tarihin ilk kripto para birimidir. Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir geliştirici tarafından geliştirilmiştir. Herhangi bir banka ile iletişime geçmeden, dünyanın herhangi bir yerindeki kişilere para göndermeye olanak tanır. Bu işlemler, sıradan parayla yapılan gönderme ve alma işlemlerine kıyasla daha masrafsızdır.
Şu anda kaç Bitcoin var ve daha kaç tane üretilecek? Şu ana kadar üretilmiş ve aktif olarak kullanımda bulunan 19 milyon adet Bitcoin var. Yazılımsal altyapısına göre Bitcoin üretimi, 21 milyon adede ulaşıldığında duracak. Bu üretimden sorumlu olan sisteme ise kripto para madenciliği deniyor. Madencilik sistemi, bilgisayarların işlemcilerinden faydalanarak Bitcoin ağındaki bilgilerin işlenmesi ile gerçekleşiyor. İşlenen bilgi miktarı arttıkça Bitcoin üretimi zorlaşıyor. Bu nedenle hesaplama yapıldığında kalan 2 milyon Bitcoin üretiminin 2140'lı yıllarda ancak tamamlanacağı belirtiliyor.
Bilindiği üzere Bitcoin, piyasadak ilk kripto paradır. Altcoinler, Bitcoin’e alternatif olarak üretilen diğer kripto para birimleridir. Bir başka deyişle altcoinler, bu rekabet ortamında Bitcoin’den sonra gelen dijital varlıklardır. Piyasada ortaya çıkmış olan ilk altcoin ise Namecoin’dir. Ethereum (ETH), Ripple (XRP), Holochain, BitTorrent, VeChain, Harmony ve Pundi X gibi diğer tüm kripto paraların genel adı altcoindir.
Bitcoin ve altcoinlerin altyapısında bulunan blokzincirleri üzerinde kripto para üretimi ve transferleri için yapılan matematiksel doğrulama işlemlerine kripto para madenciliği denir. Bu hesaplamaların yapılması için yüksek işlem gücüne sahip bilgisayarlar kullanılır. Bu bilgisayar gücüne sahip olan herkes, dilediği kripto para biriminin madencilik ekosistemine dahil olur. Dahil olduğu blokzincirine, sahip olduğu işlemci gücünün de etkisi ile destek olur, destek olduğu ölçüde o blokzinciri tarafından ödüllendirilir. Bu ödüller ise dahil olunan blok zincirinin kripto para birimi üzerinden gerçekleştirilir.
Bitcoin’in çalışması ve sizin bu sistem içerisinde istediğinizi yapmanıza olanak tanıyan algoritmaya SHA-256 adı veriliyor. Bu algoritma, madencilik yaparken tahmin edemeyeceğiniz karar arka planda yardım sağlıyor. Madenciler kazım yapmak için sistem içerisinde bulunan madencilik düğümünü çalıştırmaları gerekiyor. Bu düğüm aktif olduğu zaman, kazım işlemlerine başlanabiliyor. Madencilik ekosistemine dahil olmak için aşağıdaki adımları yerine getirmek gerekir.
Verilen bu adımları eksiksiz doldurduğunuz takdirde blok tarafından geçerliliğiniz kontrol ediliyor. Kontrol sonucunda işleminiz kabul edildiğinde bilgisayarınız blokzincirine ekleniyor. Ancak hatırlatmak gerekir ki Bitcoin ağ konusunda biraz zorludur. Çünkü siz doğru iş madenciliğini ararken sistemdeki hareketliliğe bağlı olarak hash değerleri değişebilir. Bir örnek vermek gerekirse ağ içerisinde hashler hızlı bir şekilde keşfedilmeye başlanır. Bu durumda mevcut olan hash değeri düşürülür. Eğer bir azalma varsa bu durumda ters işlem olarak değerler yükseltilir. Bu noktada bilgisayar sistemine çok hâkim olmanızda yarar var.
Bitcoin madenciliği ise günümüzde ciddi sermayeler ve sabır gerektiren bir yöntem oldu. Dolayısı ile üretmek yerine satın almak ve bekletmek, finansal birikimleri Bitcoin'de yapmak mantıklı bir seçenek haline geldi. Ancak bu soruya yanıt vermeden önce piyasalara dair bazı genel bilgilere göz atmakta yarar var.
Bitcoin'in değerini etkileyen şey arzdan ziyade taleptir. Yani yatırımcıların ve madencilerin ilgi ve beklentileri yüksek olduğu için Bitcoin, uzun vadede değer artışı yaşar. Her 4 yılda bir yaşadığı yarılanma (halving) etkinliği sonrası üretimi yarı yarıya zorlaşır, bu da onu daha nadir hale getirir. Tıpkı fiziksel karşılığı olan altın ve gümüş dövizlerinde olduğu gibi, nadir olana ilginin artması beklenir. Bu beklenti değeri pozitif yönde etkiler.
Aslında Bitcoin'in fiyatı kısa vadede düşüşler yaşar, ancak uzun vadede değeri katlanarak artar. 2017'de yaşanan "boğa piyasası" dediğimiz ilk ciddi yükselişinde 20 bin doları görmüş, takip eden 2 yıl içerisinde yaşanan "ayı piyasası" döneminde değeri 3.500 dolara kadar gerilemiştir. Ancak bu taban değer bile, Bitcoin'in 2017'den önceki tavan fiyatının kat ve kat fazlasıdır. Benzer bir durum 2021'deki yükselişte ve düşüşte de yaşanmış, Bitcoin 65 bin dolara kadar değerlenmiştir. 2021'de yaşadığı ilk kritik düşüşle gördüğü en düşük fiyat 31.000 dolar seviyesindedir. Buradan hareketle Bitcoin'in gördüğü en düşük taban fiyatların aradsında bile 10 kata yakın fark olduğu görülebilir.
