1991 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılması ile birlikte ortaya pek çok farklı yeni devlet çıktı. İşte bu devletlerden bir tanesidir Moldova. Genç bir devlet olmasına rağmen katıldığı uluslararası gruplar ve imzaladığı uluslararası anlaşmalar sayesinde küresel olark ada güçlenen Moldova, bugün bölgenin en dikkat çeken ülkelerden biri hâline gelmiştir.
Doğu Avrupa ülkelerinden biri olan Moldova, bir dönem Osmanlı İmparatorluğu toprağıydı. Daha sonra Rusya’nın eline bırakılan bölge, Sovyetlerin bir parçası oldu ve son olarak da bağımsızlığını kazandı. Türk vatandaşlarının vize almadan gidebileceği ülkelerden olan Moldova’yı gelin biraz yakından tanıyalım ve dikkat çeken kültürel özelliklerinden bazılarını görelim.
Doğu Avrupa’da Prut ile Dinyester nehirleri arasındaki Besarabya bölgesinde bulunan Moldova, tarih boyunca pek çok farklı devlet tarafından sayısız kez işgal edildi. Son olarak 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi ve 300 yıla yakın bir süre boyunca Boğdan eyaleti olarak Osmanlı’ya bağlı kaldı.
1812 yılında imzalanan Osmanlı - Rus Barış Antlaşması ile birlikte Ruslara bırakılan Moldova, daha sonra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne bağlı Moldova Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti olarak varlığını sürdürdü. 1991 yılında Sovyetlerin yıkılması sonrası kurulan Moldova Cumhuriyeti olarak bugün hâlâ varlığını sürdüren ülke, pek çok uluslararası örgütün de üyesidir.
Moldova, kendine has bir kültüre sahip olsa da bu kültür pek ilgi çekmiyor. Öyle ki Avrupa’nın en az turist ziyaret eden bölgeleri listesinde zaman zaman ilk sıraya bile yükseliyor. Yıllık ortalama yalnızca 11 bin turistin ziyaret ettiği Moldova’nın pek ilgi çekmiyor olmasının nedeni zannederiz pek fazla turistik mekâna sahip olmaması. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının vizesiz olarak Moldova’ya gidebileceğini hatırlatalım.
Moldova sınırları içerisinde yaşayan halkın büyük bir bölümü Rumen kökenlilerden oluştuğu için ülkenin ana dili Rumence. Eski bir Sovyet ülkesi olduğu için hâliyle diğer en çok konuşulan dil Rusça. İlginç olan ise ülkede bir dil daha var, Türkçe. Ülkede bulunan Gagavuz Yeri Özerk Bölgesi'nde yaşayan Gagavuz Türkleri tarafından konuşulan Gavavuzca, Batı Oğuz grubuna dahil bir Türk dilidir. Gagavuzca, Rumeli Türklerinin kullandığına benzer bir ağza sahiptir.
Eğer pek ilgili değilseniz duymamış olmanız normal ama Moldova dünyanın en büyük şarap üreticilerinden bir tanesi konumundadır. Bir dönem Rusya’nın neredeyse tüm şarap ihtiyacı buradan karşılanıyordu fakat daha sonra yaşanan siyasi anlaşmazlıklar nedeniyle Rusya ithalatı durduruldu. Buna rağmen Moldova hâlâ yılda ortalama iki milyon hektolitre şarap üretiyor.
Hâl böyle olunca ülkede şarap ve şarap malzemeleri önemli bir turizm hamlesi olarak kullanılıyor. Mesela her yıl ekim ayında Ulusal Şarap Günü kutlanıyor. Daha ilginç olan ise ülkede kocaman şişe şeklinde bir bina var. Tirnauca Köyünde bulunan Güçlü İçecekler Müzesi binası, 28 metrelik bir şarap şişesi şeklinde. Sırf bunu görmek için bile gidilir aslında.
Yıllanmış Şarabın Diğer Şaraplardan Farkı Ne, Fiyatları Neden Daha Pahalı?
Hayır öyle yulaf lapası ya da pirinç lapası gibi bir şey canlanmasın gözünüzde. Moldova’nın ulusal yemeği olan Mamaliga adı verilen lapa, sarı mısır unundan yapılıyor. Farklı güveçler ve et yemeklerinin yanında servis edilen lapanın üzerine tercihe göre süzme peynir ya da ekşi krema eklenebiliyor. Yalnızca halkın sofrasında değil, ülkedeki en lüks restoranda bile bu ilginç yemeği bulabilirsiniz.
Yüzlerce yıl boyunca Osmanlı toprağı olarak kalmış sayısız bölge gibi Moldova’da da her dinden insan huzur içinde yaşıyordu. Öyle ki İkinci Dünya Savaşı başlamadan önce Moldova, dünyanın en çok Yahudi yaşayan bölgelerinden biriydi. Savaş sırasında ülkede tam 60 bin Yahudi öldürüldü. Ölenlerden 20 bin kişinin cenazesi Kişinev şehrinde bulunan mezarlığa defnedildi. İlk kez 17. yüzyılda kurulmuş olan mezarlık, bugün dünyanın en büyük Yahudi mezarlıklarından biri olarak kabul ediliyor.
Biraz kafa karıştırıcı evet. Şöyle ki Rus bilim insanı Friedrich Georg Wilhelm von Struve tarafından 1816 - 1855 yılları arasında ilk isabetli meridyen ölçümü yapmak için Struve Jeodezik Arkı adı verilen bir zincir oluşturuldu. Norveç’ten başlayan 2820 kilometre uzunluğundaki zincir tam 10 ülkeden geçiyor. İşte bu ülkelerden bir tanesi de Moldova. Struve Jeodezik Arkı 2005 yılında UNESCO Dünya Mirası Alanı kabul edilince Moldova da kısmen bu alanlardan birine sahip olmuş oldu.
Ne kadar iyi şarap yaptıklarından bahsettiğimiz Moldovalılar aynı zamanda şarap içmeyi de severler. Ülkedeki Milestii Mici köyüne uğrarsanız şarap mahzenini ziyaret etmeniz şiddetle tavsiye ediliyor. Burada her biri yaklaşık 500 Euro değerinde iki milyondan fazla şarap şişesi bulunuyor. Elbette böyle ilginç bir durum sahipsiz kalmadı ve dünyanın en büyük şarap mahzeni olarak Guinness Rekorlar Kitabı'na girdi.
Moldova bir cumhuriyet olduğu için hâliyle bir cumhurbaşkanı var ama bir dönem yoktu. 2009 - 2012 yılları arasında Moldova bir türlü cumhurbaşkanı seçemedi çünkü mecliste bulunan partiler arasında bitmek bilmeyen bir siyasi kriz yaşanıyordu. Tam 917 gün süren bu kriz sonunda Nicolae Timofti cumhurbaşkanı olarak seçildi. Ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı ise 2020 yılında seçilen Maia Sandu oldu.
Doğu Avrupa’daki eski bir Sovyet ülkesi olan Moldova hakkında bazılarını ilk kez duyduğunuz ilginç bilgilerden bahsettik. Popüler bir turizm merkezi olmasa bile yine de ziyaret etmeye değer bir ülkeye benziyor, bizden vize istemiyor olması da büyük bir artı.
Suçluları Hala Kurşuna Dizerek İnfaz Eden Endonezya'nın Ne Kadar İlginç Bir Ülke Olduğunu Kanıtlayan Bilgiler