Nasıl fiyatını yükselten en büyük etmen talepse, düşüşünde de en büyük etmen yine taleptir. Büyük madencilik merkezlerinde yaşanan elektrik kesintileri, Elon Musk gibi spekülatörlerin açıklamaları Bitcoin'in fiyatını yalnızca kısa vadede değiştirir. Uzun vadede Bitcoin piyasası için geçerli olan tek şey altyapısındaki ciddi mühendislik ve giderek zor edinilmesi sonucunda artması beklenen taleptir.
Buradan çıkarabileceğimiz sonuç; bir yatırım aracı olarak düzenli takip edilecekse, her konuda sağlamcıyım demiyorsanız ve risk almayı seviyorsanız, Bitcoin alarak sizde kripto para dünyasına dahil olabilirsiniz. Tabii uzmanların bu noktadaki yorumu biraz daha farklı. Bitcoin hakkında tam bilgi sahibi olmayan kişilerin borsaya girmesi tehlikeli durumlar arasında. Piyasada yaşanan sert dalgalanmaların bu kişiler üzerinde risk oluşturacağı düşüncesi hâkim. Bu yüzden uzmanlar Bitcoin alacak kişilerin, finans okuryazarlığı konusunda bilgi sahibi olması taraftarıdır.
Bunun için iki yol bulunmaktadır: Yatırımcılık ve madencilik. Yatırımcılık için Bitcoin ve kripto para borsa sitelerinde hesap açıp, fiat para karşılığında ve o anki değerinde kripto paraya sahip olabilir, bu kripto parayı dilediğiniz gibi al-sat işlemlerinde kullanabilirsiniz. İkinci yöntem olan madencilik ise özetle sağlam bir bilgisayar altyapısı kurmak ve kripto para kazım işlemi yapmaktır. Bu yöntem ciddi yatırım ve daha üst düzey bilgi sahibi olmayı, iyi araştırma yapmayı gerektirir. Ayrıca Bitcoin'in ve diğer kripto paraların madencilik kuralları farklıdır.
Piyasada Bitcoin alabileceğiniz ICRYPEX gibi pek çok Bitcoin al sat yapan site bulunmaktadır. Her site kendi içerisinde Bitcoin alıp satmak için farklı anlatım yapar. İstediğiniz al sat sitelerini inceleyerek, farklı kripto paralar hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz. Ayrıca bu sitelerin hesaplama sistemlerine bakabilir, alım satım şartlarını inceleyebilirsiniz. Böylelikle kendiniz için en kolay ve rahat kullanımlı siteyi bulabilirsiniz.
Bitcoin fiyat grafiği her geçen gün değişim göstermektedir. Özellikle şu sıralar yaşanan piyasa dalgalanmaları fiyatlar açısından sürekli değişkenlik halindedir. Biz bu yazıyı hazırladığımız da Bitcoin bir düşüş sergilese de yakın zaman içinde tekrardan yükselişe geçmesi muhtemeldir. Bu yazının hazırlandığı 7 Haziran 2021 itibariyle 1 Bitcoin 314 bin TL (36 bin ABD doları) seviyesindeydi. Ancak bu fiyat, güncel olarak her an değişebilir.
Bitcoin’in değişen oranlarını ve piyasadaki dalgalanmalarını takip etmek istiyorsanız ICRYPEX tam aradığınız yer. Sistem üzerinden sadece Bitcoin değil bütün borsanın grafiğine ulaşabilirsiniz. Sitede bulunan teknik analiz araçları size aradığınızı bulmanız konusunda oldukça yardımcı olacaktır.
Yatırımcılar bu kripto para piyasasına her geçen gün daha fazla dahil oluyor. Bu durum her sektörde olduğu gibi kripto para sektöründe de rekabeti ortaya çıkarıyor. Kullanıcılar için de en mantıklı seçenek, her zaman en az komisyon ücreti talep eden kripto para borsası oluyor. Kripto para borsasında komisyonlar ve ödemeler, genellikle kripto paranın hacmine göre belirleniyor. Sizin ödediğiniz komisyonlar ise bir ay içerisinde yaptığınız alış-veriş miktarına göre şekilleniyor.
Yapacağınız ücretlendirmenin ne kadar olacağını bilmeniz için öncelikli olarak "piyasa alıcı emir" mi yoksa "piyasa yapıcı emir" mi gerçekleştireceğinize karar vermeniz gerekiyor. Bunu öğrendiğiniz zaman, al sat yapacağınız sitelerin ilgili tablolarına göz atarak, hangi komisyon oranından yararlanacağınızı da kolayca bulabilirsiniz.
NOT: Yukarıdaki maddeler, asla yatırım tavsiyesi taşımamaktadır. Artık sizde kripto para al sat taktikleri nasıl biliyorsunuz. Bu yüzden yatırım yapacaksanız ince eleyip sık dokumanızda yarar var.
NOT: Eğer sisteme limit emrini son satış fiyatı üstünden verirseniz sistem son satış ücretini sizin karşınıza çıkartmada otomatik olarak gerçekleştirecektir. Ancak yapacağınız işlek belirlenen satış işleminin altında bir miktar ise o zaman alış emri için tabloya girilecek miktarı siz belirlersiniz. Son satış işleminin üstünde bir rakamla alış yapamazsınız. Daha detaylı bilgi için ICRYPEX'in "Bitcoin Nedir, Nasıl Alınır?" makalesine göz atabilisiniz.